ไม่เป็นอย่างที่เคยคิดเมื่อเข้าใจ

มี จิต แต่ไม่รู้จักจิตเพราะสะสมความไม่รู้มานานมาก เมื่อไม่รู้ก็สงสัยเป็นธรรมดา แต่การตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เปิดเผยสิ่งที่มีจริงขณะนี้ ให้ค่อยๆ เข้าใจขึ้น ฟังทุกคำของพระองค์ด้วยความไม่ประมาท คิด ไตรตรอง สามารถรู้ความจริงตามได้ ค่อยๆ เข้าใจขึ้นทีละน้อยจากการฟังธรรม

ความเข้าใจขั้นฟัง ทำให้ค่อยๆ ละความยึดถือสภาพธรรมะว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด สภาพธรรมะก็จะค่อยๆ ปรากฏทีละเล็กทีละน้อย ต้องมั่นคง อีกนานเท่าไหร่กว่าจะสามารถเข้าใจจริงๆ ว่าเป็นธรรมะ (ปรากฏเมื่อมีการกระทบ) ไม่ใช่เรา

จิตเกิดดับสืบต่อ จากเห็นก็รู้ว่าเป็นอะไร แสดงว่าต้องมีธรรมที่เป็นสภาพรู้เกิดดับสืบต่อ มิเช่นนั้นจะไม่รู้ว่าเห็นอะไร จิตที่ดับไปเป็นเป็นปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิดขึ้น จิตเกิดขึ้นต้องรู้อารมณ์ (สิ่งที่ถูกจิตรู้) เห็นแล้วคิด ใครรู้บ้าง? เห็นก็ไม่ใช่เรา คิดก็ไม่ใช่เรา ใครรู้บ้าง? มีขณะไหนบ้างที่รู้ว่าเห็นไม่ใช่เรา

จิตปรากฏกับสติและปัญญาที่สะสมจากการฟัง ขณะนั้นไม่ใช่เรา ขณะนี้ยังเป็นเราเพราะธาตุรู้ยังไม่ปรากฏกับสติสัมปชัญญะ คือปัญญาที่มาจากการฟังมานาน

ความเข้าใจจะน้อยสักแค่ไหนในแต่ละครั้งที่ได้ฟัง จนกว่าจะมีกำลังขึ้น ธาตุรู้ปรากฏได้ไม่ง่าย แม้รูปปรากฏก็ยังไม่รู้ คิดว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด (เป็นคน เป็นโต๊ะ เป็นดอกไม้) ไม่เข้าใจว่าเป็นธรรมะ เพราะฉะนั้น ฟังธรรมะเพื่อให้เข้าใจได้ถูกต้อง จนกว่าคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะปรากฏด้วยดีกับปัญญา อดทน รู้ได้แน่ๆ แต่เมื่อไหร่ไม่สำคัญ ถ้าท้อถอยยิ่งเพิ่มความไม่รู้ ไม่หวั่นไหว รู้ได้ แต่ไม่ใช่เรารู้ ถ้าเป็นเราจะไม่มีวันรู้ได้เลย ไม่รู้มานานเท่าไหร่ จะให้รู้เร็วๆ จะเป็นไปได้ไหม

ไม่มีวันรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าถ้าไม่เข้าใจธรรมะ ว่ามีแต่ธรรมะที่เกิดดับ ไม่ว่าโลกไหน สิ่งที่กำลังเกิดดับถ้าไม่กระทบก็ไม่ปรากฏ ฟังไว้ เข้าใจขึ้น มั่นคง จนกว่าจะรู้จริง แทนที่เคยคิดจากที่เคยจำไว้ (เห็นก็จำได้ว่าเป็นกุหลาบ คิดเรื่องอะไรเพราะจำ จำอะไรก็คิดถึงสิ่งที่จำ) ไม่เป็นอย่างที่เคยคิดเพราะเข้าใจ

สนทนาพื้นฐานพระอภิธรรม มศพ. อา. ๑๑ ก.พ. ๖๑

กราบบูชาคุณและอนุโมทนาในคุณความดีของท่านอ.สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ขอบพระคุณและอนุโมทนาคณะวิทยากร

อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ