ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๓๓

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขออนุญาตแบ่งปันข้อความธรรม (ปันธรรม) ที่ได้จากการฟังพระธรรมจากท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ในแต่ละครั้ง รวบรวมเป็นธรรมเตือนใจสั้นๆ เหมาะสำหรับผู้ที่มีเวลาน้อย เพื่อศึกษาและพิจารณาร่วมกัน เพื่อความเข้าใจธรรม (ปัญญ์ธรรม) ตามความเป็นจริง ถึงแม้ว่าจะเป็นข้อความที่สั้น แต่ก็มีอรรถที่สมบูรณ์อยู่ในตัว ควรค่าแก่การพิจารณาอย่างยิ่ง ดังนี้

(ภาพ ณ จ.น่าน บันทึกโดย พี่วันชัย ภู่งาม)

[ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๓๓]

คำพูดสำคัญไหม? พูดดีเป็นกุศล ประกอบด้วยเจตนาที่เป็นกุศลขณะใด ขณะนั้นก็เป็นทางที่จะนำไปสู่สุคติด้วยกุศลเอง

ใครจะตั้งจิตไว้ชอบ หรือ ใครจะตั้งจิตไว้ผิดอย่างไร ก็แล้วแต่การสะสมทั้งสิ้น ความดีของตนเอง ตนเองเท่านั้นที่จะกระทำ ไม่คำนึงถึงบุคคลอื่นว่าจะ ตอบสนองในลักษณะใด เพราะเหตุว่าเป็นเรื่องของเขา กิเลสของใคร ใครก็ต้องละ เพราะฉะนั้น เมื่อเป็นกิเลสของท่านเอง ถ้าไม่ประพฤติให้ถูกต้อง ตามที่ควรประพฤติ ขณะนั้นก็เป็นอกุศลจิต ซึ่งไม่ควรสะสม ควรประพฤติ ขัดเกลาตามข้อประพฤติปฏิบัติของคฤหัสถ์เท่าที่สามารถจะกระทำได้ เท่าที่ ปัญญาจะเห็นประโยชน์

ที่ว่าทำดีมาตลอด ทำเท่าไรก็ไม่พอ ความดีที่คิดว่าทำมามากเท่าไรก็ยังไม่พอ เพราะเหตุว่าอกุศลจิตยังมีโอกาสที่จะเกิดอยู่เรื่อยๆ แล้วทำไมจะคิดถึงความดี ในปัจจุบันชาติ ความไม่ดีในอดีตลืมเสียแล้วหรือ ว่าเคยมีหรือเปล่า ถ้าลืม ก็ควรจะนึกขึ้นได้ว่า สภาพธรรมทั้งหลายที่จะเกิดขึ้นได้นั้นต้องมีเหตุปัจจัย จึงจะเกิดได้ทั้งทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ แต่ละขณะ ที่จะเกิดขึ้นประสบกับอิฏฐารมณ์ (อารมณ์ที่น่าพอใจ) บ้าง อนิฏฐารมณ์ (อารมณ์ที่ไม่น่าพอใจ) บ้างต้องมีเหตุปัจจัยที่ได้กระทำแล้ว แล้วไม่ใช่คน อื่นกระทำ ตนเองเป็นผู้กระทำกรรมนั้น ถ้าจะดูแต่เฉพาะปัจจุบันชาติ ทำความดีมาโดยตลอด ก็ควรจะคิดเลยไปตลอดชีวิตด้วยว่า อกุศลกรรมก็ ย่อมได้เคยกระทำมาแล้ว มิฉะนั้น ผลอย่างนี้ก็จะไม่เกิดขึ้น

อย่าให้การคิดหรือคำนึงถึงบุคคลอื่นเป็นอุปสรรคในการที่จะขัดเกลากิเลส ของตนเอง และควรที่จะระลึกว่า ความดีที่ได้ทำมาแล้วทั้งหมดไม่พอ ทำเท่าไร ก็ยังไม่พออยู่นั่นเอง ถ้าเทียบส่วนกับอกุศลจิตที่เกิดในวันหนึ่งๆ ความดีที่ได้ทำ เล็กน้อยเหลือเกิน

ถ้าท่านจะถูกใครหลอกลวงสักคนหนึ่ง แล้วก็โกรธแค้นผู้ที่หลอกลวง นั่น เป็นการเพิ่มอกุศลของตนเอง เพราะเหตุว่าไม่ได้รู้ความจริงว่า เป็นกรรมของ ท่านเอง ที่ทำให้คนนั้นมาหลอกลวงท่าน ทำไมเขาไม่หลอกลวงคนอื่น ถ้าเขา เป็นนักหลอกลวง เขาก็หลอกลวงไปเรื่อยๆ แต่ทำไมจึงต้องเป็นท่าน ถ้าท่าน ไม่ได้ทำเหตุไว้ในอดีต เขาก็คงจะหลอกลวงคนอื่นไป คงไม่ถึงคราวของท่าน แต่เมื่อท่านประสบกับเหตุการณ์อย่างนั้น ก็เป็นเครื่องแสดงให้เห็นถึงกรรมของ ท่านเองที่ได้กระทำแล้ว ว่าท่านเองก็คงได้กระทำกรรมลักษณะอย่างนั้นมาแล้ว ในอดีต

พูด ด้วยโลภมูลจิต อยากจะได้อะไรของใครในทางหนึ่งทางใดบ้างหรือเปล่า อยากจะต้องการแม้แต่คำชม คำชื่นชมจากบุคคลอื่นหรือเปล่า สภาพของจิต เกิดดับอย่างละเอียดมาก

ถ้าในอดีตชาติได้เคยกระทำกรรม เคยสะสมอกุศลอย่างไรมา ชีวิตก็ต้องเป็น ไปอย่างนั้น ตราบเท่าที่ยังไม่ได้ฟังพระธรรม ยังไม่ได้เข้าถึงพระธรรม ก็จะต้อง เป็นไปตามอกุศลธรรมที่มีกำลังมากกว่า

เวลาที่อกุศลจิตเกิด จะต้องกระทำลงไปด้วยการขาดเมตตาในขณะที่ล่วงศีล ทุกท่านก็คงเห็นคุณประโยชน์ของปัญญา ถึงแม้ว่าจะมีลาภ ยศ สรรเสริญ สุข แต่ถ้าปราศจากปัญญา ก็ย่อมเป็นทุกข์ เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดเห็นคุณค่าของ ปัญญาจริงๆ ก็ย่อมจะไม่ปรารถนารูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เมื่อเจริญกุศล แต่ปรารถนาจะเจริญปัญญาให้ถึงความสมบูรณ์ที่สามารถจะดับกิเลสได้เป็น สมุจเฉท (ถอนขึ้นได้อย่างเด็ดขาด)

ถึงแม้ว่าพระผู้มีพระภาคจะได้ทรงแสดงโทษของความโกรธไว้มากก็จริง เวลาไม่โกรธนี้รู้ทุกอย่าง โทษของความโกรธทั้งหมดที่ทรงแสดงก็เข้าใจ เห็นด้วย เห็นชัด แต่เวลาที่ความโกรธมีปัจจัยเกิดขึ้น ในขณะนั้นไม่ใช่ขณะที่เห็นโทษของ ความโกรธแล้ว ลืมโทษทั้งหมดของความโกรธ

ถ้าไม่เห็นว่าอกุศลธรรมก็ยังมีอยู่ เป็นอย่างอ่อน เป็นอย่างละเอียด ก็จะไม่มี ความพากเพียรที่จะขัดเกลาอกุศลธรรมนั้น ต่อเมื่อใดสามารถที่จะเห็นอกุศลธรรม ตามความเป็นจริงว่า แม้ไม่ใช่อกุศลธรรมที่ใหญ่โต แต่ก็เป็นอกุศลธรรมอย่างอ่อน อย่างเบาบาง ก็เป็นสภาพธรรมที่น่ารังเกียจ ที่ควรจะขัดเกลาให้น้อยลง เมื่อนั้น ก็จะอบรมกุศลทุกประการ

เมื่อมีปัจจัยของความโกรธอย่างแรงเกิดขึ้นเป็นปัจจัยให้กระทำกายวาจาต่างๆ ได้ในทางที่ไม่ควร

ในขณะที่วิรัติ (งดเว้นจาก) มุสาวาท นั่นเพราะหิริโอตตัปปะเกิดขึ้น ละอาย รังเกียจในการที่จะพูดสิ่งที่ไม่จริง

ขณะใดที่ไม่รู้ นั่นไม่ใช่เรา แต่เป็นอวิชชาที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่

สิ่งที่เป็นที่ตั้งแห่งความติดข้องยินดีพอใจ นั้น มีมาก รวมเรียกว่า วัตถุกาม

เพราะเป็นที่ติดข้องของโลภะซึ่งเป็นกิเลสกาม

เห็น เป็น ธรรม เพราะเห็นจริงๆ มีจริงๆ

เห็น เป็น เห็น คิด เป็น คิด ไม่ใช่เรา

ความหมายของคำว่า "คับแคบ" ไม่ได้หมายความถึงสถานที่หรือเพศ แต่ว่า หมายความถึงอกุศล ผู้ที่จิตใจกลุ้มรุมด้วยอกุศล แม้จะอยู่ในที่กว้าง ในป่า ในเขา แต่เพราะใจนี้ถูกบีบคั้นด้วยอกุศลธรรม ทำให้สภาพของจิตนั้น เป็นสภาพจิตที่ คับแคบ ไม่สามารถที่จะปลอดโปร่งได้

เพราะฉะนั้น ความหมายของคำว่า คับแคบนั้น หมายความถึงอกุศลธรรมกลุ้มรุมจนกระทั่งเต็มหัวใจเลยคับแคบ

ถ้าไม่เข้าใจธรรม ก็ชวนกันไปปฏิบัติผิด โดยสำคัญว่าเป็นการปฏิบัติถูก

พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง อุปการะเกื้อกูลให้ผู้ฟังผู้ ศึกษาเกิดปัญญาเป็นของตนเอง ให้เพื่อหวังสิ่งหนึ่งสิ่งใดตอบแทน เป็นการให้จริงๆ หรือเปล่า?

คำดี ก็เป็นคำชั่ว เพราะจิตใจชั่ว ไม่เห็นประโยชน์ที่จะฟังเพื่อเข้าใจความจริง

ธรรม เป็นเรื่องจริง ตรง ไม่ว่าจะจากบทไหน ส่วนไหน ก็กล่าวถึงสิ่งที่มีจริงๆ ทั้งหมด

โกรธใครหรือเปล่า เห็นหน้าใครแล้วเกิดความไม่สบายใจหรือเปล่าพร้อมที่จะให้ทานได้ไหม? คือ ให้อภัยทาน ให้ความไม่มีภัย ให้ความหวังดีแก่ผู้อื่น ไม่หวังร้ายต่อผู้อื่น

อกุศล ไม่มีคุณประโยชน์แก่ใครๆ เลย

จิตของคนผู้กำลังโกรธคนอื่นอยู่นั่นแหละที่ชั่ว

เพราะมีความเข้าใจถูกเห็นถูก จึงชำระจิตใจให้สะอาดบริสุทธิ์จากอกุศล

ได้เกิดมาเป็นมนุษย์แล้ว ตราบใดที่ยังมีชีวิตอยู่ สิ่งที่มีค่าประเสริฐที่สุดคือความเข้าใจถูกเห็นถูก

ทำกุศล เพราะกุศลเท่านั้นที่จะเป็นที่พึ่งได้

ธรรมฝ่ายดี ก็ต้องเกิดร่วมกับธรรมฝ่ายดีเท่านั้น จะไม่เกิดร่วมกับธรรมที่เป็นอกุศลธรรมเลย

คำจริง วาจาสัจจะ ไม่มีโทษ แต่จะไม่เป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ไม่เห็นประโยชน์ที่จะฟัง

ไม่พึงหมดกำลังใจในการทำความดี.

ขอเชิญผู้ศึกษาพระธรรมร่วมกัน (สหายธรรม) ร่วมแบ่งปันธรรมด้วยครับ

ขอเชิญคลิกอ่านย้อนหลังครั้งที่ผ่านมาได้ที่นี่ครับ

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๓๒

(ภาพ ณ สังขละบุรี จ. กาญจนบุรี บันทึกโดย พี่วันชัย ภู่งาม)

... กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...