ธัมมธาตุ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระธรรม ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงนั้น มีความหลากหลาย และเป็นไปเพื่อประโยชน์ คือ ความเข้าใจถูกเห็นถูกของผู้ที่มีโอกาสได้ฟังได้ศึกษาอย่างแท้จริง

ซึ่งจะต้องเข้าใจว่า เมื่อกล่าวถึงธาตุแล้ว ก็ต้องมุ่งหมายถึงเฉพาะสภาพธรรมที่มีจริงเท่านั้นๆ เพราะสภาพธรรมที่มีจริงนั้น เป็นธาตุแต่ละอย่างๆ ที่หาความเป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นตัวตนไม่ได้

ธัมมธาตุ เป็นหนึ่งในธาตุ ๑๘ ว่าโดยสภาพธรรมแล้ว ได้แก่ สุขุมรูป ๑๖ เจตสิกทั้งหมด และพระนิพพาน เพราะสภาพธรรมนอกเหนือไปจากธัมมธาตุ ก็เป็นธาตุแต่ละอย่างๆ แล้ว เช่น จิตเห็น ก็เป็นจักขุวิญญาณธาตุ จิตได้ยินเป็นโสตวิญญาณธาตุ เป็นต้น เป็นแต่ละอย่างๆ โดยที่ไม่ปะปนกัน แม้แต่รูปธรรม ก็เป็นเช่นนั้น คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย สี เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เป็นธาตุแต่ละธาตุ ส่วนที่เหลือ คือ สุขุมรูป เป็นธัมมธาตุ เป็นการแสดงประมวลรูปที่เหลือจากที่กล่าวมาข้างต้น ซึ่งก็เป็นสิ่งที่เข้าใจยาก แต่ที่พอจะเข้าใจได้เป็นเบื้องต้น คือ แสดงถึงความเป็นจริงของธรรม ที่มีจริงๆ ไม่เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่นครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

รูปหยาบ ๑๒ รูป ได้แก่ ปสาทรูป ๕ และ โคจรวิสยรูป ๗ (รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะอีก ๓) โคจรวิสยรูป ๗ เป็นรูปที่สามารถปรากฏได้ทาง ๕ ทวาร (รู้ทางมโนทวารได้ด้วย) แต่ปสาทรูป ๕ และสุขุมรูป ๑๖ เป็นรูปที่สามารถปรากฏได้ทางมโนทวารเท่านั้น ค่ะ

เรียนอาจารย์ทั้งสองท่าน

อากาศธาตุที่แทรกอยู่ในระหว่างกลาปเป็นสุขุมรูปหรือไม่อย่างไรครับ ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ