ทำไมวิบากของอกุศลกรรมมีแต่อเหตุกะครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ธรรมเป็นเรื่องที่ละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง ตามที่เข้าใจในเบื้องต้น ก็พอจะแสดงความคิดเห็นได้ว่า อกุศลกรรม เป็นการกระทำที่ไม่ดีที่จะเป็นเหตุให้เกิดผลที่ไม่ดี ไม่น่าปรารถนาไม่น่าใคร่ไม่น่าพอใจ ในภายหน้า ส่วน อกุศลวิบาก เป็นผลของอกุศลกรรม ไม่ว่าจะมีการกระทำอกุศลกรรมมากมายเพียงใดก็ตาม อกุศลวิบาก ก็มีเพียง ๗ เท่านั้น คือ

จักขุวิญญาณ เห็นในสิ่งที่ไม่ดี โสตวิญญาณ ได้ยินเสียงที่ไม่ดี ฆานวิญญาณ ได้กลิ่นไม่ดี ชิวหาวิญญาณ ได้กลิ้นรมไม่ได้ กายวิญญาณ ได้รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสไม่ดี สัมปฏิจฉันนจิต ซึ่งเป็นจิตที่เกิดขึ้นรับรู้ต่อจากจิตเห็น จิตได้ยิน เป็นต้น และสันตีรณจิต จิตที่เกิดขึ้นพิจารณาอารมณ์รับรู้อารมณ์ต่อจากสัมปฏิจฉันนจิต นี้คือ วิบากซึ่งเป็นผลของอกุศลกรรม เป็นจิตที่ไม่มีเหตุใดๆ เกิดร่วมด้วยเลย

พิจารณาตามเหตุตามผลคือ เหตุมี ๖ เหตุ ได้แก่ เหตุฝ่ายที่ไม่ดี ๓ คือ โลภะ โทสะ และโมหะ ถ้าเป็นเหตุฝ่ายดีก็มี ๓ คือ อโลภะ อโทสะ และอโมหะ คือ ปัญญา ดังนั้น ในขณะที่อกุศลวิบากเกิดขึ้นนั้น จึงไม่มีเหตุใดๆ เกิดร่วมด้วยเลย เพราะเหตุว่า ถ้าเป็นเหตุทางฝ่ายที่ไม่ดี ก็ต้องเกิดร่วมกับอกุศลจิต เท่านั้น ไม่ใช่เกิดร่วมกับอกุศลวิบาก พร้อมกับไม่เกิดกับจิตประเภทอื่นด้วย อกุศลเหตุ ต้องเกิดกับอกุศลจิตเท่านั้น และในทางตรงกันข้าม เหตุที่ดี ก็จะเกิดกับจิตที่ดีงามเท่านั้น จะไม่เกิดร่วมกับจิตประเภทอื่นเลย

ข้อความบางตอนจากคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ มีดังนี้

สำหรับอกุศลวิบากจะไม่มีอกุศลเจตสิกเกิดร่วมด้วย และจะไม่มีโสภณเจตสิกเกิดร่วมด้วย เพราะเหตุว่าเจตสิก ๕๒ ประเภท แบ่งเป็น ๓ ประเภทใหญ่ คือ

อัญญสมานาเจตสิก ๑๓ อกุศลเจตสิก ๑๔ และโสภณเจตสิก ๒๕ ซึ่งการเกิดขึ้นเป็นปัจจัยของกัน และกันตามสภาพของธรรมนั้นๆ จริงๆ ถ้าเป็นอกุศลจิตก็จะต้องประกอบด้วยอกุศลเจตสิก และอัญญสมานาเจตสิก เพราะเหตุว่าอัญญสมานาเจตสิกเกิดกับจิตทุกประเภท ถ้าเป็นทางฝ่ายกุศลจะไม่มีอกุศลเจตสิกเกิดร่วมด้วยเลย ทั้ง ๑๔ ดวง แต่จะมีอัญญสมานาเจตสิกเกิดร่วมกับโสภณเจตสิก นี่คือความต่างกันของจิตในขณะหนึ่งๆ .

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ

อกุศลวิบากซึ่งไม่ประกอบด้วยเหตุ ... มี ๗ ประเภท

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระธรรรมป็นเรื่องละเอียด แม้แต่การให้ผลของกรรม ซึ่ง สำหรับ กุศลกรรมนั้น สามารถให้ผล ให้เกิดวิบาก ที่ประกอบด้วยเหตุที่ดี คือ อโลภะ อโทสะ อโมหเจตสิกได้ ทั้ง สามอย่าง หรือ ให้ผลให้เกิด วิบากที่ประกอบด้วยเหตุสองก็ได้ และที่ละเอียดลงไปอีก คือ กุศลกรรมสามารถให้ผลให้เกิด อเหตุก คือ วิบากที่ไม่ประกอบด้วยเหตุด้วยก็ได้ เช่น กุศลกรรมที่มีกำลังอ่อนมาก ก็ทำให้เกิดเป็นคนบ้า ใบ้ บอด หนวก ตั้งแต่เกิด ที่เป็นวิบากที่ไม่ประกอบด้วยเหตุเลย แต่ถ้าพูดถึง อกุศลกรรม ที่เป็นเหตุ ย่อมทำให้เกิดผล คือ วิบากที่ไม่ประกอบด้วยเหตุที่ดีเลย เพราะเหตุว่า อกุศลกรรมนั้น ไม่มีเหตุที่ดีเกิดร่วมด้วย ไม่มีอโลภะ อโทสะ อโมหะเลย เพราะฉะนั้น วิบากที่เกิดจากอกุศลกรรม จึงไม่มีเหตุที่ดีเกิดร่วมด้วยแน่นอน ครับ ต่างจากกุศลกรรมที่จะต้องมีเหตุที่ดีเกิดร่วมด้วย จึงยังเป็นปัจจัยให้เกิด วิบากที่ประกอบด้วยเหตุที่ดีได้ ครับ

ขออนุโมทนา

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาในกุศลจิตของ อ.คำปั่น อ.ผเดิม และทุกท่านค่ะ

นโม สมฺพุทฺธสฺส

สวัสดี ครับ คุณ ทรงศักดิ์ และทุกท่าน

อุทธัจจะ ทำให้ จิตและเจตสิกมีกำลังอ่อนโดยเฉพาะเอกัคคตา ไม่มีกำลัง ผลจึงได้น้อย เกิดจิตเจตสิก ได้น้อย แค่อเหตุกวิบาก เท่านั้น ครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ