โคธชาดก - เขารักก็รักมั่ง เขาชังก็ชังตอบ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๔ - หน้าที่ 599
๓. โคธชาดก
เขารักก็รักมั่ง เขาชังก็ชังตอบ
[๖๓๐] หม่อมฉันทราบว่า พระองค์ผู้ทรงดำรง รัฐจะไม่ทรงอาลัยใยดีต่อหม่อมฉัน ตั้งแต่ ครั้งเมื่อพระองค์ทรงภูษาเปลือกไม้ เหน็บ พระแสงขรรค์ ทรงผูกสอดเครื่องครบ ประ- ทับอยู่กลางป่า เหี้ยย่างได้หนีไปจากกิ่งไม้ อัสสัตถะแล้ว.
[๖๓๑] พึงอ่อนน้อมต่อผู้ที่อ่อนน้อม พึงคบผู้ ที่เขาพอใจจะคบด้วย พึงทำกิจแก่ผู้ที่ช่วย ทำกิจ ไม่พึงทำความเจริญให้แก่ผู้ที่ใคร่ ความเสื่อม อนึ่ง ไม่พึงคบหาสมาคมกับผู้ ที่เขาไม่พอใจจะคบหาสมาคมด้วย.
[๖๓๒] พึงละทิ้งผู้ที่เขาละทิ้ง ไม่พึงทำความ สิเนหาในผู้เลิกลากัน ไม่พึงสมาคมกับผู้มี จิตคิดออกห่าง นกรู้ว่าต้นไม้มีผลหมดแล้ว ย่อมบินไปสู่ต้นอื่นที่เต็มไปด้วยผล ฉันใด คนก็ฉันนั้น รู้ว่าเขาหมดความอาลัยแล้ว ก็ควรจะเลือกหาคนอื่นที่เขาสมัครรักใคร่ เพราะว่าโลกกว้างใหญ่พอ.
[๖๓๓] ฉันเป็นกษัตริย์มุ่งความกตัญญู จะทำ ตอบแทนแต่เธอตามสติกำลัง อนึ่ง ฉันจะ มอบอำนาจให้แก่เธอทั้งหมด เธอต้องการ สิ่งใดแก่คนใดฉันจะให้สิ่งนั้นแก่เธอ เพื่อ คนนั้น.
จบ โคธชาดกที่ ๓
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
การคบเพื่อนเป็นสิ่งที่สำคัญ เป็นเครื่องส่องให้เห็นความเจริญหรือความเสื่อมในชีวิต ได้ เพราะถ้าคบเพื่อนดี เพื่อนดีย่อมนำไปสู่ความเจริญ ถ้าคบเพื่อนชั่ว เพื่อนชั่วย่อมนำไปสู่ความเสื่อม บางคนในชีวิต หามิตรแท้คนเดียว ยังยาก หรือบางคน อาจจะมีเพื่อนมาก แต่ถ้าคนเหล่านั้นไม่มีความเป็นเป็นมิตรที่คอยเกื้อกูลในด้านใดๆ เลย ย่อมไม่เป็นการดี เทียบกับการมีมิตรแท้เพียงคนเดียวไม่ได้เลย แต่อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ไม่ควรลืม นั่นก็คือ ไม่ต้องหาความเป็นมิตรแท้จากบุคคลอื่น (แต่) หาได้ที่ตัวเราเอง คือ เราพร้อมที่จะมีความเป็นมิตร มีความหวังดีต่อผู้อื่นได้ทุกเมื่อ นั่นเอง ครับ
...ขอบพระคุณและขออนุโมทนาในกุศลวิริยะของคุณหมอ ด้วยนะครับ...
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
"เหตุเป็นมิตรที่ดี ผลจึงมีมิตรที่ดี"
...ขอบพระคุณและขออนุโมทนาในกุศลวิริยะของคุณหมอและทุกๆ ท่านด้วยครับ...
ไม่พึงทำความเจริญให้แก่ผู้ที่ใคร่ความเสื่อม
ผู้ใคร่ความเจริญและผู้ใคร่ความเสื่อม มีลักษณะอย่างไร ความหมายแค่ไหน
เรียนความเห็นที่ 6 ครับ
[๖๓๑] พึงอ่อนน้อมต่อผู้ที่อ่อนน้อม พึงคบผู้ ที่เขาพอใจจะคบด้วย พึงทำกิจแก่ผู้ที่ช่วย ทำกิจ ไม่พึงทำความเจริญให้แก่ผู้ที่ใคร่ ความเสื่อม อนึ่ง ไม่พึงคบหาสมาคมกับผู้ ที่เขาไม่พอใจจะคบหาสมาคมด้วย.
ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจคำว่า ความเจริญ คือ กุศลธรรม ความดีประการต่างๆ ชื่อว่า ความเจริญ เพราะ เป็นสิ่งที่ดีงาม และ นำมาซึ่งความสุข ความเจริญ ส่วนความเสื่อม คือ อกุศลธรรม ธรรมที่ไม่ดีประการต่างๆ เพราะ นำมาซึ่งความเสื่อม เสียและตัวอกุศล ก็เป็นความเสื่อมโดยสภาพธรรมนั้น
ผู้ใคร่ความเจริญ คือ ผู้ที่ยินดีในกุศลธรรมประการต่างๆ
ผู้ใคร่ความเสื่อม คือ ผู้ที่ยินดี ในอกุศลธรรมประการต่างๆ
และ จากชาดกที่พระโพธิสัตว์กล่าวว่า ไม่พึงทำความเจริญให้แก่ผู้ที่ใคร่ความเสื่อม ไม่พึ่งทำสิ่งที่ดี คือ นำกุศลธรรมเข้าไป มี การแนะนำธรรม เป็นต้น กับผู้ที่ ไม่ต้องการ ความดี คือ ไม่สนใจธรรม เป็นต้น เพราะ ถ้อยคำที่ดี ย่อมเป็นถ้อยคำ ที่ชั่วกับบุคคลที่ไม่ชอบ และ ไม่สนใจได้ นี่เป็นตัวอย่างตามที่กล่าวมา
ขออนุโมทนา ครับ
