ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๘๒

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขออนุญาตแบ่งปันข้อความธรรม (ปันธรรม) ที่ได้จากการฟังพระธรรม จากท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ในแต่ละครั้ง รวบรวมเป็นธรรมเตือนใจสั้นๆ เหมาะสำหรับผู้ที่มีเวลาน้อย เพื่อศึกษาและพิจารณาร่วมกัน เพื่อความเข้าใจธรรม (ปัญญ์ธรรม) ตามความเป็นจริง ถึงแม้ว่าจะเป็นข้อความที่สั้น แต่ก็มีอรรถที่สมบูรณ์อยู่ในตัว ควรค่าแก่การพิจารณาอย่างยิ่ง ดังนี้

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๘๒

# ต้องเป็นสาวก คือ ผู้ฟัง ต้องเป็นพหูสูต ฟังมากๆ พิจารณาโดยแยบคาย ที่จะอบรมเจริญปัญญาที่สามารถจะรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามปกติ ตามความเป็นจริง ข้อสำคัญ คือ ตามปกติ ตามความเป็นจริง ถ้าใครพยายามฝืนปกติ กั้นทุกสิ่งทุกอย่างทั้งโลภะ ทั้งโทสะ ไม่มีทางที่จะรู้แจ้งอริยสัจจธรรมได้

# เวลาที่ยังไม่โกรธ ก็รู้ว่าอะไรดี อะไรชั่ว แต่พอความโกรธเกิดขึ้นเท่านั้นเอง กลับปฏิบัติสิ่งอันไม่เป็นประโยชน์

# ผู้หวังร้าย ถึงแม้ว่าจะนอนบนที่นอนที่น่าจะสบายสักเท่าไร ขณะนั้นก็เป็นทุกข์แล้วเพราะความโกรธ

# การที่จะพ้นทุกข์ของสังสารวัฏฏ์นั้น ก็จะต้องพ้นทั้งทุกข์กายและทุกข์ใจ โดยการรู้แจ้งอริยสัจจธรรมจนถึงขั้นที่จะไม่มีการเกิดขึ้นอีกเลย มิฉะนั้นแล้ว ถ้ามีการเกิดขึ้น ที่จะพ้นจากทุกข์กาย ก็เป็นไปไม่ได้ เพราะเหตุว่าทุกข์กายเกิดขึ้นเพราะอกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้วเป็นปัจจัย ส่วนที่จะพ้นจากทุกข์ใจนั้นก็ต้องอบรมเจริญปัญญาสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจจธรรม จนกระทั่งถึงความเป็นพระอนาคามีบุคคล จึงสามารถที่จะไม่มีโทสมูลจิต (จิตที่มีโทสะเป็นมูล) เกิดอีกได้เลย

# ความหวงของ ไม่ต้องการที่จะให้ของของตนสาธารณะทั่วไปแก่บุคคลอื่น ลองพิจารณาดูว่า ไม่ต้องการให้ใคร? ไม่ต้องการให้ผู้ซึ่งไม่ชอบ ถ้าผู้ซึ่งชอบหรือเป็นที่รักแล้ว ให้ได้ จริงไหม? เพราะฉะนั้น มัจฉริยเจตสิกก็เป็นการหวงกันสมบัติของตน ไม่ให้สาธารณะทั่วไปกับผู้ซึ่งไม่เป็นที่รัก

# ธรรมดาหรือไม่ธรรมดา โลภะ? ใครรู้สึกว่า โลภะไม่ธรรมดาบ้าง เกิดบ่อยที่สุดในวันหนึ่งๆ จนเป็นธรรมดา เพราะฉะนั้น ทุกข์ก็ต้องเป็นธรรมดาเหมือนกัน เพราะเหตุว่า ถ้าเป็นปรมัตถธรรมแล้ว ทุกข์ ได้แก่ สภาพของสังขารธรรมซึ่งเกิดดับ

# ทุกขสัจจ์ เป็นไปทั่ว คือ ไม่เว้นเลย ถ้าจะกล่าวเทียบโดยบุคคลก็ไม่เว้นใครทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นคนฉลาดหรือไม่ฉลาด แม้ว่าจะเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือว่าเป็นพาลบุคคล ทุกขสัจจ์ มีความเป็นไปทั่ว เป็นอาการปรากฏ เพราะเหตุว่าเป็นสภาพซึ่งเกิดขึ้นแล้วดับไปเหมือนกันหมดทุกคน

# การที่ระลึกถึงความตาย เห็นความไม่เที่ยง ก็ย่อมจะทำให้ท่านละคลาย แม้ความติดในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ในสมบัติของท่าน ซึ่งเคยถือว่าเป็นของเรา และนอกจากนั้นก็ยังทำให้เกิดละคลายมานะ การถือตน การสำคัญตน หรือความผูกพันในสัตว์ ในบุคคล ซึ่งเป็นที่รัก ในสังขารที่เป็นที่รักได้ จึงจะเป็นกุศล

# ทุกท่านกำลังนั่งอยู่ที่นี่ ไม่มีเครื่องหมายที่จะให้รู้เลยว่า ชีวิตของใครจะอยู่ต่อไปถึงพรุ่งนี้ หรือว่าเดือนหน้า หรือว่าปีหน้า ไม่มีเครื่องหมายให้รู้ว่าจากที่นี้ไปแล้ว อะไรจะเกิดขึ้น จะเป็นสุข หรือว่าจะเป็นทุกข์ จะประสบกับอิฏฐารมณ์ (อารมณ์ที่น่าพอใจ) หรืออนิฏฐารมณ์ (อารมณ์ที่ไม่น่าพอใจ) จะมีอุบัติเหตุ หรือไม่มีอุบัติเหตุ ไม่มีใครสามารถที่จะรู้ได้ เพราะว่าชีวิตไม่มีเครื่องหมาย ใครๆ ก็รู้ไม่ได้

# ถ้าอดทนไม่ได้ กายย่อมผิดปกติ และวาจาก็ย่อมเป็นวาจาทุจริตได้ ตามกำลังของกิเลสซึ่งมีกำลังขึ้น ซึ่งเมื่อกิเลสที่เป็นโทสมูลจิตมีกำลังกล้า จะเป็นเหตุให้กระทำกายทุจริตและวจีทุจริต

# วันหนึ่งๆ โลภะเกิดขึ้นในอารมณ์ต่างๆ ปฏิเสธไม่ได้เลย ทั้งทางตาที่เห็น ทางหูที่ได้ยิน ทางจมูกที่ได้กลิ่น ทางลิ้นที่ลิ้มรส ทางกายที่กระทบสัมผัส กำลังซัดส่ายไปหาทุกข์แท้ๆ ถ้ารู้ว่าตัณหาเป็นเหตุของทุกข์ ให้ทราบว่า ในขณะใดที่กำลังแสวงหาสุข ไม่ว่าจะทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ขณะนั้นกำลังซัดส่ายไปหาทุกข์ เพราะเหตุว่าตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์

# ไม่มีใครสามารถที่จะไปหยุดยั้งปัจจัยที่ทำให้เกิดการเห็น ซึ่งเป็นกิจการงานอย่างหนึ่ง จิตเกิดขึ้นทำอะไร ทำกิจเห็น ต้องเห็น ขณะนี้ทำกิจแล้ว คือ เห็น มีปัจจัยที่จะทำให้จิตได้ยินเกิดขึ้น ไม่มีใครสามารถที่จะยับยั้งไม่ให้จิตได้ยินเกิดขึ้น เมื่อมีปัจจัย จิตก็เกิดขึ้นกระทำกิจได้ยิน เป็นการทำงานแต่ละขณะจิตจริงๆ ซึ่งจะต้องเกิดขึ้นเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย

# ไม่ควรเลยที่จะปล่อยให้เป็นอกุศลเพิ่มขึ้น มากขึ้นเรื่อยๆ กว่าจะสิ้นชีวิตไป ลองคิดถึงอกุศลในวันหนึ่งซึ่งเพิ่มขึ้นทุกวัน ไม่ได้ส่วนกับกุศลเลย แล้วจะเป็นอย่างไร?

# แม้ไม่ประทุษร้ายด้วยกาย ด้วยวาจา แต่ใจคิดอย่างไร บางทีใจคิดเบียดเบียน แต่ยังไม่ทำ ซึ่งก็อาจจะมีได้ แม้อย่างนั้นก็ยังจะต้องเห็นว่า ในขณะนั้นจิตไม่สงบเพราะเป็นอกุศล

# แต่ละท่านยังมีอวิชชาหนาแน่น เพราะยังไม่รู้ลักษณะของปรมัตถธรรมตามความเป็นจริง เพียงแต่ฟัง มีโอกาสที่จะได้ฟัง มีโอกาสที่จะได้พิจารณา มีโอกาสที่จะได้เข้าใจว่า พระผู้มีพระภาคตรัสรู้อะไร ทรงแสดงอะไร และสิ่งที่ทรงแสดงนั้น เป็นสภาพธรรมที่มีจริง ที่พิสูจน์ได้ และตัวท่านทุกคนนี้ก็เป็นเครื่องพิสูจน์ว่า ปัญญาพอหรือยัง ที่จะรู้ลักษณะของปรมัตถธรรม แม้ว่าจะมีความเข้าใจเรื่องปรมัตถธรรมแล้ว เพราะฉะนั้น เรื่องเข้าใจนี้เป็นเบื้องต้น เรื่องการอบรมเจริญความรู้ก็เป็นการที่จะอบรมเจริญไป จนกว่าความรู้นั้นสามารถที่จะเป็นปัญญาที่แทงตลอดลักษณะของสภาพธรรมที่พระผู้มีพระภาคและพระอริยสาวกทั้งหลายท่านได้ประจักษ์แจ้งแล้ว

# พระอริยเจ้าต่างจากปุถุชนจนกระทั่งไม่มีความเป็นปุถุชน เพราะเป็นพระอริยบุคคล ซึ่งจะไม่ย้อนกลับมาสู่ความเป็นปุถุชนอีก แต่ว่ากิเลสเหนียวแน่น ซึ่งการเป็นพระอริยบุคคลขั้นต้น ไม่ใช่พระอรหันต์ ยังมีโลภะ โทสะ โมหะ แต่ไม่มีความเห็นผิดที่ยึดถือสภาพธรรมเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตนที่เที่ยง เป็นเรื่องที่บรรลุถึงได้ แต่ต้องเข้าใจถูกตั้งแต่ต้น พร้อมทั้งปฏิบัติถูกด้วย ถ้าเข้าใจผิดแม้เพียงเล็กน้อย จะทำให้การปฏิบัตินี้ผิด คลาดเคลื่อน ซึ่งจะไม่เป็นเหตุที่จะให้รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงได้

# คนที่กำลังง่วงจะเข้าใจดีว่า ในขณะที่ถีนมิทธะ (ความง่วง) เกิดทำให้มืดมน บางครั้งถึงกับทำให้ฟังไม่รู้เรื่อง บางทีเปิดวิทยุฟัง แต่ดึกเกินไป แล้วก็ง่วง ในขณะนั้นได้ยินเสียงอยู่ตลอดเวลา แต่ว่าไม่รู้เลยว่าเรื่องอะไร จนกระทั่งรายการธรรมจบ เพราะฉะนั้น ขณะใดที่ถีนมิทธะเกิด ในขณะนั้นเป็นไปในฝักฝ่ายแห่งการทำลายไม่เป็นไปเพื่อพระนิพพาน

# อย่าคิดว่าไม่อยากจะมีถีนมิทธะ เพราะเหตุว่าเป็นไปไม่ได้ เช่นเดียวกับไม่อยากจะมีโลภะ ไม่อยากจะมีโทสะ ไม่อยากจะมีโมหะ อกุศลทั้งหลายก็ไม่อยากจะมีทั้งนั้น แต่ไม่มีไม่ได้ เพราะเหตุว่าสะสมมาเนิ่นนานในสังสารวัฏฏ์ฎ์ เมื่อมีเหตุปัจจัยก็เกิดขึ้น เพียงแต่เป็นผู้ที่รู้หนทางถูกว่า ถ้าเป็นผู้ที่ฟังพระธรรมแล้ว เพียงแต่เริ่มสังเกตเท่านั้น ก็จะเห็นได้ว่า ขณะนี้เป็นสภาพธรรมแต่ละอย่างจริงๆ ตรงตามที่ได้ทรงแสดงไว้ จนกว่าจะเป็นสติปัฏฐานที่ศึกษาลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏเพิ่มขึ้น จนประจักษ์แจ้งในสภาพที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตนได้จริงๆ

# ไม่ว่าจะเป็นบรรพชิตหรือคฤหัสถ์ ก็สามารถเข้าใจพระธรรมได้ เมื่อมีการฟังพระธรรมด้วยความเคารพ

# พุทธบริษัท ต้องรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยการฟังคำของพระองค์

# เมื่อใดไม่มีความเข้าใจถูกเห็นถูก เมื่อนั้นพระพุทธศาสนาอันตรธาน

ขอเชิญผู้ศึกษาพระธรรมร่วมกัน (สหายธรรม) ร่วมแบ่งปันธรรมด้วยครับ

ขอเชิญคลิกอ่านย้อนหลังครั้งที่ผ่านมาได้ที่นี่ครับ

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๑๘๑

...กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...