การรักษาศีล 5 อย่างบริสุทธิ คือ พระอริยบุคคลตั้งแต่พระโสดาบัน
เรียน อาจารย์ทั้งสองท่าน
ในการรักษาศีล 5 อย่างบริสุทธิของท่านพระโสดาบันนั้น เวลาท่านอยู่ในภาวะที่อาจจะล่วงศีล เช่น ปาณาติบาต ในกรณีที่ท่านอยู่ในภาวะแวดล้อมที่บีบบังคับท่านทำอย่างไรครับ
ขอ อาจารย์ช่วยยกตัวอย่างด้วยนะครับหรือว่ากุศลวิบากทำให้ท่านไม่พบเห็นสภาวะแวดล้อมนั้นเลย
ขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
บุคคล ที่ได้บรรลุเป็นพระโสดาบันแล้ว ย่อมไม่ล่วงศีล 5 เลย ไม่ว่าจะเป็น การฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดเท็จ และ การดื่มสุราเมรัย เพราะฉะนั้น สถานการณ์บังคับที่กล่าวมาของสัตว์โลก ก็ด้วยถูกบังคับ ด้วยสถานการณ์ คือ กิเลสที่มีมากในจิตใจ จึงทำให้ล่วงศีล เพราะ ศีลมีที่สุดหลายอย่าง หมายถึง ที่จะล่วงศีลด้วยเหตุหลายประการ เพราะ ทรัพย์ จึงล่วงศีล เพราะ ญาติ เพราะ อวัยวะ และ เพราะรักษาชีวิต จึงล่วงศีลได้ นี่คือ ศีลมีที่สุด คือ ล่วงศีลได้ ด้วยเหตุตามที่กล่าวมาของปุถุชน เพราะฉะนั้น สถานกรณ์จะยากลำบาก สักแค่ไหน ก็เป็นการถูกบังคับด้วยกิเลส เพราะฉะนั้น ปุถุชน ผู้ไม่ใช่พระอริยบุคคล จึงล่วงศีลได้ เพื่อรักษาสิ่งต่างๆ ที่ตนติดข้อง แต่ว่า พระโสดาบัน ไม่ล่วงศีล แม้เหตุแห่ง ชีวิต คือ แม้จะต้องเสียชีวิตก็ไม่ล่วงศีล ซึ่งแม้สถานการณ์จะบังคับ ด้วยเหตุที่ตน จะต้องตาย แต่เพราะกิเลสที่จะบังคับให้ท่านทำบาป ที่สมมติว่า สิ่งแวดล้อม สถานการณ์บังคับไม่มีแล้ว เพราะฉะนั้น ท่านย่อมสละชีวิต เพื่อรักษาศีล ด้วยปัญญาที่ท่านมีกำลัง เห็นพระนิพพาน และ ดับกิเลสที่จะไปอบาย และ ดับกิเลสจนหมดสิ้น ที่เป็นกิเลสที่จะทำให้ล่วงศีล 5 ครับ
ดังนั้น สิ่งแวดล้อม สถานการณ์บังคับ ไม่ได้เป็นปัจจัยสำคัญเท่ากับกิเลสที่มีในจิตใจ ที่เป็นเหตุที่แท้จริงที่จะทำให้ล่วงศีล หรือ ไม่ล่วงศีล แต่ว่าสภาพธรรม ที่เป็นกิเลสต่างหาก ที่บีบคั้นสัตว์โลก ให้อยู่ในอำนาจ และ ให้ประพฤติทางกาย วาจา ที่ไม่ดีเป็นไปตามกำลังของกิเลส เป็นสำคัญ ครับ
[เล่มที่ 22] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ เล่ม ๓ ภาค ๑ - หน้าที่ 308
ถามว่า ก็พระอริยสาวก พึงปลงชีวิตคนอื่นหรือ?
ตอบว่า แม้ข้อนั้นก็ไม่ใช่ฐานะ (ที่มีได้)
ก็ถ้าใครๆ จะพึงกล่าวกะพระอริยสาวกผู้อยู่ในระหว่างภพ (ผู้ยังเวียนว่ายตายเกิด) ทั้งที่ไม่รู้ว่าตนเป็นพระอริยสาวก แม้อย่างนี้ว่า ก็ท่านจงปลงชีวิตมดดำ มดแดงนี้แล้ว ครอบครองความเป็นพระเจ้าจักรพรรดิในห้องจักรวาลทั้งหมด ดังนี้ ท่านจะไม่ปลงชีวิตมดดำ มดแดงนั้นเลย แม้ถ้า จะกล่าวกะท่านอย่างนี้ว่า ถ้าท่านจักไม่ฆ่าสัตว์นี้ ฉันจักตัดศีรษะท่าน แต่ท่านจะไม่ฆ่าสัตว์นั้น
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระโสดาบันจะอยู่ที่ไหน สถานการณ์ไหน ก็คือ เป็นพระโสดาบัน ไม่มีเหตุที่จะ ทำให้กิเลสที่ท่านดับได้แล้วจะกลับมาเกิดขึ้นทำกิจหน้าที่อีก พระโสดาบัน มีการได้รับวิบากเป็นปกติในชีวิตประจำวัน แต่ไม่มีกิเลสอย่างหยาบที่จะทำให้ท่านล่วงศีล ๕ เลย
พระโสดาบัน เป็นพระอริยบุคคลขั้นแรก ที่สามารถดับกิเลสได้ในระดับหนึ่ง กล่าวคือดับความเห็นผิดทุกประเภท ดับความลังเลสงสัยในสภาพธรรม ดับความริษยา ดับความตระหนี่ ดับกิเลสอย่างหยาบที่จะเป็นเหตุให้ไปเกิดในอบายภูมิได้ทั้งหมด พระโสดาบันเป็นผู้มีศีล ๕ ที่บริสุทธ์ ก็เพราะว่าดับกิเลสอย่างหยาบได้หมดแล้ว จึงไม่มีเหตุที่จะทำให้ล่วงศีล ๕ อีกเลย ถ้าเป็นผู้ที่ยังไม่ใช่พระอริยบุคคลยังมีโอกาสล่วงศีล ๕ ได้ เป็นไปด้วยอำนาจของกิเลส ซึ่งจะประมาทกำลังของกิเลสไม่ได้เลยทีเดียว เพราะกิเลสที่ได้สะสมมาอย่างเนิ่นนานในสังสารวัฏฏ์ เมื่อได้เหตุได้ปัจจัยก็เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่ เป็นไปตามเหตุตาม ปัจจัย ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้นถึงแม้ว่ากิเลสจะมีมากมายสัก เพียงใดก็ตาม ก็สามารถดับได้ในที่สุด เมื่อมีการอบรมเจริญปัญญาจนคมกล้าขึ้น ถึงขั้นที่เป็นโลกุตตระ เมื่อมรรคจิตเกิดขึ้น ก็สามารถดับกิเลสได้ ตามสมควรแก่มรรคของตนๆ และกิเลสที่ดับได้แล้ว ก็จะไม่เกิดขึ้นอีกในในสังสารวัฏฏ์
สำหรับพระโสดาบัน เป็นพระอริยบุคคลขั้นต้น ดับกิเลสได้ในระดับหนึ่ง ยังมีกิจที่จะต้องกระทำยิ่งๆ ขึ้นไป คือ อบรมเจริญปัญญา เพื่อดับกิเลสที่ยังเหลืออยู่ จนกระทั่งสามารถที่จะดับได้อย่างหมดสิ้น ไม่มีเหลือ ความเป็นพระโสดาบัน เป็นไปด้วยการอบรมเจริญปัญญา เพื่อรู้สภาพธรรมที่มีจริงๆ เพราะความเป็นจริงทั้งหมด พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงโดยละเอียดโดยประการทั้งปวง ทำให้สามารถ รู้ตัวจริงของสภาพธรรมที่เป็นปรมัตถธรรม ซึ่งเป็นสิ่งที่มีจริงๆ ว่าเป็นธรรม ไม่ใช่เรา แม้จะไม่ใส่ชื่อ ความเป็นจริงของสภาพธรรมก็ไม่เคยเปลี่ยน แม้พระโสดาบันไม่ได้รู้ชื่อหรือเรื่องราวของสภาพธรรมโดยละเอียด แต่ท่านก็เข้าใจในลักษณะของธรรมที่มีจริง ที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง ประการที่สำคัญ ความเป็นผู้บริสุทธิ์ ก็ต้องเป็นผู้มีปัญญาสามารถดับกิเลสได้ตามลำดับขั้นจริงๆ ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
