ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ถือว่าครอบคลุมสติปัฏฐานทั้ง 4 หรือไม่ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

1. เฉพาะ "ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน" ถือว่าครอบคลุมสติปัฏฐานทั้ง 4 หรือไม่ครับ

ธัมมานุปัสสนา คือ ธมฺม (ธรรม) + อนุ (ตาม, บ่อยๆ เนืองๆ ) + ปสฺสนา (การเห็น การพิจารณา)

การพิจารณาเห็นธรรมบ่อยๆ เนืองๆ หมายถึง สติปัฏฐานขณะที่มีนามธรรม หรือรูปธรรม ที่นอกเหนือจากกาย เวทนา จิตเป็นอารมณ์ เป็นการระลึกศึกษาที่ลักษณะของนามหรือรูป ซึ่งเคยยึดถือว่าเป็นตัวตนหรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดตามปกติ คือ ไม่มีการจดจ้องหรือเพ่งเล็งที่จะต้องการรู้สภาพของนามใด หรือรูปใดมาก่อน แต่เพราะการสะสมความเข้าใจจากการฟัง การพิจารณา เป็นสังขารขันธ์ปรุงแต่งให้สติพร้อมสัมปชัญญะเกิดขึ้น รู้ลักษณะของนามธรรมหรือรูปธรรม ซึ่งปรากฏโดยความเป็นสภาพรู้หรือสภาพที่ไม่รู้อารมณ์ เช่น ลักษณะที่ปรากฏทางตา (สี) ลักษณะที่ปรากฏทางหู (เสียง) ทางจมูก (กลิ่น) ทางลิ้น (รส) ปสาทรูป หรือเจตสิกประเภทต่างๆ ที่เคยยึดถือผิดว่าเป็นตัวตน หรือสิ่งหนึ่งสิ่งใด เป็นการละวิปลาสที่ยึดถือว่าเป็นอัตตาในสิ่งที่เป็นอนัตตา ครับ

สภาพธรรมใดๆ ก็ตามที่ปรากฏ อันนอกเหนือไปจากกาย เวทนา จิต แล้ว นอกนั้นเป็นธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ทั้งหมด เช่น สี ลักษณะที่ปรากฏทางตา สี เสียงลักษณะที่ปรากฏทางหู กลิ่น ลักษณะที่ปรากฏทางจมูก รส ลักษณะที่ปรากฏทางลิ้น เป็นต้น [ซึ่งเป็นทุกขสัจจ์] เป็นสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ถ้าสติปัฏฐานเกิดระลึกรู้สภาพธรรมเหล่านี้ ก็เป็นธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน โดยที่ไม่ใช่เรื่องคิดเลยว่าจะพิจารณาอย่างไร แต่สติเกิดขึ้นระลึกรู้ตรงลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง ทั้งหมดนั้น เป็นเรื่องของความเข้าใจถูกเห็นถูกตั้งแต่ต้น ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ไม่ได้สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกในเรื่องของสภาพธรรมให้เข้าใจจริงๆ แล้ว ย่อมไม่มีเหตุที่สติปัฏฐานจะเกิดได้เลย ที่สำคัญที่สุด จะขาดการฟังพระธรรมไม่ได้เลยทีเดียว ครับ.

ซึ่งเพียงธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ไม่ได้ครอบคลุมทั้งสติปัฏฐาน 4 เพราะยังมีกายานุปสัสสนาสติปัฏฐาน และเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน และจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน เพราะแสดงถึงจริตที่แตกต่างกันไป ครับ

2. การเจริญสติปัฏฐานจะต้องเรียงลำดับจาก กาย เวทนา จิต ธรรม ตามลำดับหรือไม่ และจำเป็นต้องเจริญให้ครบทุกข้อหรือไม่ครับ

ไม่จำเป็นครับ แล้วแต่ว่าสติจะเกิดระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมใด ตามเหตุปัจจัย โดยไม่ได้จำเป็นจะต้องเรียง เพราะแสดงถึงความเป็นอนัตตา ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

-สำคัญที่การเริ่มต้นฟังพระธรรมให้เข้าใจว่าธรรม คืออะไร มีจริงๆ ในขณะนี้หรือไม่? ธรรมละเอียดลึกซึ้งมาก ต้องอาศัยการสะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อยจริงๆ ไม่ควรเริ่มต้นด้วยการไปทำ ไปพิจารณาอะไรด้วยความเป็นตัวตนจดจ้องต้องการ ซึ่งไม่ได้เป็นไปเพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกเลย

ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน มีธรรมะที่นอกจากยึดถือว่า เป็นกาย เวทนา จิต เป็นอารมณ์ คือจำแนกโดยบรรพ คือ หมวดต่างๆ มีดังนี้ คือ นิวรณ์ ขันธ์ อายตนะ โพชฌงค์ สัจจบรรพ

-ต้องไม่ลืมว่า ไม่ว่าจะเป็นหมวดใด ใน ๔ แห่งสติปัฏฐาน ก็คือสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ เพราะเหตุว่า ขณะที่สติเกิด ขณะนั้นไม่ได้เลือกหมวดใดๆ เลย และก็ไม่ได้จงใจที่จะเลือกบรรพหรือหมวดไหน เพราะสติเป็นอนัตตา บังคับบัญชาไม่ได้ ดังนั้นธรรมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ก็ไม่พ้นจากสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ และสติปัฏฐานที่เหลือ ก็คือ สภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ เช่นเดียวกัน

ดังนั้น จึงสำคัญที่ความเข้าใจถูกเห็นถูกตั้งแต่ต้นจริงๆ ในเรื่องของสภาพธรรมที่มีจริงๆ ในขณะนี้ ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ธัมมานุปัสสนา คือ ระลึกสภาพธรรมที่เป็นธรรมที่มีจริง ค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาอย่างสูงครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ