สงสัยเรื่องความหมายของเวทนาในขันธ์ ๕

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ความเข้าใจเบื้องต้น คือ ตั้งต้นที่ เวทนา คือ อะไร เวทนาคือ ความรู้สึก ซึ่งมีหลากหลาย ไม่ใช่มีเพียงแค่เวทนาเดียว เพราะเวทนา มี ๕ ได้แก่ ความรู้สึกที่เป็นสุขทางใจ (โสมนัสเวทนา) ความรู้สึกที่เป็นทุกข์ใจ (โทมนัสเวทนา) ความรู้สึกที่เป็นทุกข์ทางกาย (ทุกขเวทนา) และความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์หรือ เฉยๆ (อทุกขมสุขเวทนา หรือ อุเบกขาเวทนา) ซึ่งจะต้องค่อยๆ ศึกษาให้เข้าใจว่า จิตแต่ละขณะที่เกิดขึ้นนั้น ไม่ได้ปราศจากเวทนา แต่จะเป็นเวทนาประเภทใดที่เกิดกับจิตประเภทใด ก็ต้องอาศัยการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมให้เข้าใจจริงๆ เช่น ขณะที่กำลังเห็นก็มีเวทนาที่เป็นอุเบกขาเวทนาเกิดร่วมด้วย ขณะที่โกรธไม่พอใจ ก็มีโทมนัสเวทนาเกิดร่วมด้วย ขณะที่เจ็บปวดทางกาย ก็มีทุกขเวทนาเกิดร่วมด้วย เป็นต้น

ขณะที่ชอบ หรือไม่ชอบ ไม่พอใจ นั้น ไม่ใช่ความรู้สึก แต่มีความรู้สึกเกิดร่วมด้วยในขณะที่ชอบ และ ในขณะที่ไม่ชอบ เพราะในขณะที่ชอบอาจจะมีความรู้สึกเฉยๆ เกิดร่วมด้วย หรือ มีความรู้สึกที่เป็นโสมนัสเกิดร่วมด้วยก็ได้ ตามควรแก่อกุศลจิตที่มีโลภะเกิดร่วมด้วยขณะนั้นๆ แต่ถ้าเป็นในขณะที่ไม่ชอบ ก็มีความรู้สึกเกิดร่วมด้วย คือ โทมนัสเวทนา ชอบ เป็นโลภะหรือตัณหา เป็นสังขารขันธ์ ถ้าไม่ชอบ ก็เป็นโทสะ เป็นความไม่พอใจ เป็นเจตสิกหนึ่งที่เป็นสังขารขันธ์ แม้ในขณะที่เป็นโมหมูลจิตคือ มีความไม่รู้เกิดร่วมด้วย ก็มีเวทนาที่เป็นอุเบกขาเวทนา

ดังนั้น จึงต้องค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกไปทีละเล็กทีละน้อยจริงๆ และที่สุดแล้ว จุดประสงค์คือความเข้าใจถูกเห็นถูกว่า เวทนา เป็นธรรมที่มีจริง ไม่ใช่เรา ครับ

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

กราบขอบพระคุณและอนุโมทนาอาจารย์คำปั่นอย่างยิ่ง ครับ.

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ