เจตสิก
กราบเท้าท่านอาจารย์ทุกท่าน
ขอเรียนถามท่านอาจารย์ว่า ในวิถีจิตที่เกิดทั้ง 17 ขณะนั้น เจตสิกเกิดที่ขณะไหนของจิต และในภวังคจิตมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยไหมคะ
ขอกราบขอบพระคุณมากค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เจตสิก หมายถึงสภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต ดับพร้อมกับจิต รู้อารมณ์เดียวกันกับจิต และสำหรับในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ก็อาศัยที่เกิดที่เดียวกันกับจิต เจตสิกมีมากมายถึง ๕๒ ประเภท มีผัสสะ เวทนา สัญญา เป็นต้น ดังนั้น วิถีจิต 17 ขณะ จิตทุกขณะ จิตนั้นมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ เพราะจิตทุกประเภทมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ ซึ่ง ภวังคจิต ก็ต้องมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเสมอ ครับ ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สำคัญที่การตั้งต้นจริงๆ ว่า เจตสิก คือ อะไร? เจตสิก เป็นนามธรรมที่รู้อารมณ์ โดยเกิดประกอบพร้อมกับจิต ไม่พ้นจากขณะนี้เลย ทุกขณะของจิตที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นวิถีจิต หรือ ไม่ใช่วิถีจิต อย่างที่กล่าวถึงภวังคจิต (ไม่ใช่วิถีจิต) นั้น ก็มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ตามควรแก่ภวังคจิตขณะนั้นๆ จะเห็นได้ว่าจิตมีหลากหลายมาก เหตุประการหนึ่งที่ทำให้มีจิตหลากหลาย แตกต่างกันไป ก็เพราะเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย เจตสิกบางประเภท เกิดกับจิตได้ทุกประเภท เจตสิกบางประเภท เกิดเรี่ยราย คือ เกิดกับกุศลจิตก็ได้ เกิดกับอกุศลจิต ก็ได้ เกิดกับวิบากจิต ก็ได้ เกิดกับกิริยาจิตก็ได้ เจตสิกบางประเภท เกิดได้เพียงกับอกุศลจิตเท่านั้น เกิดกับจิตชาติอื่นไม่ได้ เจตสิกบางประเภท เกิดได้เฉพาะกับจิตที่ดีงามเท่านั้น เกิดกับอกุศลจิตไม่ได้ ทั้งหมดนั้น ก็จะต้องค่อยๆ ฟังค่อยๆ ศึกษาไปตามลำดับจริงๆ และ ที่สำคัญ เป็นสภาพธรรมที่ไม่ใช่สัตว์บุคคล ตัวตน ไม่มีเราแทรกอยู่ในสภาพธรรมเหล่านั้นๆ เลย ครับ
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
