อรรถจะพึงแนะนำ กับ อรรถอันแนะนำแล้ว
ใน พระสุตตันตปิฎก เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ 348
สูตรที่ ๔ ว่าด้วยคน ๒ จำพวกที่กล่าวตู่และไม่กล่าวตู่พระตถาคต มีความตอนหนึ่งว่า
[๒๗๐] ดูกร ภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้ ย่อมกล่าวตู่ตถาคต ๒ จำพวกเป็นไฉน คือ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถจะพึงแนะนำว่า พระสุตตันตะมีอรรถอันแนะนำแล้ว ๑ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถอันแนะนำแล้วว่า พระสุตตันตะมีอรรถที่จะพึงแนะนำ ๑ ดูกร ภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้แล ย่อมกล่าวตู่ตถาคต ...
ใคร่เรียนให้ช่วยอธิบายหรือขยายความของ "อรรถจะพึงแนะนำ" กับ "อรรถอันแนะนำแล้ว"
ขอขอบพระคุณ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่น ก็ต้องเข้าใจเป็นเบื้องต้นว่า เมื่อเข้าใจธรรมผิดคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ย่อมทำให้เกิดการกล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะเมื่อเข้าใจผิด ก็กล่าวคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ไม่ตรงตามความจริงที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง บิดเบือนคำสอนของพระองค์
คำว่า มีอรรถจะพึงแนะนำ หมายความว่า มีอรรถ คือ มีเนื้อความที่ควรขยาย ควรแนะนำเพิ่มเติม กล่าวคือ ควรอธิบายให้เข้าใจยิ่งขึ้นว่าที่ทรงแสดงโดยโวหารอย่างนั้น แท้จริงแล้ว เป็นอย่างไร มุ่งหมายถึงอะไร
คำว่า มีอรรถอันแนะนำแล้ว หมายความว่า มีเนื้อความที่อธิบายขยายความชัดเจน ส่องถึงความเป็นจริงของธรรม แล้ว
ทีนี้ก็ย้อนกลับมากล่าวถึงผู้ที่กล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยสรุปความเข้าใจจากข้อความในอรรถกถา ดังนี้ คือ
๑. คนที่แสดงพระสูตรที่มีอรรถจะพึงแนะนำ ว่า เป็นพระสูตรที่มีอรรถอันแนะนำแล้ว เป็นการกล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หมายถึง คนที่กล่าวถึงพระสูตรอันมีเนื้อความที่ควรขยายเพื่อความเข้าใจตามความเป็นจริง ว่า เป็นพระสูตรที่มีเนื้อความชัดเจนแล้ว อย่างเช่น พระองค์ทรงแสดงถึงบุคคล ๑ ประเภท บุคคล ๒ ประเภท บุคคล ๓ ประเภท เป็นต้น ชื่อว่า เป็นพระสูตรที่มีเนื้อความควรขยาย ว่า แท้จริงแล้ว บุคคลไม่มี มีแต่สภาพธรรมเท่านั้น เพราะมีสภาพธรรมที่เป็นปรมัตถธรรม (จิต เจตสิก รูป) จึงมีการหมายรู้ว่า เป็นบุคคลประเภทต่างๆ ได้ แต่ก็ยังมีผู้กล่าวตู่พระองค์ด้วยความโง่เขลา ว่า พระสูตรนั้นมีเนื้อความชัดเจนแล้ว ไม่ต้องขยาย ไม่ต้องแนะนำเพิ่มเติม ก็เลยยึดถือเอาว่ามีบุคคลจริงๆ โดยกล่าวหาว่าจะไม่มีบุคคลได้อย่างไร แม้พระองค์ยังตรัสถึงบุคคลประเภทต่างๆ เลย ถ้าไม่มีบุคคลจริง พระองค์ต้องไม่ตรัสว่าบุคคล ๑ ประเภท เป็นต้น นี้คือ บุคคลประเภทแรกที่กล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะโง่เขลา ไม่เข้าใจความจริง
๒. คนที่แสดงพระสูตรที่มีอรรถอันแนะนำแล้ว ว่า เป็นพระสูตรที่มีอรรถอันจะพึงแนะนำ เป็นการกล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หมายถึง คนที่กล่าวถึงพระสูตรที่มีเนื้อความชัดเจนแล้ว ส่องให้เข้าใจถึงความเป็นจริงของสภาพ แล้ว ว่า เป็นพระสูตรที่มีเนื้อความจะต้องเพิ่มเติม เช่น พระสูตรที่แสดงว่า สภาพธรรมที่เกิดดับ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ซึ่งแสดงถึงความเป็นจริงของสภาพธรรม ที่ใครๆ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงความจริงนี้ได้ แต่ก็ยังมีผู้กล่าวตู่พระองค์ด้วยความโง่เขลา ว่า พระสูตรนี้มีเนื้อความควรขยาย ควรนำมาเพิ่มเติมว่า สภาพธรรมที่เกิดดับ ที่เที่ยง มี ที่เป็นสุข มี ที่เป็นอัตตาตัวตน มี นี้คือบุคคลประเภทที่สองที่กล่าวตู่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะโง่เขลา ไม่เข้าใจความจริง
เพราะฉะนั้นแล้ว
เมื่อได้ศึกษาพระสูตรนี้ ตลอดจนถึงพระสูตรอื่นๆ ก็เป็นเครื่องเตือนที่ดี ที่จะทำให้เป็นผู้ไม่ประมาทในการศึกษาพระธรรม ด้วยความละเอียดรอบคอบ ไม่ประมาทในแต่ละคำที่พระองค์ตรัส เพื่อความเข้าใจอย่างถูกต้องจริงๆ รักษาพระธรรมคำสอน ด้วยความเข้าใจอย่างถูกต้อง ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความของพระสูตร (และอรรถกถา) ดังกล่าวได้ที่นี่ครับ
คน ๒ จำพวกที่กล่าวตู่และไม่กล่าวตู่พระตถาคต [อังคุตตรนิกาย ทุกนิบาต]
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
อ่านแล้วได้ความเข้าใจมากขึ้น
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ
ของคุณท่านผู้ถามคำถาม และท่านวิทยากร ที่ตอบคำถาม เป็นอย่างสูง ได้ความกระจ่างมาก เป็นประโยชน์มากครับ
ขออนุโมทนาครับ
