จิตตชวาโยธาตุ
ขอนอบน้อมแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอเรียนถามรายละเอียดเรื่อง จิตตชวาโยธาตุ ด้วยครับ พอดีอ่านเจอในกระทู้ยังไม่ค่อยละเอียดพอที่จะเข้าใจ และมีปัจจัยให้รูปเกิดอย่างไร ด้วยกำลังของอะไร ขณะที่รูปเคลื่อน ไหวโดยมีจิตเป็นสมุฏฐาน มีเจตนาร่วมด้วยไหมในขณะนั้น หรือจะกล่าวโดยปัจจัย ๒๔ ปัจจัยอะไรเป็นหลักหรือหลายปัจจัยที่ทำให้รูปเคลื่อนไหวครับ
อนุโมทนา
จิตตชวาโยธาตุ หมายถึง ธาตุลมที่เกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน ในชีวิตประจำวันเรามีการเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น ยืน เดิน นั่ง นอน เหยียด คู้ พูด ลืมตา หลับตา หายใจ เป็นต้น เมื่อจะกล่าวโดยนัยของปัจจัย ๒๔ มีหลายปัจจัย เช่น สหชาตปัจจัย นิสสยปัจจัย เป็นต้น และขณะจิตเกิดขึ้นเป็นปัจจัยให้ร่างกายเคลื่อนไหว ขณะนั้น จิตก็มีเจตนาเกิดร่วมด้วย เพราะเจตนาเกิดกับจิตทุกขณะครับ
ขอแก้ไขบางคำครับ....
ขณะที่รูปเคลื่อนไหวโดยมีจิตเป็นสมุฏฐานมีเจตนาร่วมด้วยไหมในขณะนั้น แก้เป็น ขณะที่รูปเคลื่อนไหวโดยมีจิตเป็นสมุฏฐานมีเจตนาที่มีกำลังไหมในขณะนั้น
เรียนความที่ 2 ครับ
ขณะที่รูปเคลื่อนไหวเพราะมีจิตเป็นสมุฏฐาน บางขณะเจตนาก็มีกำลัง บางขณะเจตนาก็ไม่มีกำลังครับ
ขณะที่เคลื่อนไหวต้องอาศัยสภาพธรรมแต่ละอย่างประกอบกัน ทั้ง จิต เจตสิก รูป และอาศัยปัจจัยหลายๆ อย่าง ซึ่่งเจตนาเจตสิกเกิดกับจิตทุกประเภท ฉะนั้นการเคลื่อนไหวที่อาศัยจิตเป็นสมุฎฐาน ก็ต้องมีเจตนาเจตสิกเกิดร่วมด้วย และเจตนาเจตสิกก็แล้วแต่ว่าต่างกันที่จะมีกำลังหรือไม่มีกำลังตามประเภทของจิตนั้น อย่างขณะที่ทำกรรม อกุศลกรรมบถ มีการฆ่าสัตว์ทางกาย มีการเคลื่อนไหวทางกาย เจตนามีกำลังเพราะอกุศลมีกำลังถึงกรรมบถ และขณะที่ทำกุศลกรรมที่มีกำลัง โดยมีการเคลื่อนไหวทางกาย เจตนาที่เกิดในขณะที่เคลื่อนไหวในการทำกุศลเจตนานั้นมีกำลัง เพราะกุศลมีกำลัง แต่ขณะที่กุศลเล็กน้อย อกุศลเล็กน้อย เช่น โมหมูลจิตที่เผลอ มีการเคลื่อนไหว เจตนาก็ไม่มีกำลังครับ
ขออนุโมทนา
ขอบพระคุณครับ
จิตตชวาโยธาตุ เรียกอีกอย่างว่า จิตตชรูป อันเดียวกันใช่ไหมครับ
ขอเรียนถามเพิ่มเติม กรณีผู้เป็นอัมพฤกษ์ เช่น เคลื่อนไหวขาไม่ได้ แม้จิตจะมีเจตนาที่อยากให้กายเคลื่อนไหว แต่ก็เคลื่อนไหวไม่ได้ จิตตชวาโยธาตุ ก็เกิดไม่ได้หรือเปล่าครับ และเพราะปัจจัยอะไร หรือรูปธาตุอะไรไม่พร้อมหรือเปล่าครับ เช่น วิการรูป
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ถ้ามีแต่เพียงรูปธรรม ก็ไม่สามารถเคลื่อนไหวหรือทำกรรมอะไรได้เลย แต่ที่มีการเคลื่อนไหวหรือทำกรรมต่างๆ ได้ ก็เพราะมีนามธรรม คือจิตและเจตสิกเกิดขึ้นเป็นไปนั่นเอง ทั้งหมดล้วนเป็นธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยทั้งสิ้นครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...