ความหมายและเหตุให้เกิดมัตตัญญุตากับสันโดษ
รบกวนเรียนถามความหมายของ มัตตัญญุุตา กับ สันโดษ และสาเหตุให้เกิดค่ะ
ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
-มัตตัญญุตา หมายถึง ความเป็นผู้รู้จักประมาณ ทั้งรู้จักประมาณในการรับ และ รู้จักประมาณในการบริโภค ซึ่งเป็นเรื่องของกุศล และปัญญาความเข้าใจถูกเห็นถูกจริงๆ ที่จะเป็นอย่างนั้นได้ ไม่เป็นคนมักมาก ไม่โลภมาก และ ไม่ใช่คนที่บริโภคเกินประมาณ เนื่องจากอาหารที่บริโภค ไม่ใช่เพื่อเล่น ไม่ใช่เพื่อมัวเมา แต่เพื่อให้ชีวิตเป็นไปได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ เพื่อที่จะได้ฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม อบรมเจริญปัญญาต่อไป
-สันโดษ หมายถึง ความยินดีในของของตน ยินดีในสิ่งที่มีอยู่ ยินดีโดยชอบธรรม ไม่แสวงหาในทางที่ผิด, ความสันโดษ เป็นมงคลประการหนึ่งในมงคล ๓๘ ประการ เป็นคุณธรรมที่เป็นไปเพื่อความเจริญ เพราะเป็นเหตุละบาปธรรมอันมีการปรารถนาเกินประมาณหรือมักมากเป็นเหตุ ซึ่งจะเห็นได้ว่าสันโดษเป็นไปเพื่อขัดเกลาอกุศลธรรมในชีวิตประจำวัน ค่อยๆ ขัดเกลาความติดข้อง
สันโดษยังจำแนกออกเป็น ๓ ประเภท คือ
ยินดีตามที่ได้มา ไม่ว่าจะได้อะไร ก็ยินดีในสิ่งนั้น ไม่เดือดร้อน
ยินดีตามกำลัง ถ้าได้ในสิ่งที่ไม่เหมาะกับความเป็นไปของตนเอง ก็สามารถที่จะแลกเปลี่ยนกับผู้อื่น แล้วใช้สอยสิ่งนั้น
และ ยินดีตามสมควร เมื่อได้สิ่งใดมาแล้ว เห็นว่าสิ่งใดจะเป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น ที่เหมาะควร ก็สละให้แก่ผู้อื่น ได้
บุคคลผู้ที่มีความสันโดษจะอยู่ ณ ที่ใด ก็เป็นผู้อยู่อย่างสบาย ไม่มีความเดือดร้อนใจเนื่องจากยินดีในสิ่งที่ตนมีที่ตนได้ ไม่มีความกังวลใจใดๆ เลย ซึ่งจะแตกต่างจากผู้ที่ไม่สันโดษ ไม่รู้จักพอ เต็มไปด้วยความต้องการ อย่างสิ้นเชิง เพราะผู้ไม่สันโดษเมื่อไม่ได้ ก็เดือดร้อนใจ ไม่พอใจ แต่ถ้าได้แล้ว ก็ติดข้องมากยิ่งขึ้น
เหตุสำคัญที่จะเกื้อกูลต่อความเป็นผู้สันโดษ ก็คือ การฟังพระธรรมศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เมื่อปัญญาเจริญขึ้น ก็ทำให้เป็นผู้เห็นประโยชน์ของการขัดเกลากิเลสยิ่งขึ้น ก็จะเกื้อกูลให้เป็นผู้สันโดษได้ ขัดเกลาโลภะ ความติดข้องต้องการ ได้ ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
