รายละเอียดของศีลข้อ 1 (ปาณาติบาต)

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ปาณาติบาต มุ่งหมายถึง เจตนาที่ฆ่า ไม่ใช่เจตนาที่เบียดเบียน คือ เจตนาฆ่าสัตว์อื่นที่มีชีวิต เพราะฉะนั้น หากมีเจตนาเพียงทารุณ เบียดเบียน ไม่เป็นปาณาติบาต แต่เป็นอกุศลกรรมทางกายที่เรียกว่ากายทุจริตนั่นเอง ซึ่งมีโทษคือ ทำให้เกิดวิบากที่ไม่ดีได้ ผลของวิบาก คือ ทำให้ผู้นั้นอ่อนแอ เป็นโรคได้ง่าย เมื่อเกิดเป็นมนุษย์ ครับ

แต่หากมีเจตนาฆ่าและทารุณ เบียดเบียน แต่สัตว์นั้นไม่ตาย ก็ไม่ครบองค์กรรมบถของศีลข้อที่ 1 ไม่ให้ผลเกิดในอบายภูมิ แต่ให้ผล หลังจากเกิดแล้ว ทำให้มากไปด้วยโรคครับ ขออนุโมทนา

พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 287

องค์ของปาณาติบาตนั้น มี ๕ อย่าง คือ

๑. ปาโณ สัตว์มีชีวิต

๒. ปาณสัญิตา รู้ว่าสัตว์มีชีวิต

๓. วธกจิตตัง มีจิตคิดฆ่า

๔. อุปักกโม มีความพยายาม

๕. เตนมรณัง สัตว์ตายด้วยความพยายามนั้น

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ปาณาติบาต แปลว่า การยังชีวิตสัตว์ให้ตกล่วง หมายถึง การฆ่าสัตว์ให้ถึงซึ่งความสิ้นชีวิต แสดงถึงอกุศลเจตนาที่เกิดขึ้น ที่จะทำให้ผู้อื่น หรือ สัตว์อื่นถึงแก่ความตาย เป็นการล่วงศีลข้อที่ ๑ การที่จะล่วงศีลข้อนี้ มีองค์ประกอบ ๕ ประการ คือ สัตว์มีชีวิต รู้ว่าสัตว์มีชีวิต มีจิตคิดจะฆ่า มีความพยายามฆ่า และสัตว์ตายด้วยความพยายามนั้น

แต่ถ้าเป็นการเบียดเบียน ขณะนั้นเป็นอกุศลกรรมบถที่ไม่ครบองค์ แต่ก็มีโทษ แม้ว่าจะไม่ถึงขั้นล่วงศีลข้อที่ ๑ เพราะขึ้นชื่อว่าการเบียดเบียน การประทุษร้ายกันเป็นโทษโดยส่วนเดียว ไม่มีประโยชน์เลยแม้แต่น้อย และการเบียดเบียนที่เกิดขึ้นเป็นไปนั้น สามารถให้ผลเป็นผลที่ไม่น่าปรารถนาไม่น่าใคร่ไม่น่าพอใจหลังจากปฏิสนธิกาล (หลังจากที่เกิดแล้ว) ได้

เพราะฉะนั้น ในเมื่อตนเองรักสุขเกลียดทุกข์ ฉันใด คนอื่น หรือสัตว์อื่น ก็เป็นเช่นนั้น จึงไม่ควรเบียดเบียนกัน ควรมีเมตตา ความหวังดี ปรารถนาดี ต่อกัน ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขออนุโมทนาค่ะ

เคยเห็นสัตว์โลกเป็นไปต่างๆ นาๆ บางสัตว์เห็นแล้วสลดใจยิ่ง เคยมีกำลังวังชาสูงเป็นถึงนักกีฬา Olympics ครั้งเดียวหกเหรียญทอง พอเกิดอุบัติเหตุ ทำให้พิการเดินไม่ได้ ต้องอาศัยรถเข็น และเกิดขึ้นโดยไม่คาดฝัน แต่พอมาศึกษาธรรมะก็เข้าใจได้ว่ากรรมจำแนกสัตว์ให้เป็นไปต่างๆ นาๆ แล้วแต่เวลาใดจะให้ผล ไม่มีใครๆ นอกจากจิต เจตสิก รูป และนิพพานเท่านั้น

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ