วิจิกิจฉาคือความสงสัยทั่วไปหรือไม่
วิจิกิจฉาคือความสงสัย เป็นความสงสัยทั่วไปๆ ที่เราไม่แน่ใจว่าเป็นอย่างไร ใช่หรือไม่
คำว่า วิจิกิจฉา ความสงสัย ในพระอภิธรรมท่านหมายถึง ความสงสัยในธรรม ๘ประการ มีสงสัยในพระพทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ และสิกขาเป็นต้น แต่ความสงสัยทั่วๆ ไป ไม่เป็น วิจิกิจฉา แต่มีอาการคล้ายวิจิกิจฉา (ปฏิรูปกะวิจิกิจฉา)
สภาพธรรมของความสงสัยทั่วๆ ไป อาจเป็นอกุศลจิตและเจตสิก หรือกุศลจิตเจตสิกของกัลยาณปุถุชนหรือพระเสกขบุคคล และเป็นกิริยาจิตเจตสิก ของพระอรหันต์ก็ได้
ความสงสัยที่เป็นวิจิกิจฉามี ๘ ประการ คือ
พุทฺเธ กงฺขติ สงสัยในพระพุทธเจ้า ๑
ธมฺเม กงฺขติ สงสัยในพระธรรม ๑
สงฺเฆ กงฺขติ สงสัยในพระสงฆ์ ๑
สิกฺขาย กงฺขติ สงสัยในสิกขา ๑
ปุพพนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์เป็นต้นที่เป็นอดีต ๑
อปรนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์เป็นต้นในอนาคต ๑
ปุพพนฺตาปรนฺเต กงฺขติ สงสัยในขันธ์ เป็นต้นที่เป็นอดีตและอนาคต ๑
ปฏิจฺจสมุปฺปาเท กงฺขติ สงสัยในปฏิจจสมุปบาท ๑
ขอช่วยอธิบายให้หายสงสัย ความสงสัยทั่วไปถ้าเป็นอกุศลยังพอเข้าใจ แต่ขณะที่เป็นกุศลและกิริยาจิตของพระอรหันต์นี้ยังไม่เข้าใจค่ะ อีกอย่างลักษณะของโลภะ และโทสะเมื่อเป็นความสงสัยจะเป็นอย่างไร ขอความกรุณาช่วยอธิบายหน่อยค่ะ
วิจิกิจฉา คือ ความสงสัยในพระสัทธรรมในสภาพธรรม ในปัญญาตรัสรู้ ซึ่งเป็นสภาพธรรรมที่ปิดกั้น หรือเป็นเครื่องกั้นปัญญา ปฏิรูปวิจิกิจฉา คือ ความสงสัยในสิ่งต่างๆ ไม่เกี่ยวกับสภาพธรรม เช่น สงสัยเรื่องราวต่างๆ เช่น เป็นใคร ชื่ออะไร ดีหรือเลว เป็นต้น
ตอบความเห็นที่ 6
ความคิดเรื่องทั่วๆ ไปของปุถุชนและพระเสกขบุคคลย่อมเป็นกุศลบ้างเป็นอกุศลบ้าง และความสงสัยคล้ายวิจิกิจฉาของกัลยาณปุถุชนพระเสกขะบุคคลในเรื่องข้อธรรมบางประการ ก็เป็นกุศลก็ได้ หรือพระอรหันต์ท่านสงสัยข้อธรรม หรือวินัยก็เป็นกิริยา สำหรับขณะจิตที่เป็นโลภะ และโทสะที่คิดสงสัยในเรื่องราวต่างๆ ที่ไม่เป็นไปในกุศล ขณะนั้นเป็นปฏิรูปกะวิจิกิจฉา