เว้นจากความพูดเท็จ ไม่พึงโอ้อวด

[เล่มที่ 66] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๒- หน้าที่ 355

ภิกษุพึงเว้นจากความพูดเท็จ เมื่อรู้สึกตัว ไม่พึงทำ ความโอ้อวด ว่าด้วยมุสาวาทมีด้วยอาการ ๓ อย่าง ฯลฯ

คำว่า พึงเว้นจากความพูดเท็จ ความว่า มุสาวาทเรียกว่า ความพูดเท็จ บุคคลบางคนในโลกนี้ อยู่ในสภาก็ดี อยู่ในที่ประชุมชน ก็ดี ฯลฯ เป็นผู้กล่าวคำเท็จทั้งที่รู้สึกตัว เพราะเหตุเห็นแก่อามิสเล็กน้อย บ้าง นี้เรียกว่าความพูดเท็จ.

อีกอย่างหนึ่ง

มุสาวาทย่อมมีด้วยอาการ ๓ อย่าง คือ

ในเบื้องต้นบุคคลนั้นก็มีความรู้ว่า เราจักพูดเท็จ ๑

เมื่อกำลังพูดอยู่ก็รู้ว่า เรากำลังพูดเท็จ ๑

เมื่อพูดแล้วก็รู้ว่า เราพูดเท็จแล้ว ๑

มุสาวาทย่อมมีด้วยอาการ๓ อย่างนี้

อนึ่ง มุสาวาทย่อมมีด้วยอาการ ๔ ด้วยอาการ ๕ ด้วยอาการ ๖ ด้วยอาการ ๗ ด้วยอาการ ๘ คือในเบื้องต้น

บุคคลนั้นก็มีความรู้ว่าเราจักพูดเท็จ ๑

เมื่อกำลังพูดอยู่ก็รู้ว่า เรากำลังพูดเท็จ ๑

เมื่อพูดแล้วก็รู้ว่า เราพูดเท็จแล้ว ๑

ปกปิดทิฏฐิ ๑

ปกปิดความควร ๑

ปกปิดความชอบใจ ๑

ปกปิดสัญญา ๑

ปกปิดความจริง ๑

มุสาวาทย่อมมีด้วยอาการ ๘ อย่างนี้

คำว่า พึงเว้นจากความพูดเท็จ

ความว่า ภิกษุพึงเว้นจากความพูดเท็จ พึงละ บรรเทา ทำให้สิ้นไป ให้ถึงความไม่มี ซึ่งความพูดเท็จ เป็นผู้งด เว้น เว้นเฉพาะ ออก สลัดออก พ้นขาด ไม่เกี่ยวข้องความ พูดเท็จ พึงเป็นผู้มีจิตปราศจากแดนกิเลสอยู่ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า พึงพ้นจากความพูดเท็จ.

คำว่า เมื่อรู้สึกตัว ไม่พึงทำความโอ้อวด ความว่าความ เป็นผู้โอ้อวดเป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นผู้โอ้อวด เป็นผู้ อวดอ้างความโอ้อวด กิริยาที่โอ้อวด ความเป็นผู้โอ้อวด ความเป็นผู้ กระด้าง กิริยาที่กระด้าง ความเป็นผู้เห่อ กิริยาที่เห่อ ที่มีในบุคคลนั้น ลักษณะนี้เรียกว่าความเป็นผู้โอ้อวด.

คำว่า เมื่อรู้สึกตัว ไม่พึงทำความโอ้อวด ความว่า เมื่อเป็นผู้รู้สึก ตัว ไม่พึงทำความเป็นผู้โอ้อวด ไม่พึงยังความโอ้อวดให้เกิด ไม่ให้เกิด พร้อม ไม่ให้บังเกิด ไม่ให้บังเกิดเฉพาะ พึงละ บรรเทา ทำให้สิ้นไป ให้ถึงความไม่มี ซึ่งความเป็นผู้โอ้อวด เป็นผู้งด เว้น เว้นเฉพาะ ออก สลัดออก พ้นขาด ไม่เกี่ยวข้องความเป็นผู้โอ้อวด พึงเป็นผู้มีจิตปราศจาก แดนกิเลสอยู่ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า เมื่อรู้สึกตัว ไม่พึงทำความโอ้อวด