ลม - น้ำ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สภาพธรรมที่เป็นสิ่งที่มีจริง มี 2 อย่าง คือ นามธรรม และ รูปธรรม นามธรรม

นามธรรมได้แก่จิต เจตสิก ที่เป็นสภาพรู้ ส่วน รูปธรรม เป็นสภาพธรรมที่ไม่รู้อะไร

เลย ซึ่ง การรับรู้ทางกาย เป็นกิจหน้าที่ของจิต ที่เรียกว่า กายวิญญาณจิต ซึ่งการ

รับรู้ทางกายนั้น มีอารมณ์ได้ ทั้งสภาพธรรมที่เป็นรูปธรรม ที่เป็นลักษณะของธาตุดิน

คือ แข็ง อ่อน ธาตุไฟ คือ เย็น ร้อน และ ลักษณะของธาตุลม คือ ตึง หรือ ไหว ซึ่ง

ลักษณะ ตึง ไหว เป็นลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริง ที่แสดงลักษณะของธาตุลมที่

สามารถเกิดมีได้ในชีวิตประจำวัน ที่เป็นการรับรู้ทางกาย ซึ่งการขยับร่างกายเคลื่อน

ไหว ในอิริยาบถต่างๆ ก็อาจปรากฎลักษณะของสภาพธรรมที่ตึง หรือ ขณะใดที่

เคลื่อนไหว แขน ขา ก็สามารถปรากฏลักษณะที่ไหวไป ซึ่งเป็นลักษณะของธาตุลม

อาการตึง ไหว เป็นลักษณะของธาตุลม คือ วาโยธาตุ อาการตึงที่ปรากฏชัดเจน เช่น ขณะกำมือ การถือของหนักๆ ฯลฯ

อาการไหวปรากฏชัดเจน เช่น ขณะเดินไป เหยียดมือ เหยียดเท้า

พูด ฯลฯ

สามารถอ่านกระทู้เพิ่มเติมได้ที่นี่ ครับ

ลักษณะ ตึง ไหว

เชิญฟังธรรมได้ที่นี่ ครับ

รูปที่จะไหวได้ คือ ธาตุลม

กายปสาทรูป กับ เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึง ไหว

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

มหาภูตรูป คือ รูปที่เป็นใหญ่เป็นประธานของรูปทั้งหลาย มี ๔ ได้แก่

ธาตุดิน (ปฐวีธาตุ) ธาตุน้ำ (อาโปธาตุ) ธาตุไฟ (เตโชธาตุ) ธาตุลม (วาโยธาตุ)

เพราะมีมหาภูตรูป ๔ จึงมีรูปที่อาศัยมหาภูตรูปเกิด มี สี กลิ่น รส โอชา เป็นต้น

ที่เรียกว่า อุปาทายรูป รูปธรรมเวลาเกิดไม่ได้เกิดเพียงรูปเดียว เดี่ยวๆ แต่เกิด

เป็นกลุ่ม ซึ่งจะไม่ขาดมหาภูตรูป ๔ เลย

คำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ มีดังนี้

มหาภูตรูป ๔

สุ. คงจะต้องค่อยๆ เข้าใจแต่ละคำ ด้วยความเข้าใจจริงๆ เช่น คำว่า “มหาภูตรูป”

รูปที่เป็นใหญ่ เป็นประธาน มี ๔ รูป จะเป็นรูปเดียวไม่ได้ เพราะเหตุว่าสภาพธรรม

ที่เกิดต้องเกิดร่วมกัน อาศัยกันและกันเกิด แต่รูป ๔ รูปเป็นใหญ่กว่ารูปอื่น เพราะ

เหตุว่าเป็นสภาพธรรมที่ต้องมี ไม่ว่าจะเป็นรูปปรากฏที่ไหน อย่างไรก็ตาม จะ

ปราศจากมหาภูตรูป ๔ ไม่ได้เลย

สำหรับมหาภูตรูป ๔ ก็คือ ดิน ปฐวี น้ำ อาโป ไฟ เตโช และลม คือ วาโย ไม่ต้อง

พูดภาษาบาลีก็ได้ ดิน น้ำ ไฟ ลม สลับได้ไหม ไฟ ลม ดิน น้ำ ได้ไหม ได้

นี่คือความเข้าใจว่า ไม่ว่าที่ไหนก็ตามที่มีรูปใ ดๆ ที่นั่นจะต้องมีรูป ๔ รูปนี้เป็นใหญ่

เป็นประธาน เอาแค่ ๔ ก่อนว่า ขาดไม่ได้เลย จึงเป็นมหาภูตรูป จะมีแต่ธาตุดิน ไม่มี

ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ไม่ได้ หรือจะมีแต่ธาตุน้ำ ไม่มีธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม-

ไม่ได้ ๔ รูปนี่แม่นยำแล้วใช่ไหมคะ

มองเห็นไหมคะ ๔ รูป

เด่นพงศ์ มองไม่เห็นครับ

สุ. มองไม่เห็น มีใครเห็นบ้างไหมคะ มีใครเห็นธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม

เพราะฉะนั้นจะเห็นลักษณะของรูปที่ต่างๆ กันไปอีก แต่เริ่มจากมหาภูตรูป ๔ ซึ่ง

สามารถที่จะรู้เมื่อมีการกระทบสัมผัสกับกายปสาท เกิดมาแล้วทุกคนรู้ว่าอะไรแข็ง

ใช่ไหมคะ แต่ไม่รู้ว่า ขณะนั้นเป็นสิ่งที่มีจริง เป็นธาตุชนิดหนึ่ง ซึ่งสามารถปรากฏ

เมื่อกระทบกาย ถูกต้องไหมคะ แต่มองไม่เห็น

๔ รูป มีใครสงสัยบ้าง ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม

เด่นพงศ์ วิธีที่ผมจำ ถ้าบอกว่าดิน น้ำ ไฟ ลม พูดทีไรถามทีไร ผมมองเห็นทุกที แต่

ถ้าใช้ว่า ปฐวี วาโย อย่างนั้นจำได้ว่ามองไม่เห็น มันหลอกผม นี่เป็นวิธีจำของผม

สุ. เพราะฉะนั้นการฟังธรรม ไม่ใช่ไปจำเรื่องเก่าที่เราเคยจำไว้ว่า ดินอยู่

ที่ถนนหรือที่เอาไปปลูกต้นไม้ แต่ต้องฟังใหม่ เข้าใจใหม่ทั้งหมดเลย ลักษณะ

ที่แข็ง จะใช้คำว่า “อ่อน” หรือ “นิ่ม” หรืออะไรก็ตามแต่ นั่นเป็นลักษณะของธาตุ

ที่เป็นปฐวีธาตุ ที่ใช้คำว่า ธาตุดิน แม้แต่ดินที่เราสมมติกันว่า “ดิน” ก็มีธาตุดิน

ไหมคะ คือ ธรรมนี่อยากให้คิด และให้เข้าใจ ไม่ใช่เป็นแต่จำชื่อ และจำเรื่อง

ถ้าจำชื่อ จำเรื่อง เหมือนรู้ เหมือนเข้าใจ แต่จริงๆ แล้วจะสับสนได้ ถ้าเราไม่ละเอียด

ดินที่เราเข้าใจ มีธาตุดินไหมคะ

เด่นพงศ์ ดินที่เราเข้าใจว่าเป็นดิน มีครับ

สุ. มี ลักษณะที่อ่อนแข็งอยู่ตรงไหน เมื่อไร นั่นเป็นลักษณะของธาตุดิน

ธาตุไฟร้อน ตรงไหนก็ตาม เราอาจจะไปจำว่าเป็นอะไรก็แล้วแต่ แต่ถ้าลักษณะร้อน

ปรากฏเมื่อไร ขณะนั้นก็สามารถรู้ได้ทางกาย เป็นลักษณะของธาตุที่ต่างกับธาตุดิน

เพราะว่าธาตุดิน แข็ง แต่ว่าธาตุไฟจะอุ่น หรือจะร้อน หรือจะเย็น

เพราะฉะนั้นเราเคยเรียกสิ่งนั้นว่า อะไรก็ตามแต่ แต่ถ้าศึกษาธรรม ก็กำลังศึกษา

เรื่องสิ่งที่มีจริง มีลักษณะแต่ละอย่างซึ่งไม่ปะปนกัน

เพราะฉะนั้นสำหรับธาตุที่เป็นใหญ่ เป็นประธาน ๔ ธาตุ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ

ธาตุลม ธาตุน้ำไม่สามารถปรากฏทางกาย เพราะเป็นธาตุที่เกาะกุมธาตุทั้ง ๓ คือ

ธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม ไม่แยกจากกันเลย

เพราะฉะนั้นที่ใดมีธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม ก็มีธาตุน้ำ น้ำจะเกาะกุมธาตุไฟ ธาตุ

ลม ธาตุดิน

นี่เป็นธาตุใหญ่ ชื่อว่า “มหาภูตรูป” ไม่ว่ารูปใดๆ นอกจากนี้ทั้งหมดที่เป็นรูป จะ

ปราศจากมหาภูตรูปไม่ได้เลย

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่่ง

และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ

ธาตุน้ำเห็นก็ไม่ได้ กระทบสัมผัสก็รู้ไม่ได้ รู้ได้เฉพาะทางใจ ค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนา อาจารย์คำปั่น ครับ