“ชีวิตคืออะไร”
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เรียนขอ คำอธิบาย ทุกนัย “ชีวิตคืออะไร” คะ
ขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่งสำหรับความอนุเคราะห์ให้ได้รับความรู้ค่ะ
ชีวิต ก็คือ จิต เจตสิกที่เกิดขึ้นเป็นไป ดำรงอยู่เพียงชั่วขณะจิต โดยศัพท์ ที่เรียกว่า ชีวิต ได้แก่ อายุ ความเป็นอยู่ ซึ่งหมายถึงยังไม่ตาย คนที่ตายแล้ว เรียกว่า สิ้นชีวิต สิ้นอายุ ไม่เป็นอยู่ โดยปรมัตถธรรมชีวิต หมายถึง จิต เจตสิก รูป ที่เป็นไป ดังข้อความจากมหานิทเทสว่า
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๑
คำว่า นักปราชญ์ทั้งหลายได้กล่าวชีวิตนี้ว่า เป็นของน้อย มีความว่า ชีวิต ได้แก่อายุ ความตั้งอยู่ ความดำเนินไป ความให้อัตภาพดำเนินไปความหมุนไป ความเลี้ยง ความเป็นอยู่ ชีวิตินทรีย์
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
คำว่า ชีวิต แปลตามศัพท์ได้ว่า ความเป็นอยู่ เมื่อกล่าวโดยประมวลแล้วไม่พ้นไปจากความเกิดขึ้นเป็นไปของสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ แต่ละขณะๆ ที่จิตเกิดขึ้นเป็นไป เรียกว่า ชีวิต ชีวิตจึงเป็นความเกิดขึ้นเป็นไปของสภาพธรรมที่เป็นนามธรรม และ รูปธรรม ซึ่งไม่มีใครจะสามารถยับยั้งได้เลย และชีวิตก็เล็กน้อย สั้นมาก เมื่อเกิดมาแล้วก็บ่ายหน้าไปสู่ความตายทุกทีๆ
ถ้าจะถามว่า เกิดมาแล้วจะทำอะไรกับชีวิตที่น้อยๆ นี้ แต่ละบุคคลก็อาจจะตอบกันไปคนละอย่างตามการสะสม แต่สำหรับบุคคลผู้ที่ได้ยินคำว่า พระพุทธศาสนา และได้สะสมความเห็นถูกที่เห็นประโยชน์สูงสุดในชีวิต ย่อมจะมีความเข้าใจว่า ทุกคนเกิดแล้วต้องตาย ไม่มีใครล่วงพ้นความตายไปได้เลยแม้แต่คนเดียว สิ่งที่คิดว่าได้มาแล้วทั้งหมด ที่แสวงหาอยู่ทุกๆ วัน แม้แต่เมื่อวานนี้ ขณะนี้อยู่ที่ไหน ความสุขเมื่อวานนี้ อยู่ที่ไหน สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่ว่าจะเป็นเรื่องความสนุกสนานเพลิดเพลิน อาหาร หรือ ลาภ ยศ สักการะ สรรเสริญ เป็นต้น เหล่านี้ ไม่สามารถจะติดตามไปถึงโลกหน้าได้เลย
ประโยชน์สูงสุดที่เกิดมาในแต่ละภพแต่ละชาติ แท้จริง ก็คือ การศึกษาพระธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา ซึ่งจะทำให้ผู้ที่ได้ฟัง ได้ศึกษา มีความเข้าใจถูกเห็นถูก เป็นที่พึ่งในชีวิตได้จริง เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจให้สะสมกุศล คือ ความดี นำมาซึ่งประโยชน์ในโลกนี้ ประโยชน์ในโลกหน้า และประโยชน์สูงสุด คือ สามารถทำให้หลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง หมดจดจากกิเลสได้ในที่สุด มีแต่จะนำมาซึ่งประโยชน์โดยส่วนเดียวเท่านั้นจริงๆ ซึ่งต้องเริ่มที่การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมตั้งแต่ในขณะนี้ ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
นี่แหละค่ะที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงพระธรรมแก่เหล่าพุทธบริษัทถึงสี่สิบห้าพรรษา ละเอียดมาก หากมีวิธีอะไรง่ายๆ พระองค์ก็คงแสดงไว้แล้ว กราบอนุโมทนาสาธุค่ะ
ชีวิต คือการเกิดขึ้นเป็นไปของจิตและเจตสิก เกิดขึ้นเป็นไปไม่สิ้นสุด ในทุกภพภูมิเมื่อมีการเกิดของจิต และเมื่อเกิดก็ต้องดับและต้องเป็นไปตามแต่เหตุ ปัจจัย จนกว่าจะได้ฟังธรรมและละกิเลสตามลำดับ เป็นงานใหญ่เป็นภาระใหญ่ที่ต้องมั่นคงต้องศึกษาและเข้าใจถูกในชีวิตและจิต จนกล่าวได้ว่า ภาวนาธิษฐานะชีวิตัง จึงชื่อว่าเห็นค่าในชีวิต และมีชีวิตที่มีค่า
