สนทนาธรรมที่เวียดนามครั้งที่ 12 (ตอนที่ 2)

สนทนาธรรมที่เวียดนามครั้งที่ 12 (ตอนที่ 2)
ฮานอย นินห์บินห์
17 พ.ค. 2561 - 27 พ.ค. 2561

การสนทนาธรรมจัดที่ห้องประชุมของโรงแรมอาร์มี่ (Army Hotel) เช่นเคย ซึ่งสะดวกสบายมากเพราะเดินออกจากห้องนอนไม่กี่ก้าวก็ถึงห้องประชุมแล้ว มีผู้ร่วมสนทนาธรรมใหม่ๆ หลายคน ล้วนเป็นคนหนุ่มสาว มีพระและแม่ชีน้อยลง อาจเป็นเพราะบางคนฟังเข้าใจแล้วรู้จักตัวเองตามความเป็นจริงว่า สะสมอัธยาศัยในการเป็นบรรพชิตหรือฆราวาส จึงสึกออกมาศึกษาธรรมในเพศที่ตนเองคุ้นเคย และบางคนที่ไม่เข้าใจก็ไม่มาอีกเลย ซึ่งเป็นธรรมดาอีกเหมือนกัน ต่างคนก็คิดว่า ความเห็นของตนเองถูก อีกฝ่ายผิดเสมอ เมื่อฟังแล้วจึงต้องอาศัยการพิจารณาเหตุผล ที่สำคัญที่สุด คือ ธรรมไม่สาธารณะสำหรับทุกคน สำหรับผู้ที่ทำบุญไว้แล้วเท่านั้นจึงจะฟังเข้าใจ เพราะรู้ตามได้ยากและลึกซึ้งอย่างยิ่ง

ผู้ฟังหลายคนสนใจศึกษาและปฏิบัติธรรมที่สำนักปฏิบัติหลายแห่ง มาแล้ว จึงมีคำถามเกี่ยวกับการปฏิบัติเช่นเดียวกับที่เมืองไทย (และทุกแห่งในโลกที่ยังไม่เข้าใจ) ท่านอาจารย์และคุณเซร่าห์ คุณโจนาธานจึงต้องอธิบายซ้ำแล้วซ้ำอีกถึงกิจหน้าที่ของปัญญา คือเมื่อฟังเข้าใจแล้วว่า ธรรมทั้งหมดเป็นอนัตตา บังคับบัญชาไม่ได้ ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน ทั้งจิต เจตสิก รูปต่างเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย ทำกิจหน้าที่ของตนเพียงชั่วขณะเดียวที่สั้นมาก แล้วดับไป หมดไป สิ้นไป ไม่กลับมาอีกเลย จึงไม่สามารถทำอะไรให้หมดกิเลส หมดทุกข์ตามความปรารถนาของทุกคนได้ ต้องอาศัยเหตุปัจจัยที่สำคัญคือฟังให้เข้าใจจริงๆ ว่า ทุกอย่างเป็นธรรม ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด เกิดแล้วจึงปรากฏให้รู้ แต่เมื่อยังไม่เข้าใจจริงๆ ก็ยังเป็นเรา เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดอยู่ จึงต้องฟังธรรมที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ดีแล้ว จนกว่าทุกอย่างจะเป็นธรรม ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด

บางคนเข้าใจว่า เมื่อฟังธรรมแล้วอกุศลต้องลดลง กุศลต้องเพิ่มขึ้น นั่นเป็นหน้าที่ของปัญญาที่สมบูรณ์ขึ้น ยังไม่ใช่ขั้นเริ่มต้นที่จะต้องเข้าใจก่อนว่า ธรรมคืออะไร ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใด ทุกอย่างเป็นธรรม เป็นอนัตตาอย่างไร เมื่อฟังจนเข้าใจจริงๆ ว่า ทุกขณะไม่ว่าจะเห็น ได้ยิน คิดนึกล้วนเป็นธรรมแต่ละอย่าง เกิดขึ้นทำกิจหน้าที่แล้วดับไปทันที ไม่กลับมาอีกเลย เห็นเมื่อกี้กับเห็นเดี๋ยวนี้ก็ไม่เหมือนกัน เมื่อทุกอย่างเป็นธรรม ไม่ใช่เรา ก็จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เกิดขึ้นตามปกติ ตามความเป็นจริง เพราะไม่ถูกความเป็นเราปกปิดไว้อย่างที่ถูกปกปิดไว้เนิ่นนานในสังสารวัฏฏ์

มีคำถามเรื่องศีล ท่านอาจารย์อธิบายว่า ศีลคือจิตและเจตสิกที่เกิดขึ้น มีปกติเป็นทั้งกุศล อกุศล และไม่ใช่ทั้งกุศลศีลและอกุศลศีล ที่เป็นศีล 5 ศีล 8 เป็นต้นนั้นเป็นกุศลศีล ซึ่งไม่ได้หมายถึงการสมาทานศีล คือรับว่าจะรักษาศีลนั้นๆ แต่ศีลหมายถึงขณะที่เว้นไม่ทำทุจริตทางกาย ทางวาจา เพราะวิรตีเจตสิก 3 (สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ) อย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้นทำกิจหน้าที่เว้น

ที่สำคัญของคำถามนี้คือ ท่านอาจารย์อธิบายว่า หลายคนเข้าใจผิด คิดว่าต้องมีศีลก่อน ถึงจะมีสมาธิแล้วมีปัญญาหลังสุด จะเป็นไปได้อย่างไร? เมื่อมีศีลโดยไม่มีปัญญาก็ได้ รักษาศีลด้วยความเป็นเรา เป็นตัวตนที่มีศีลดีกว่าคนอื่น มีสมาธิด้วยความความเป็นเรา เหมือนอย่างที่ทำกันทั่วโลก แล้วปัญญาที่รู้ว่าไม่มีเราจะเกิดขึ้นได้อย่างไร? ที่ถูกต้อง ต้องมีปัญญาเข้าใจความเป็นธรรมะ ไม่ใช่ตัวตน สัตว์ บุคคลในขั้นปริยัติก่อน ค่อยๆ เข้าใจขึ้น พร้อมกับอบรมเจริญศีล สมาธิ ปัญญาไปพร้อมๆ กัน จนกว่าปัญญาจะสมบูรณ์ จึงจะเป็นศีลที่บริสุทธิ์และเป็นสัมมาสมาธิ

สนทนาธรรมมาแล้ว 2 วัน คือ 18 และ 19 พ.ค. 61 จำได้แค่นี้ค่ะ ขนาดนั่งแปลให้คุณวรรณีฟังตลอด ต้องขอบคุณ คุณวรรณี ที่กระตือรือร้นต้องการเข้าใจทุกคำ หยุดพักเหนื่อยก็ยังถามว่า เขาพูดว่าอะไร

มาคราวนี้พยายามเดินใกล้ๆ ท่านอาจารย์เพื่อจะได้ฟังว่าคนที่มากราบท่านพูดว่าอะไร เพราะคำพูดที่แสดงถึงความเข้าใจนั้นทำให้ปีติอย่างยิ่ง แต่ก็ไม่ได้ยิน คิดว่าท่านอาจารย์เสียงเบาจัง แต่มีคนบอกว่า เพราะหูสาวขึ้น (ตึงขึ้น โดยไม่ต้องดึง) เลยไม่ได้ยิน เห็นแล้วว่า ทุกอย่างเกิดเพราะเหตุปัจจัย ทำอะไรไม่ได้เลย แม้จะมีกุศลจิตคิดจะเก็บคำพูดเหล่านั้นมาถ่ายทอดให้คนอื่นเกิดปีติด้วย ก็ยังทำไม่ได้ตามที่ตั้งใจไว้

ตั้งใจไว้อีกอย่าง คือ ถ่ายทอดสดแปลเป็นไทยผ่าน YouTube ที่ Mama Dang Channel เมื่อวานนี้ทดสอบแล้ว พอใช้ได้ แต่แบตเตอรี่หมดก่อนจบ ลืม powerbank ไว้ที่เมืองไทย เป็นธรรมดาที่ต้องลืมบางอย่างเสมอ แม้สัญญาเจตสิกจะเกิดกับทุกดวง แต่เวลาจัดของวิตกเจตสิกไม่ได้คิดถึง powerbank เลยไม่ได้หยิบมาด้วย

ถ้าสนใจฟังมือสมัครเล่นทั้งการถ่ายทอดสดและการแปล ก็ติดตามได้จาก YouTube โดย Mama Dang Channel เวลา 09.00 - 11.00 น. และ 15.00 น. - 17.00 น. ในวันที่ 20 , 22 , 25, 26 พ.ค. 61 ค่ะ

คลิกที่นี่เพื่อติดตามชม...การถ่ายทอดสดพร้อมคำแปลโดย Mama Dang Channel

และ ขอเชิญคลิกชมตอนที่ผ่านมาได้ที่นี่...

สนทนาธรรมที่เวียดนามครั้งที่ 12