อยากทราบว่าจิตเราเกิดขึ้นได้อย่างไรครับ
อยากทราบว่าจิตเราเกิดขึ้นได้อย่างไรครับ
อะไรเป็นสาเหตุให้จิตต้องเกิด
กราบขอบพระคุณครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เมื่อว่าโดยสภาพธรรมแล้ว ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัวตน มีแต่ธรรมเท่านั้นที่เกิดขึ้นเป็นไป
ไม่มีอะไรเลย ที่เกิดมาลอยๆ สภาพธรรมที่มีจริงๆ ที่เป็นสภาพธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยก็ต้องเกิดเพราะเหตุปัจจัย ไม่มีการบังคับบัญชาให้เกิดขึ้นได้ เป็นไปตามเหตุปัจจัยจริงๆ จิต ก็เช่นเดียวกัน เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ ไม่ว่าจะหลับหรือตื่น ก็ไม่พ้นไปจากจิตเลย จิตเกิดเพราะเหตุปัจจัยหลายอย่าง เช่น ต้องมีที่เกิดของจิต (สำหรับในภูมิที่มีขันธ์ ๕) มีอารมณ์ที่จิตรู้ มีเจตสิกธรรมเกิดร่วมกับจิตในขณะนั้น เป็นต้น อย่างเช่น จิตเห็น (จักขุวิญญาณ) เกิดเพราะปัจจัยหลายอย่าง คือ มีจักขุปสาทะ เป็นที่เกิด มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย มีสีเป็นอารมณ์ พร้อมทั้งมีกรรมเป็นปัจจัยทำให้มีการเห็นเกิดขึ้น
แสดงถึงความเป็นจริงของสภาพธรรมแต่ละอย่างว่า เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น แสดงให้เห็นถึงความเป็นอนัตตาของสภาพธรรมอย่างแท้จริง จึงต้องค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ ศึกษา สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูก ไปทีละเล็กทีละน้อย จากการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมเป็นปกติในชีวิตประจำวัน ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่นก็ต้องมีความเข้าใจในความเป็นจริงของจิต ว่า จิต เป็นธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่เป็นนามธรรมไม่ใช่รูปธรรม จิต เป็นสภาพธรรมที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทใด กุศลจิต อกุศลจิต วิบากจิต และกิริยาจิต ไม่ว่าจะเป็นจิตที่เกิดขึ้นทางทวารใด หรือ เกิดโดยไม่อาศัยทวารใดเลย มีลักษณะเดียวคือ มีการรู้แจ้งซึ่งอารมณ์เป็นลักษณะ ที่จิตมีความหลากหลายแตกต่างกันไป นั้นเพราะเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย เพราะอารมณ์ต่างกันเป็นต้น จะเห็นได้ว่า ชีวิตประจำวันไม่เคยขาดจิตเลยแม้แต่ขณะเดียว มีจิตเกิดดับสืบต่อกันอย่างไม่ขาดสาย จิตขณะหนึ่งเกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิดสืบต่อทันทีเป็นอย่างนี้ไปเรื่อยๆ จนกว่าจะถึงกาละที่อบรมเจริญปัญญาถึงขั้นที่จะประจักษ์แจ้งพระนิพพาน ดับกิเลสทั้งปวงได้อย่างหมดสิ้น ถึงความเป็นพระอรหันต์ เมื่อดับขันธปรินิพพานแล้ว ไม่มีการเกิดอีก ไม่มีจิตเกิดขึ้นอีกเลย เพราะได้ดับเหตุคือกิเลสที่จะเป็นเหตุให้มีการเกิดได้แล้ว
จิต มีลักษณะเพียงรู้แจ้งซึ่งอารมณ์เท่านั้น กระทำกิจหน้าที่ของตนๆ แล้วก็ดับไป จิตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย จิตเป็นสังขารธรรมที่เกิดขึ้นเพราะปัจจัยปรุงแต่ง ไม่ได้เกิดขึ้นเองลอยๆ เมื่อจิตเกิดขึ้นก็ต้องมีเจตสิกประการต่างๆ เกิดร่วมด้วย และมีอารมณ์ตามควรแก่จิตประเภทนั้นๆ
ซึ่งจิตเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยเจตสิกเกิดด้วยจึงเกิดและเพราะอาศัยจิตดวงก่อนๆ ที่เกิดขึ้นและดับไป เป็นปัจจัยให้เกิดจิต ครับ และเพราะมีกิเลส ความไม่รู้ ทำให้เกิดจิต ไม่มีที่สิ้นสุด ครับ อนุโมทนา
