จิตที่รู้เย็นร้อนอ่อนแข็งได้มีกายวิญญาณเท่านั้นหรือ
เรียนอาจารย์ทั้งสองท่าน
พระอภิธรรมพื้นฐานตอนที่ ๔๐๓ "จิตที่รู้เย็นร้อนอ่อนแข็งได้มีกายวิญญาณเท่านั้นหรือ" อาจารย์กรุณาช่วยแปลพจนานี้ด้วยครับ
ขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ตามความเป็นจริงแล้ว จิต เมื่อเกิดขึ้น ก็ต้องรู้อารมณ์ ตามควรแก่จิตประเภทนั้นๆ และ ถ้ากล่าวถึงวิถีจิต คือ จิตที่เกิดขึ้นโดยอาศัยทวารหนึ่งทวารใดในการรู้อารมณ์แล้ว แล้วจิตทุกขณะที่เกิดขึ้นโดยอาศัยทวารนั้นๆ จะต้องรู้อารมณ์เดียวกัน ดังนั้น จากประเด็นคำถาม ก็สรุปได้ตามวิถีจิตที่เกิดขึ้น โดยอาศัยกายเป็นทวาร คือ จิตที่รู้เย็นร้อนอ่อนแข็ง ไม่ได้มีเฉพาะกายวิญญาณ เท่านั้น กายทวาราวัชชนจิต ที่เกิดก่อนกายวิญญาณ ก็รู้อารมณ์นี้ และจิตที่เกิดต่อจากกายวิญญาณ คือ สัมปฏิจฉันนจิต สันตีรณจิต โวฏฐัพพนจิต ชวนจิต ก็รู้อารมณ์นี้ ซึ่งยังไม่ดับไป กล่าวได้ว่า จิตทุกขณะที่เกิดขึ้นโดยอาศัยกายเป็นทวาร ก็รู้เย็น ร้อน อ่อน แข็ง โดยรู้โดยกิจหน้าที่ของตนๆ โดยไม่ปะปนกันครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขออนุญาตเรียนถามเพิ่มเติมครับ
จิตทางมโนทวารวิถีที่ต่อจากกายทวารวิถี ยังถือว่ารู้ เย็น/ร้อน - อ่อน/แข็ง - ตึง/ไหว เป็นอารมณ์หรือไม่ครับ แม้ว่าอารมณ์นั้นจะดับไปแล้ว
กราบขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
เรียนคุณ daris ครับ
สำหรับ มโนทวารวิถีวาระแรก ที่ต่อจากกายทวารวิถีที่เพิ่งดับไป เพราะ อาศัยปัจจุบันสันนติ ที่เกิดดับ สืบต่ออย่างรวดเร็ว ก็ยังมี เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึงไหว เป็นอารมณ์ได้ รู้เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึงไหว ด้วยการสืบต่ออย่างรวดเร็ว แต่ ถ้าเป็น มโนทวารวิถี วาระที่สอง ต่อๆ ไป ก็ไม่ได้มี เย็น ร้อน อ่อน แข็ง เป็นอารมณ์ แต่ เป็น บัญญัติ เรื่องราว เป็นอารมณ์ ครับ
ขออนุโมทนา
