อุปาทินนกรูป
เรียนอาจารย์ทั้งสองท่าน
"อุปาทินนกรูป" พระอภิธรรมพื้นฐานตอนที่ 443 ขอความกรุณาอาจารย์ให้ความละเอียดคำนี้ด้วยครับ ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
รูป เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรเลย รูปมีทั้งหมด 28 รูป ซึ่งใน 28 รูป ก็มีการแบ่งรูป มีการแบ่งในลักษณะต่างๆ ซึ่งบางครั้ง แบ่งรูป 28 รูปในลักษณะที่เป็น มีลักษณะ กับ ไม่มีลักษณะ คือ สภาวะรูป กับอสภาวะรูป แต่ทั้งสองนี้ก็อยู่ในรูป 28 ไม่พ้นจากรูปทั้ง 28 รูป บางครั้งก็แบ่ง รูปที่เป็นใหญ่เป็นประธาน กับรูปที่ไม่เป็นใหญ่ ต้องอาศัยที่เกิด ที่เรียกว่า มหาภูตรูป กับ อุปทายรูป ซึ่งทั้งสองอย่างนี้ก็ไม่พ้นจาก รูป 28 ครับ
ซึ่ง อุปาทินนกรูป คือ รูปที่มีอุปทานเข้าไปยึดถือได้ คือ ตัณหา ติดข้องได้ และ ทิฏฐิก็ยึดถือด้วยความเห็นผิดได้ อันมีกรรมเป็นปัจจัย ครับ
[เล่มที่ 75] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 159
ธรรมที่ชื่อว่า อุปาทินนะ เพราะกรรมประกอบด้วยตัณหาเป็นต้น ด้วยสามารถกระทำให้เป็นอารมณ์ ยืดถือเอาแล้ว คือ ถือเอาโดยความเป็นผล. ที่ชื่อว่า อุปาทานิยะ เพราะเป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่อุปทานทั้งหลาย โดยเข้าถึงความเป็นอารมณ์แล้วสัมพันธ์กับอุปาทาน. คำว่า อุปาทานิยะ นี้ เป็นชื่อของธรรมที่เป็นอารัมมณปัจจัยของอุปาทาน.
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
รูปธรรม เป็นสภาพธรรมที่มีจริงๆ ไม่ใช่สภาพรู้ ไม่ใช่ธาตุรู้ เกิดขึ้นตามสมุฏฐานของตนๆ แล้วก็ดับไป รูปธรรม มี ๒๘ รูป เช่น ตา หู จมูก ลิ้น กาย สี เสียง กลิ่น รส เป็นต้น คำว่า “อุปาทินนกรูป” สามารถแยกศัพท์ได้เป็น ๓ ศัพท์ คือ อุป + อาทินก + รูป อุป คือ เข้าไป อาทินก คือ ยึดถือ รวมกับคำว่า รูปซึ่งเป็นรูปธรรม ในเมื่อรวมกันแล้ว เป็นอุปาทินนกรูป ซึ่งแปลโดยศัพท์ และข้อความที่ปรากฏในพระอภิธรรมจะสอดคล้องกัน คือ รูปที่กรรม คือ ตัณหาและทิฏฐิเข้าไปยึดติดโดยการกระทำให้เป็นอารมณ์ อันนี้คือโดยความหมายของอุปาทินนกรูป รูปที่กรรมเข้าไปยึดถือโดยความเป็นผล ซึ่งก็มีทั้งหมด ๑๘ รูป เป็นรูปที่เกิดจากกรรม มีปสาทรูป ๕ (ตา หู จมูก ลิ้น กาย) เป็นต้น ตราบใดที่สังสารวัฏฏ์ยังเป็นไป ยังไม่ดับกิเลสอันเป็นเหตุแห่งการเกิดในภพภูมิต่างๆ แล้ว ก็ยังมีเหตุมีปัจจัยที่จะทำให้รูปธรรม ที่เป็นอุปาทินนกรูป เกิดขึ้นเป็นไป ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
รูป หมายถึง สภาพธรรมที่ไม่รู้อะไร เช่น โต๊ะ โทรศัพท์ ทีวี ไม่เจ็บ ไม่สุข ไม่ทุกข์ ค่ะ
เรียนอาจารย์ทั้งสองท่าน
รูป 18 รูปมีอะไรบ้างครับ?
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
เรียน ความคิดเห็นที่ ๔ ครับ รูป ๑๘ รูป ที่เป็นอุปาทินนกรูป ได้แก่ ปสาทรูป ๕, ภาวรูป ๒,หทยรูป ๑, ชีวิตรูป ๑, อวินิพโภครูป ๘ (มหาภูตรูป ๔, วัณณรูป ๑, คันธะรูป ๑, รสรูป ๑,โอชารูป ๑) และ ปริจเฉทรูป ๑ ซึ่งเป็นรูปที่คั่นในแต่ละกลุ่ม รวมเป็น ๑๘ รูป ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของคุณ ปพน และทุกๆ ท่านครับ...