รู้เห็นอย่างที่เป็นอยู่จริง เห็นจริง แต่ไม่จริง
จักษุบางคนสามารถมองเห็นได้มากกว่ามนุษย์ธรรมดา หากต้องการก็มองเห็นได้ ถึงระดับ อนุภาค ระดับโมเลกุล ท้องฟ้า อากาศ อาจไม่เป็นอย่างที่มนุษย์อื่นเห็น บางคนสามารถ สัมผัสได้กับทุกอวัยวะของร่างกาย รู้ความมีอยู่ สภาวะ รู้ชาติภพ แต่ไม่ อาจละได้ แล้วอะไรเป็นเหตุให้หลุดพ้น ไปสู่อริยะได้ กันแน่
ตามหลักสัจจธรรมคำสอนของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ที่หลุดพ้นจากกิเลส หรือละกิเลสได้สู่ความเป็นพระอริยะได้เพราะปัญญา แต่ปัญญาขั้นโลกุตรจะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยการอบรม การเจริญสติปัฏฐาน การเจริญอริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นหนทางเพื่อการหลุดพ้นจากกิเลสและสังสารวัฏฏ์
ที่เราต้องวนเวียนอยู่ในสังสารวัฎฎ์ ก็เพราะอวิชชาคือ ความไม่รู้ ไม่รู้ว่านี้ทุกข์ ไม่รู้ ว่านี้เป็นสมุทัยของทุกข์ ไม่รู้ว่านี้ดับทุกข์ ไม่รู้ว่านี้หนทางห่งความดับทุกข์ องค์ ธรรมของการบรรลุเป็นพระอริยะ คือการคบสัตบุรุษ ฟังธรรมของสัตบุรุษ โยนิโสมนสิการ ปฎิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม เป็นต้น
