สหรคต
เรียน อาจารย์ทั้งสองท่าน
"สหรคต" ในวิปัสสนาตอนที่ 1324 หมายความว่าอย่างไรครับ
ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอเชิญอ่านคำบรรยายท่านอาจารย์สุจินต์ ดังนี้ ครับ
บุษบง ความหมายของคำว่า “สหรคต”
สุ. สหรคต จริงๆ แล้วไม่ใช่ภาษาบาลี ถ้าเป็นภาษาบาลีจะใช้คำว่า “สหคต” คำว่า “สห” หมายความว่า ร่วมกัน ด้วยกัน พร้อมกัน เพราะฉะนั้นภาษาบาลีจะใช้คำว่า “สหคต” “คต” แปลว่าไป ไปด้วยกัน คือจิตเกิดขึ้นพร้อมกับเจตสิก มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่ตำราในภาษาไทยรุ่นหลังจะปนกับภาษาสันสกฤต
เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่า ความนิยมภาษาบาลีในสมัยเดิมค่อยๆ เปลี่ยนรูปเป็นใช้คำภาษาสันสกฤต แม้แต่ตำราพระพุทธศาสนา ซึ่งที่จริงแล้วไม่ถูก แต่ก็เป็นสิ่งที่ได้กระทำกันมาแล้ว
เพราะฉะนั้น เราก็ต้องเข้าใจยุคสมัยว่า ไม่มีอะไรที่คงที่ ไม่มีอะไรที่แน่นอน ทุกอย่างต้องมีการเปลี่ยนแปลง เพราะฉะนั้นเราก็ควรจะยึดหลักที่ดีสำหรับตัวเรา คือเราจะแก้คนอื่นก็คงไม่ได้ เพราะฉะนั้นตำราพระพุทธศาสนาแม้แต่ที่แปลจากภาษามคธ ก็จะใช้คำที่มาจากภาษาสันสกฤต เช่นคำว่า “สหรคต”
เพราะฉะนั้นสำหรับดิฉันเอง เวลาที่ลอกข้อความจากตำราอรรถกถา ก็จะต้องคงคำนั้นไว้ ในเมื่อภาษาที่เขาใช้ในครั้งนั้น เขาใช้คำว่า “สหรคต” ก็ไม่มีสิทธิ์ที่จะไปแก้ตัวหนังสือของเขามาเป็น “สหคตํ” แต่ให้ทราบว่า ความหมายเดียวกัน
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สำคัญที่ความเข้าใจถูกเห็นถูกจริงๆ คำว่า สหรคต ไม่ค่อยได้ใช้ในภาษาไทย มาจากภาษาบาลีว่า สหคต แปลว่า ไปพร้อมกัน ส่วนใหญ่จะอธิบายถึงความเป็นไปของสภาพธรรมที่เกิดขึ้น ว่า เป็นไปพร้อมกับสภาพธรรมใดบ้าง เช่น
-อุเบกขาสหคต (จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย) ไปพร้อมกับอุเบกขาเวทนา คือ เกิดร่วมกับอุเบกขาเวทนา,
-โสมนัสสสหคต (จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย) ไปพร้อมกับโสมนัสเวทนา คือ เกิดร่วมกับโสมนัสเวทนา,
-โทมนัสสสหคต (จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย) ไปพร้อมกับโทมนัสเวทนา คือ เกิดร่วมกับโทมนัสเวทนา,
-ทุกขสหคต (จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย) ไปพร้อมกับทุกขเวทนาทางกาย คือ เกิดร่วมกับทุกขเวทนา
-สุขสหคตํ (จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย) ไปพร้อมกับสุขเวทนาทางกาย คือ เกิดร่วมกับสุขเวทนา
ดังนั้น จึงสำคัญอยู่ที่ความเข้าใจถูกในคำที่กล่าวถึง ครับ
"กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง
ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ"
