โมหะ ๓

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความบางตอนจากการบรรยายธรรมโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ผู้ฟัง ในขณะที่เห็นขวดแล้วไม่รู้ว่าเป็น รูปารมณ์ จะเป็นโมหะไหมครับ เป็นโมหมูลจิตหรือเป็น โมหเจตสิก

ท่านอาจารย์ เจตสิกไม่เกิดลอยๆ เราก็เรียนมาตั้งแต่ต้นแล้ว จิตและเจตสิกเกิดร่วมกัน ไม่มีเจตสิกเกิดโดยไม่มีจิต ไม่มีจิตเ กิดโดยไม่มี เจตสิกการที่จะถาม คุณสมนึกจะต้องคิดในเหตุในผล แล้วมันจะต้องออกมาลงตัว เหมือนอย่างเป็น โมหเจตสิก หรือโมหมูลจิต จิตที่จะเกิดโดยไม่มีเจตสิกไม่ได้ เจตสิกจะเกิดโดยไม่มีจิตไม่ได้

สุรีย์ เดี๋ยวนี้คุณสมนึกเข้าใจ โมหเจตสิก ที่อยู่ร่วมกับโมหมูลจิตหรือยัง

ท่านอาจารย์ ต่างกับ โลภะ อย่างไร

สมนึก ความไม่รู้คืออย่างไรกันแน่

ท่านอาจารย์ หมายความว่าคุณสมนึกรู้ จนไม่สามารถจะรู้ ว่า ไม่รู้ นั้นคืออย่างไร ไงคะ ความไม่รู้มีเป็นประจำ ยังไม่รู้เลยว่าเป็นความไม่รู้ พอใส่ชื่อเข้าไปเท่านั้น งงเลย แต่ที่ไม่รู้ นั้นคือ ตัวโมหะทั้งนั้น ลักษณะของโมหะ ไม่รู้ แต่ลักษณะของโลภะ เขาต้องการl

สมนึก งั้นหมายความว่า ขณะที่สติเกิด เอาแต่ขั้นศึกษา ว่าแต่ก่อนเราเคยยึดถือว่า สิ่งนั้นสวย แต่ว่า พอเราศึกษาแลัว เรารู้ว่า เป็นสี่งที่ปรากฏทางตา นั่นเป็นขั้นปริยัติ ถ้าขณะนั้น เราก็ยังคิดว่า นั่นเป็นรูป ยังพอใจอยู่ แต่เรารู้ขึ้นมานิดหน่อย ก็หมายความว่าโมหะ มีแล้ว ละไม่ได้

ท่านอาจารย์ โมหะ ไม่เกิดกับ กุศล นะคะ ต้องแยกกันค่ะ โมหะไม่เกิดกับกุศล โมหะเป็น อกุศลเจตสิก

สม ขณะนั้นเพียงรู้ขั้นปริยัติ ก็ยังเป็นกุศล

ท่านอาจารย์ แน่นอนค่ะ ขณะนั้น โมหะเกิดไม่ได้เลย จนรู้แม้ขั้นการฟังแน่ะค่ะโมหะ ไม่มีจะเกิดได้ แต่เวลาไหน ไม่ฟัง ไม่รู้ นั่นแหละค่ะ โมหะ ค่ะ

สม ถ้ายังงี้เข้าใจ แต่ยังไม่แจ่มแจ้ง ต้องรอให้ สติเกิด

ท่านอาจารย์ โมหะ นั้นมาก เต็มชิน จนไม่รู้ลักษณะ แต่ให้รู้ว่า ที่เป็นอยู่ตลอดนั้นคือ ลักษณะของโมหะ พอมาเริ่มศึกษา เริ่มรู้ จึงได้รู้ว่า อ้อรู้ ตรงที่รู้นั้นไม่ใช่ โมหะ ก่อนนั้นน่ะ โมหะ ทั้งนั้น

จารุ เวลาที่เราผ่านตลาด สองฝั่ง ขายปลา ขายผัก แต่เราไม่รู้ว่าอะไรบ้าง

ท่านอาจารย์ ถ้าอย่างนั้นไม่ใช่ ถ้ามีปัญญารู้ว่า นั่นคือสิ่งที่ปรากฏทางตา ขณะนั้นจึงจะไม่ใช่ โมหมูลจิต อย่างเราเดินผ่านตลาด เราเห็นแก้ว เห็นขวด แต่เราไม่สนใจ ทั้งผักต่างๆ อะไรเยอะแยะ เมื่อฟังอาจารย์แล้ว อย่างนี้เป็นโมหะ

ท่านอาจารย์ แล้วเดี๋ยวนี้ ค่ะ

สม แล้วเดี๋ยวนี้ ไม่ใช่

ท่านอาจารย์ เป็นอะไร

จารุ มันจำไม่ได้

สม เราไม่ได้สังเกตว่า ชื่ออะไร

ท่านอาจารย์ แล้วเป็นอะไร ถ้าไม่ใช่ โมหะ ถามว่า เมื่อไม่ใช่โมหะแล้วเป็น อะไร

(ยังมีต่อครับ)