จะพิจารณาธรรมหรือจะเข้าใจธรรม

คนส่วนใหญ่มักจะพิจารณาธรรมมากกว่าเข้าใจธรรม เมื่อยังไม่เข้าใจว่าธรรมคือ

อะไร สิ่งที่กำลังปรากฏเกิดขึ้นแล้วดับไป เป็นธรรม ไปพิจารณาเห็นด้วยความไม่

เข้าใจเห็น สภาพเห็นตามความเป็นจริงย่อมไม่ปรากฏกับความเป็นเราที่ไปพิจารณา

นั่งฟังธรรมอยู่ขณะนี้ พิจารณาอะไร ถ้าทุกคนเฝ้าพิจารณาเห็น ได้ยิน จะมีอะไร

เป็นอารมณ์ ขณะกระทบที่กาย แข็ง อ่อน เย็น ร้อน ก็ไม่รู้ว่าสภาพแท้จริงเป็น

อย่างไร มีแต่ความไม่รู้ที่ยึดแข็งเป็นเรา แล้วจะไปพิจารณาแข็งโดยไม่เข้าใจ เป็น

เราที่พิจารณาแข็ง ขณะฟังธรรมอยู่จะเข้าใจแข็งหรือจะไปพิจารณาแข็งด้วยความ

เป็นเรา จะเข้าใจเห็นหรือจะไปพิจารณาเห็น เห็นขณะนี้เห็นอะไร อะไรกำลังปรากฏ

สิ่งที่ปรากฏทางตาเพียงปรากฏกับจิตเห็น ต้องพูดหรือคิดไหมว่า อะไรปรากฏ เป็นผู้

ตรงที่จะเข้าใจว่าเป็นเพียงสิ่งที่กำลังปรากฏ ไม่มีเรา ไม่มีอะไรในสิ่งที่กำลังปรากฏ

ไม่ใช่เพียงฟังเล็กๆ น้อยๆ แล้วจะรู้สิ่งที่ปรากฏทางตา คุณลันถามว่า แล้วอะไรเป็น

ปัจจัยให้ความเข้าใจเพิ่มขึ้นในสิ่งที่มีจริงที่กำลังปรากฏ ซึ่งต้องใช้เวลาอบรมยาวนาน

มาก สำหรับเธอแล้วความเข้าใจธรรมที่จะรู้สิ่งที่มีจริงต้องอาศัยการนั่งสมาธิ ท่าน

อาจารย์ให้ความเข้าใจว่า หนทางเดียวคืออริยมรรค ซึ่งองค์แรก คือ สัมมาทิฏฐิ

ความเข้าใจถูกเห็นถูกในสิ่งที่มีจริงที่กำลังปรากฏ โดยความเป็นอนัตตา ไม่มีตัวตนที่

จะไปทำอะไรได้ ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครได้

ในชีวิตประจำวันตามความเป็นจริง สภาพความเป็นเราเกิดมากกว่าความเข้าใจ

ความจริง การฟังให้เข้าใจความจริงความลึกซึ้งของสภาพธรรม จะค่อยๆ คลายการ

ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นเราเป็นของเรา แม้ขณะนี้เกิดคิดถึงสิ่งที่เพียงปรากฏทางตา

แต่ความเข้าใจยังไม่พอที่จะรู้ว่าเป็นเพียงสิ่งที่กำลังปรากฏ ก็ยังเป็นเราเห็น ฟังจน

กว่าความเข้าใจเพิ่มขึ้น ขั้นที่สภาพธรรมปรากฏเป็นเพียงสิ่งที่กำลังปรากฏไม่ใช่สัตว์

บุคคล ตัวตน โดยความเป็นอนัตตา ไม่มีเราที่ไปพิจารณาสิ่งที่กำลังปรากฏ แต่ขณะ

นี้กำลังฟังให้เข้าใจสิ่งที่มีจริง เกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่สามารถบังคับบัญชาได้

เพราะฉะนั้นความเข้าใจ และมั่นคงความเป็นอนัตตา ไม่ว่าเมื่อไหร่ ที่ไหน ไม่มี

หนทางลัดอื่นใด นอกจากฟังให้เข้าใจ

... กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ อย่างยิ่งค่ะ...