เสมือนเขาสัตว์
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
1. จาก กุหสูตร อรรถกถาที่ว่า ผู้ประกอบด้วยกิเลส ที่ปรากฏเสมือนเขาสัตว์ หมายความว่าอย่างไรคะ "เขาสัตว์"หมายถึง กิเลส ในเชิงปริมาณ กำลัง อันตราย ความเป็นภัย หรืออะไรคะ
2. อุปมา "เสมือนเขาสัตว์" คงมีในพระสูตร อื่นๆ อีก ช่วยยกขึ้นแสดงให้ทราบเพิ่มด้วยค่ะ พร้อมความหมายด้วยค่ะ
ขอบพระคุณที่อนุเคราะห์ให้ความรู้ความเข้าใจค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
-แสดงความจริงด้วยข้ออุปมา ถ้าจะพิจาณาถึงเขาสัตว์แล้ว ก็มีความแหลม เป็นอันตรายแก่ผู้อื่น และ เป็นสิ่งที่ปรากฏเด่นชัด เช่นเดียวกับผู้ที่มีกิเลสอยู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีความประสงค์จะหลอกลวงผู้อื่น ก็ย่อมจะมีความประพฤติเป็นไปตามอำนาจของกิเลส มีการพูดหว่านล้อม พูดเพื่อให้เขาพอใจ พูดมีเล่ห์เหลี่ยม เพื่อหลอกลวงผู้อื่น หรือ มีการกระทำอะไรต่างๆ อย่างที่ปรากฏในอรรกถากุหสูตร ที่มีการไว้ตัวในอริยาบถทั้ง ๔ เดินเรียบร้อย นั่งเรียบร้อย เป็นต้น เพื่อให้ผู้อื่นเกิดความเลื่อมใส แล้วนำมาซึ่งลาภสักการะ เป็นต้น เป็นประดุจเที่ยวชูเขาไป เพราะเป็นกิเลสที่ปรากฏเด่นชัด และในบางนัย ก็แสดงถึงความเป็นไปของมานะ ความสำคัญตน ความยกตน เชิดชูตน ทั้งหมดทั้งปวงนั้น เป็นเรื่องของกิเลส นั่นเอง ที่เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่ ไม่มีสัตว์บุคคล ตัวตน และที่สำคัญ กิเลสทั้งหลายทั้งปวง มีโทษ มีภัย ทำร้ายจิต ไม่นำมาซึ่งคุณประโยชน์ใดๆ เลยแม้แต่น้อย
-พระสูตรที่เกี่ยวกับเรื่องเขาสัตว์ เช่น ในพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก กามชาดก และอรรถกถา อธิบายความเกิดมากขึ้น เพิ่มมากขึ้นของโลภะ ความติดข้องต้องการ เปรียบเหมือนกับเขาโค ที่เจริญเติบโตไปพร้อมกับตัวของโค ดังนี้
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ ๑๕๓
ตัณหาก็ดี ความกระหายก็ดี ของคนพาลมีปัญญาน้อย ไม่รู้อะไร ย่อมเจริญยิ่งขึ้นทุกที เหมือนเขาโคย่อมเจริญขึ้นตามตัวฉะนั้น.
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ ๑๕๕
เขาโค ย่อมเติบโตพร้อมกับร่างของลูกโคตัวกำลังเติบโต ฉันใด กามตัณหาที่ยังไม่มาถึงก็ดี ความกระหายในกามที่มาถึงแล้วก็ดี ย่อมเจริญยิ่งๆ ขึ้นไปสำหรับอันธพาลชน ฉันนั้น
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
