คำศักดิ์สิทธิ์

เมื่อวาน 10 เม.ย. 56 ไปร่วมทำบุญคล้ายวันเกิดของคุณไอแว่น วอล์ช (Ivan Walsh) ผู้ล่วงลับไปแล้วเมื่อต้นปีนี้เอง ภรรยาของท่าน คุณแอ๊ว ฟองจันทร์ นันตา วอล์ช ผู้ดูแลคุณไอแว่นอย่างดีในยามเจ็บไข้ เมื่อสิ้นชีวิตแล้วก็ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ ได้จัดสนทนาธรรม ที่บ้าน ซอยปรีดีพนมยงค์ 16 เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้คุณไอแว่น และ มารดาบิดาผู้ล่วงลับไปแล้ว

ท่านอาจารย์ได้อธิบายถึงความละเอียดลึกซึ้งของพระธรรมที่ยากจะเข้าใจ แม้แต่คำๆ เดียว คือ “ธรรมะ” ซึ่งคือสิ่งที่มีจริงๆ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย เกิดแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว ไม่สามารถบังคับบัญชาได้ มีผู้ถามว่า เมื่อไรถึงจะมีสติสัมปชัญญะ ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมะที่กำลังปรากฏขณะนี้ตามความเป็นจริง ท่านก็ตอบเหมือนทุกครั้งว่า ถ้ายังไม่มีสัญญาความจำที่มั่นคงว่า สิ่งที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้เป็นธรรมะ ไม่ใช่เรา ก็ยังไม่ สามารถระลึกรู้อะไรได้ สิ่งที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้ เช่น เห็น รู้หรือยังว่าเป็นเห็น เป็นสภาพ ธรรมะอย่างหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ไม่ใช่เรา ยังไม่รู้ ได้ยินก็ยังไม่รู้ ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกาย คิดนึก ไม่รู้ทั้งหมดเลยว่าเป็นธรรมะ ยังเป็นเราอยู่ทุกขณะอย่างนี้ ก็ไม่น่าแปลกใจเลยที่สติปัฏฐานหรือสติสัมปชัญญะยังไม่มีปัจจัยพอที่จะเกิดได้อย่างที่หวัง

คิดถึงคำเปรียบเทียบความลึกซึ้งของพระธรรมกับความเข้าใจของเราว่า เหมือนจะงอยปากยุงที่จุ่มลงในมหาสมุทร ยุงบางตัว อย่างเราคิดว่ารู้พระธรรมมากแล้ว เพราะสุดจะงอยปากแล้ว คิดว่าพระธรรมจบแค่นี้แล้ว ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส คิดนึก หารู้ไม่ว่า ที่ไม่รู้นั้นมากมายขนาดไหน เพราะคิดว่ารู้พอแล้ว จึงอาจหาญที่จะให้สติปัฏฐานหรือสติสัมปชัญญะเกิด เพื่อจะได้บรรลุธรรมเร็วๆ อยากจะบรรลุโดยที่ไม่เข้าใจอะไรเลย ได้ยินเพียงเรื่องราว ยังไม่ถึงอรรถของเรื่องราวนั้นด้วย แต่ก็อยากได้ผล เหมือนเพิ่งเพาะเมล็ดมะม่วง แล้วก็อยากกินผลมะม่วงทันที

และอีกคำอุปมาหนึ่งที่ท่านอาจารย์ยกมาให้ฟัง คือ เหมือนขุดภูเขาด้วยเล็บ วันหนึ่ง จะขุดได้สักเท่าไร แล้วจะหวังให้ภูเขา คือ ความไม่รู้หายวับไปกับตา เป็นไปได้อย่างไร ให้รู้ว่าพระธรรมนั้นยาก ละเอียด ลึกซึ้ง เพื่อจะได้เตือนตน ไม่ให้หวังที่จะเข้าใจเร็วๆ เพราะยากที่จะสมหวัง ให้มีคำศักดิ์สิทธิ์เตือนใจ คือ “เพื่อละ” ฟังเพื่อละความไม่รู้ เท่านั้นแหละ ไม่รู้มากแค่ไหน ก็ฟังมากแค่นั้น ฟังแล้วลืม ก็ฟังอีก จนกว่าจะมั่นคงจริงๆ ว่า สิ่งที่ปรากฏขณะนี้เป็นธรรมะ ไม่ใช่เรา ฟังด้วยดี คือ เข้าใจสิ่งที่กำลังฟัง ไม่ใช่ฟังแล้ว คิดจะถามเรื่องอื่นๆ เลยไม่ได้ฟังด้วยดี ทำให้ถามกลับไปกลับมาทั้งปี หลายๆ ปี

คำศักดิ์สิทธิ์ “เพื่อละ” นี้ ศักดิ์สิทธิ์จริงๆ ทำให้เบาสบาย ฟังเพื่อละความไม่รู้ ให้เพื่อละความตระหนี่ ทำดีเพื่อละความไม่ดี ไม่หวังผลตอบแทนแม้คำสรรเสริญ จึงเบาจริงๆ

กราบเท้าขอบพระคุณท่านอาจารย์ ที่พร่ำสอนธรรมะที่แสนยากและลึกซึ้งนี้ บ่อยๆ เนืองๆ จากวัน เป็นเดือน เป็นปี เป็น 60 ปี และต่อๆ ไปเรื่อยๆ แม้ผู้ฟังหลายคนจะหยุดฟัง เพราะได้จากโลกนี้ไปก่อน เช่น คุณไอแว่น วอล์ช เป็นต้น แต่ก็เห็นได้ว่า ชีวิตของคุณไอแว่น มีสาระอย่างยิ่ง ที่ได้รู้ได้เข้าใจความจริงแท้ๆ ไม่แปรเปลี่ยนเป็นอื่นนี้ และ ความเข้าใจนี้จะสะสมอยู่ในจิต ไม่ได้สูญหายไปไหน เมื่อเหตุปัจจัยพร้อม ความเข้าใจธรรมะก็จะเจริญเติบโตต่อไป

เมื่อวานนี้กลับก่อน จึงไม่ได้อุทิศส่วนกุศล ขออุทิศตอนนี้นะคะ

ขอบุญกุศลที่พวกเราได้กระทำแล้วด้วยการสนทนาธรรม การเข้าใจพระธรรม รวมทั้ง เผยแพร่ความเข้าใจผ่านบทความนี้ด้วย ขอให้คุณไอแว่น คุณพ่อคุณแม่ของคุณไอแว่น และของคุณแอ๊ว จงมีจิตโสมนัสยินดี อนุโมทนาในส่วนกุศลนี้โดยทั่วกัน