ความหมายของ สังฆทาน คืออะไร
ผมเคยได้ยิน คำว่า "สังฆะ" โดยท่านผู้รู้ แปลเป็นไทยว่า สงฆ์ ดังนั้น สังฆทาน ก็คือ ทานที่ถวายแก่หมู่พระนั่นเอง แต่มีผู้อธิบายเพิ่มเติมต่อไปอีกว่า สังฆะ แปลว่า หมู่, พวก เช่น ประกอบเข้ากับคำอื่นๆ ว่า ภิกขุสังโฆ หมู่ภิกษุ, สกุณสังโฆ หมู่หรือฝูงนก, ทารกสังโฆ หมู่เด็กชาย, ชนาสังโฆ หมู่ชน เป็นต้น ถ้าสังฆะแปลว่าหมู่หรือพวกแล้ว ความหมายก็กินความกว้างออกไปว่า สังฆทานก็คือสาธารณะทาน ถ้าอย่างนั้นแล้ว การทำทานโดยร่วมกันบริจาคสร้างโรงเรียน โรงพยาบาล หรืออะไรก็ตามที่เป็นสาธารณะประโยชน์ ก็ถือว่าเป็นสังฆทาน ซึ่งมีผลมากเช่นเดียวกันใช่หรือเปล่า ครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่นต้องเป็นผู้ที่มีความเข้าใจว่า สังฆทาน คือ อะไร? มาจากคำสองคำรวมกัน คือ สังฆะ (หมายถึงหมู่ คือ หมู่ของพระอริยะบุคคล ๔ จำพวก, และยังหมายถึงหมู่ของภิกษุที่ได้รับการอุปสมบทอย่างถูกต้องตามพระวินัย ด้วย) + ทาน (เจตนาเป็นเครื่องสละหรือบริจาค และยังหมายถึงไทยธรรม คือ วัตถุที่จะพึงถวายด้วย) ดังนั้น สังฆทาน จึงเป็นการถวายไทยธรรมมุ่งตรงต่อสงฆ์ (มุ่งตรงต่อพระอริยสงฆ์) โดยไม่มีการเจาะจง
ดังนั้น การให้สาธารณประโยชน์ จึงไม่ใช่ สังฆทาน ครับ
สำคัญที่ความเข้าใจถูกตั้งแต่ต้นว่า สังฆทาน คือ อะไร อยู่ที่วัตถุสิ่งของ หรือไม่ หรืออยู่ที่สภาพจิตเป็นสำคัญ สังฆทาน หมายถึง ทานที่ถวายสงฆ์ คือ หมู่ของพระอริยสงฆ์ ไม่ใช่การถวายภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง ผู้ถวายต้องเข้าใจในความหมายคำว่า หมู่ของอริยสงฆ์ และของที่จะถวายนั้น ไม่ใช่ว่าจะต้องเป็นถังสีเหลือง แต่จิตของผู้ถวายน้อมบูชาคุณของพระอริยสงฆ์ จิตไม่หวั่นไหว คือ ไม่เลือกภิกษุผู้รับทาน สรุปคือถ้าไม่เข้าใจสังฆทาน ไม่เข้าใจอริยสงฆ์ หรือเลือกผู้รับทานมีจิตหวั่นไหวในผู้รับ ไม่เป็นสังฆทาน ส่วนจำนวนของพระภิกษุที่รับทาน แม้ภิกษุรูปเดียว ที่เป็นตัวแทนของสงฆ์ก็เป็นสังฆทาน วัตถุที่ถวายจะต้องเป็นวัตถุที่เหมาะควรแก่เพศบรรพชิตเท่านั้น ครับ
ขออนุโมทนา
ผมเข้าใจแล้วครับ ขอเรียนถามเพิ่มเติมว่า การบริจาคสร้างโบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ วัด หรือแม้กระทั่งโรงเรียน โรงพยาบาล ถือว่าเป็น การถวายวิหารทานที่มีอานิสงส์มากกว่าสังฆทานหรือเปล่าครับ (เคยได้ยินพระเทศน์สอน)
ต้องเป็นทานที่สร้างวิหารถวายแด่สงฆ์ ครับ มีผลมากกว่าการถวายสังฆทาน แต่สร้างโรงเรียน อย่างอื่นๆ ไม่ใช่ครับ
พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต เล่ม ๔ - หน้าที่ 777
ทานที่บุคคลถวายให้พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าบริโภค มีผลมากกว่า ทานที่บุคคลถวายให้พระปัจเจกพุทธเจ้าร้อยรูปบริโภค ทานที่บุคคลถวายให้ภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุขบริโภค มีผลมากกว่าทานที่บุคคลถวายให้พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าบริโภค การที่บุคคลสร้างวิหารถวายสงฆ์ผู้มาจากจาตุรทิศมีผลมากกว่าทานที่บุคคลถวายให้ภิกษุสงฆ์ มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุขบริโภค การที่บุคคลมีจิตเลื่อมใสถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์เป็นสรณะ มีผลมากกว่าทานที่บุคคลสร้างวิหารถวายสงฆ์อันมาจากจาตุรทิศ การที่บุคคลมีจิตเลื่อมใสสมาทานสิกขาบท คือ งดเว้นจากปาณาติบาต ฯลฯ จากการดื่มน้ำเมาคือ สุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาทมีผลมากกว่าการที่บุคคลมีจิตเลื่อมใสถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์เป็นสรณะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สำคัญที่ความเข้าใจถูกตั้งแต่ต้นว่า สังฆทาน คือ อะไร อยู่ที่วัตถุสิ่งของ หรือไม่ หรืออยู่ที่สภาพจิตเป็นสำคัญ สังฆทาน หมายถึง ทานที่ถวายสงฆ์ คือ หมู่ของพระอริยสงฆ์ ไม่ใช่การถวายภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง ผู้ถวายต้องเข้าใจในความหมายคำว่า หมู่ของอริยสงฆ์ และของที่จะถวายนั้น ไม่ใช่ว่าจะต้องเป็นถังสีเหลือง แต่จิตของผู้ถวายน้อมบูชาคุณของพระอริยสงฆ์ จิตไม่หวั่นไหว คือ ไม่เลือกภิกษุผู้รับทาน สรุปคือถ้าไม่เข้าใจสังฆทาน ไม่เข้าใจอริยสงฆ์ หรือเลือกผู้รับทานมีจิตหวั่นไหวในผู้รับ ไม่เป็นสังฆทาน ส่วนจำนวนของพระภิกษุที่รับทาน แม้ภิกษุรูปเดียว ที่เป็นตัวแทนของสงฆ์ก็เป็นสังฆทาน วัตถุที่ถวายจะต้องเป็นวัตถุที่เหมาะควรแก่เพศบรรพชิตเท่านั้น
และที่สำคัญ การเจริญกุศลทุกประการ ไม่ควรที่จะเป็นไปเพื่อหวังผล แต่ทั้งหมดเพื่อประโยชน์ คือ การขัดเกลากิเลสของตนเอง ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอกราบนมัสการอย่างสูงสุดแด่พระรัตนตรัย
กราบขอบพระคุณและอนุโมทนาอาจารย์ทั้งสองท่าน ครับ.
สังฆทาน คือทานที่ถวายแด่สงฆ์ มุ่งตรงต่อพระอริยสงฆ์ ด้วยความนอบน้อม เคารพ ค่ะ
