พูดคำที่ไม่รู้จักตั้งแต่เกิดจนตาย
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เมื่อฟังธรรมอยู่เรื่อยๆ จำได้พูดได้บ้าง ตามถ้อยคำสำนวน ตามบัญญัติต่างๆ ซึ่งนั่นก็ใช่ว่า "รู้จักธรรมะ" รู้ตัวว่ายังคงเป็นแบบนักเรียนเรียนให้รู้เรื่องเท่านั้น มีที่เพิ่มขึ้นมา คือ นึกถึงบ้าง เวลาเห็น ได้ยินฯ ว่านี่คือธรรมะ ซึ่งถ้าไม่เคยฟังธรรม ก็จะไม่นึกถึงอย่างนี้ ที่ท่านกล่าวว่า "พูดคำที่ไม่รู้จักตั้งแต่เกิดจนตาย" ก็รับว่า ถูกต้องจริงแท้ทีเดียว แม้แต่ คำเริ่มคำแรก "ธัมมะ" แม้รู้บัญญัติ แต่ก็ไม่รู้จักตัวจริง ท่านคง ไม่หมายความว่า ต้องรู้จัก ตัว ธรรมจริงๆ ในแต่ละคำนั้นๆ ก่อน ค่อยเอ่ยคำนั้น ใช่ไหมคะ
ถามว่า ระดับนักเรียนเตรียมอนุบาล หรือต่ำกว่านั้น ควรปฏิบัติอย่างไร จะร่วมสนทนาธรรมได้หรือไม่ หรือ ควรตั้งใจฟัง เท่านั้น มีคำแนะนำอย่างไรบ้าง สำหรับผู้ที่อยากรู้อยากถามซักไซ้ไล่เรียงต้องการคำตอบคำอธิบายที่พอจะรู้ได้ (ไปเรียนให้รู้เรื่องก่อนดีไหม)
ขอบพระคุณที่อนุเคราะห์ให้ความรู้ความเข้าใจนะคะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ตั้งแต่เกิดจนตาย พูดคำที่ไม่รู้จัก หมายถึง เพราะ ไม่ได้ศึกษาพระธรรม มีปัญญาความเข้าใจ จึงพูดคำที่ไม่ได้รู้จักจริงๆ พูดตามกันไป ไม่ว่า จะเป็นคำว่า ธรรม คำว่า จิต คำว่า สติ มานะ เป็นต้นที่พูดกันในชีวิตประจำวัน เมื่อไม่รู้ ก็พูดคำที่เหมือนรู้จัก แต่ ไม่รู้ในความหมาย ในอรรถ ที่ถูกต้องตามที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้จริงๆ เพราะฉะนั้น เมื่อได้ฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม ก็พูดคำที่ไม่รู้จัก ตั้งแต่เกิดจนตาย ครับ และ เมื่อว่าละเอียดลงไป การศึกษาที่ติดชื่อ ติดคำ ลืมเสมอว่าคือ สภาพธรรมในขณะนี้ ก็พูดคำที่ไม่รู้จัก คือ แม้ยังไม่รู้จักในขั้นที่รู้ตัวธรรม แต่ก็ไม่รู้จักในขั้นการฟัง คือ ไม่มีความเข้าใจถูกว่า เป็นธรรมไม่ใช่เราในขั้นการฟัง ก็หาชื่อ ลืมความเป็นธรรมไม่ใช่เรา การศึกษาเช่นนั้น ย่อมไม่น้อมไปในการรู้ตัวลักษณะของสภาพธรรมเลย ครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระธรรมทุกคำ แต่ละคำ เป็นคำจริง แสดงเพื่อให้เข้าใจความจริง ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมให้เข้าใจไปทีละคำแล้ว จะมีความเข้าใจละเอียดลึกซึ้งได้อย่างไร ถ้าไม่ตั้งต้นที่ว่า คำนั้น คือ อะไร พูดไปทั้งวันก็ไม่รู้อะไร เพราะเต็มไปด้วยความไม่รู้ พูดในคำที่ไม่รู้จัก เพราะฉะนั้น พระธรรม มีคุณค่ามาก ก็จะต้องมีความละเอียด รอบคอบในการศึกษา ไม่ประมาทในแต่ละคำที่ได้ยินได้ฟัง เมื่อค่อยๆ ศึกษาไปตามลำดับ ความเข้าใจก็จะค่อยๆ เจริญขึ้น และที่สำคัญธรรมเป็นเรื่องของตัวเองทั้งหมดตั้งแต่ตื่นจนหลับตั้งแต่เกิดจนตาย พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดง เป็นเรื่องของแต่ละบุคคลจริงๆ เรื่องของการเห็น แล้วก็ชอบใจ ไม่ชอบใจ เกิดการกระทำทางกาย ทางวาจาที่เต็มด้วยกุศลจิตบ้าง อกุศลจิตบ้าง เป็นต้น ไม่ว่าจะใช้พยัญชนะใด ก็ไม่พ้นไปจากเพื่อให้เข้าใจสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
