ทรมานตนเองให้เดือดร้อน

ข้อความจากการถอดเทปสนทนาธรรม ของมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ด้วยเห็นว่าเป็นธรรมที่ควรแก่การศึกษาก่อนที่ทุกคนจะจากโลกนี้ไป ความดี ก็คือ ความดี

ความไม่ดี ก็คือ ความไม่ดี ถ้าไม่มีเหตุปัจจัยให้เขาถูกทำร้ายหรือถูกกระทำให้สิ้นชีวิต สิ่งเหล่านั้นจะเกิดหรือไม่ แต่เขาจากโลกนี้ไปด้วยความเข้าใจธรรมบ้างหรือเปล่า ถึงจะช่วยสักเท่าไร ทุกคนก็ต้องจากโลกนี้ไปด้วยความเข้าใจ หรือไม่เข้าใจธรรม

ความเป็น “มิตร” ที่แท้จริง ไม่ควรจำกัดขอบเขตเพียงช่วยสงเคราะห์เพียงบางครั้งบางคราวหรือเพียงเล็กๆ น้อยๆ เพียงเพื่อจะให้เขามีชีวิตอยู่ เพียงเพื่อจะให้เขาพ้นทุกข์หรือว่าให้รอดพ้นอันตราย แต่ “มิตรแท้” มิตรที่ดีจริงๆ คือ ช่วยให้เขาเป็น “คนดี” ก่อนตาย

ใครดี ใครไม่ดี ก็คือ “เขา” ไม่ใช่ “เรา” จะไปเปลี่ยนแปลงเขาได้อย่างไร ถ้าเป็นคนไม่ดี ก็ควรมีเมตตามากพอที่จะดีกับเขาและก็ช่วยให้เขาเป็นคนดี กรุณาก็เช่นเดียวกัน เมื่อมีความเห็นใจ ความเข้าใจในความทุกข์ยากของคนอื่น ไม่สามารถที่จะเบียดเบียนคนอื่นได้

แต่ว่า เพราะไม่เข้าใจธรรม ไม่เข้าใจความจริง ไม่เข้าใจสิ่งที่ดี กับ สิ่งที่ไม่ดี ปัญญาไม่สามารถที่จะ "วิจยะ" "ธัมมวิจยะ" อะไรดี อะไรชั่ว ก็เลยทำแต่สิ่งที่เข้าใจว่าต้องทำ หรือควรทำ คือ ทำไม่ดีกับคนไม่ดี นี่ก็ผิดแล้ว

เพราะฉะนั้น กว่าจะมีความเห็นถูกต้อง เป็น "ปัญญา" เป็นความเข้าใจถูก ซึ่งอาศัยพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงโดยละเอียดยิ่ง ที่จะไม่ให้ "ใคร" เป็น "อกุศล" แม้เพียงเล็กน้อย ความไม่ดีของคนอื่นก็เป็นความไม่ดีของคนอื่น ใครทำอะไรได้ แต่ "กำลังเห็นความไม่ดีของคนอื่น" "จิต" ขณะนั้นเป็นอะไร เห็นแล้วเป็นอะไร เห็นแล้วเมตตา เห็นแล้วอนุเคราะห์ เห็นแล้วเข้าใจ และเห็นแล้วหาทางที่จะช่วยให้เขาเป็นคนดี นั่นก็ควรได้แก่ผู้ได้เข้าใจธรรมและก็ได้ฟังธรรม คือฟังแล้ว ไม่เปล่าประโยชน์ แต่ก็ยังสามารถที่จะมีความเข้าใจที่จะนำไปในกิจทั้งปวง ปัญญาสามารถที่จะนำกิจทั้งปวง ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้องไม่ใช่ความเห็นผิดหรือความเข้าใจผิด

คิดจะช่วยใครให้เป็นคนดีบ้างไหมคะ การได้เกิดเป็นมนุษย์นั้นแสนยาก ต้องเป็นผลจากกุศลกรรม แต่ละคนสะสมทั้งกุศลและอกุศลมาแตกต่างกัน แต่สิ่งที่จะเป็นเครื่องเตือนเครื่องนำทางชีวิตที่ดีก็คือ ความเข้าใจพระธรรม

ผู้ที่สะสมมาดี "คิดไม่ดี" ไม่เป็น "คิดเบียดเบียนผู้อื่นไม่เป็น" "คิดทำร้ายผู้อื่น" ไม่เป็น แต่คิด "เมตตา" เป็น "คิดช่วยเหลือผู้อื่น" เป็น

ขณะที่ อกุศล เกิดขึ้นกับคนอื่น ดูว่าเป็นสิ่งน่ารังเกียจ แต่พระธรรมเป็นเครื่องเตือนว่า ไม่ควรคำนึงถึงความไม่ดีของคนอื่น ควรที่จะพิจารณาถึงความไม่ดีของตนเองเพื่อที่จะได้ขัดเกลา อกุศลของคนอื่นก็ติดตามคนอื่นไป อกุศลของเราก็ติดตามเราไปเช่นเดียวกันทรมานตนเองให้เดือดร้อนเพราะอกุศลธรรมของตนเอง