อยากขอความกรุณาช่วยอธิบายเรื่องปัจจัย
ความเดิม
ความไม่มีตัวตน
เมื่อธรรมใดๆ ไม่มีตัวตน เกิดจากเหตุปัจจัย สมมติบุคคล เมื่อสนใจในธรรม ก็ไม่มีตัวตนผู้สนใจในธรรม เป็นเพียงเหตุปัจจัย ผู้ที่ไม่มีเหตุปัจจัยให้สนใจก็ไม่สนใจ ปัจจัยกับกฎแห่งกรรมมีความขัดกันหรือไม่ เมื่อกฎมีว่าผลย่อมเกิดจากเหตุ เหตุก็หมายถึงปัจจัย และนิยามก็มี ธรรมนิยาม พืชนิยาม กรรมนิยาม จิตนิยาม เป็นต้น
ผมอาจจะคลาดเคลื่อนนะครับ ถ้าตัวตนไม่มี ทุกอย่างเป็นไปตามเหตุปัจจัย การคิดว่าอย่างที่ผมพิมพ์อยู่นี้ก็เป็นไปตามเหตุปัจจัยไม่มีตัวผู้สงสัย มีแต่สภาวธรรมนั้นๆ มารวมให้เป็นเช่นนั้น แล้วเจตนาอยู่ที่ใหน เจตนาเจตสิกมีปัจจัยหรือไม่ คือ ฟังแล้ว ชวนให้เข้าใจว่า สรรพสิ่งคลี่คลายตัวเองตามเหตุปัจจัย ถ้าคิดเช่นนี้บางคนก็คิดว่าไม่ต้องทำอะไรอยู่เฉยเดี๋ยวก็ดีเอง แต่ก็จะมีคนบอกว่าด้วยเหตุนั้นปัจจัยเช่นนั้น ก็ไม่ถึงที่สุดแห่งธรรมแต่อย่างไรก็เป็นอนัตตาอยู่ดี สงสัยว่า เหตุปัจจัยเกิดขึ้นลอยๆ มีหรือไม่ เช่น เมื่อ 1 ทำให้มี 2 เมื่อ 2 ทำให้มี 3 ตามหลักเหตุปัจจัย แล้วเจตจำนงค์ เจตนา เจตจำนงค์เสรี อยู่ตรงใหน
สมมติว่า นาย ก. ไม่เคยได้ฟังพุทธธรรม ต่อมา นาย ข. ไปบอกธรรมแก่นาย ก. ถามว่าการที่นาย ก. ได้ฟังธรรมจากนาย ข. เกิดขึ้นลอยๆ หรือไม่ นาย ก.ต้องทำกรรมใดหรือไม่ถึงต้องได้ฟังธรรมจากนาย ข. หรือบังเอิญนาย ข. บอกธรรมแก่นาย ก. ซึ่งเกี่ยวเนื่องกับคำศัพท์ที่ว่าเหตุอดีต เหตุปัจจุบัน แต่ที่สุดก็เป็นเหตุเหมือนกัน คือ ถ้าผมอุปมาโลกนี้เป็นคอมพิวเตอร์ คนแต่ละคนคือซอฟแวร์ต่างๆ
ตอบ
พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงตลอด ๔๕ พรรษา เป็นคำสอนที่ประกอบด้วยเหตุและผล ไม่มีการขัดแย้งกันเลย เพราะทรงแสดงด้วยพระปัญญาญาณอันสูงสุด แต่ปัญญาของผู้ศึกษาเข้าไม่ถึงความจริงที่ทรงแสดง จึงเข้าใจว่าขัดแย้งกัน เมื่อกล่าวถึงหลักธรรมคำสอนที่เป็นพระอภิธรรมแสดงถึงปรมัตถธรรม ที่ไม่มีอัตตาตัวตนสัตว์บุคคล เป็นเพียงปรมัตถธรรมที่เกิดขึ้นเพราะมีปัจจัยทั้งสิ้น จิตแต่ละขณะเกิดเพราะมีปัจจัย รูปแต่ละรูปก็เกิดเพราะปัจจัย ที่กล่าวว่าธรรมะที่เกิดขึ้นลอยๆ จึงไม่ถูกต้อง พระนิพพานเป็นสภาพธรรมที่ไม่เกิดขึ้น ไม่มีปัจจัยให้เกิดขึ้น เพราะเป็นสภาพธรรมที่มีลักษณะตรงกันข้ามกับสังขารธรรม และสังขตธรรม
ถามเพิ่มเติม อยากขอความกรุณาช่วยอธิบายเรื่องปัจจัยครับ โดยย่อ หรือพิสดารก็ได้ครับ
สภาพธรรมนั้นเป็นชีวิตประจำวันจริงๆ เมื่อเข้าใจสภาพของจิตใจและเจตสิกที่เกิดพร้อมกัน และต่างก็เป็นปัจจัยอาศัยซึ่งกันและกันอย่างไรบ้างก็จะทำให้ค่อยๆ คลายการยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตนขณะที่โลภมูลจิตดวงที่ ๑ เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็วนั้น ก็จะต้องมีเจตสิกเกิดร่วมกับโลภมูลจิตนั้นถึง ๑๙ ดวง และเจตสิกแต่ละอย่างนั้นเป็นสภาพธรรมที่ต่างกัน แต่ต้องอาศัยกันและกันเกิดขึ้น ทำกิจของตนแล้วก็ดับไป แต่เมื่อไม่รู้ ขณะใดที่โลภมูลจิตเกิดขึ้น ขณะนั้นก็เป็นเราเพราะฉะนั้น เพียงชั่วโลภมูลจิตขณะเดียวนั้นก็แสดงความเป็นอนัตตา เมื่อรู้สภาพธรรมนั้นๆ จะเกิดขึ้นได้ ก็เมื่อมีสภาพธรรมอื่นที่เกิดร่วมด้วยนั่นเองต่างเป็นปัจจัยซึ่งกันและกัน อาศัยกันและกันจึงเกิดขึ้น ถ้าปราศจากกันแล้วก็เกิดไม่ได้เลย
การขอรับหนังสือธรรมะของมูลนิธิฯ หนังสือของมูลนิธิฯ ไม่มีวางขาย มารับได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
ท่านที่สนใจ หนังสือธัมมะ ติดต่อขอรับได้ด้วยตัวเองที่
มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา
เลขที่ 174/1 ซ. เจริญนคร 78 บุคคโล ธนบุรี กทม 10600 ปณ. บางคอแหลม
สำหรับท่านที่ต้องการให้จัดส่งทางไปรษณีย์ กรุณาติดต่อที่ โทร : 02-4680239
เปิดฟัง คลิกที่ ..
ปัฎฐาน (ปัจจัย ๒๔)
การบรรยายเรื่อง ปัฎฐาน (ปัจจัย ๒๔) แบ่งเป็น ๕๐ ตอน เนื้อหาโดยย่อ มีดังนี้
เหตุปัจจัย / อารัมมณปัจจัย / อธิปติปัจจัย / อนันตรปัจจัย/สมนันตรปัจจัย / สหชาต ปัจจัย / อัญญมัญญปัจจัย/นิสสยปัจจัย / อุปนิสสยปัจจัย / ปุเรชาตปัจจัย/ปัจฉาชาติ ปัจจัย / อาเสวนปัจจัย / กัมมปัจจัย / วิปากปัจจัย / อาหารปัจจัย / อินทริยปัจจัย/ ฌานปัจจัย / มัคคปัจจัย / สัมปยุตตปัจจัย/วิปปยุตตปัจจัย / อัตถิปัจจัย / นัตถิปัจจัย วิคตปัจจัย / อวิคตปัจจัย / วิปัสสนาญาณ
ท่านที่สนใจ ซีดีธัมมะ กรุณาติดต่อ มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา
เลขที่ 174/1 ซ. เจริญนคร 78 บุคคโล ธนบุรี กทม 10600 ปณ. บางคอแหลม
สำหรับท่านที่ต้องการให้จัดส่งทางไปรษณีย์ กรุณาติดต่อที่ โทร : 02-4680239
ปัจจัย 24 คือ คัมภีร์แรกที่จะอันตรธานไปก่อนคัมภีร์อื่นในพระพุทธศาสนา เพราะว่า ยาก และไม่มีผู้สนใจศึกษา ใช่หรือเปล่าคะ
พระอภิธรรมปิฎกคัมภีร์ปัฏฐาน (ปัจจัย24) เป็นคัมภีร์ที่จะอันตรธานไปก่อนคัมภีร์อื่น เพราะไม่มีผู้สนใจศึกษา เพราะยากละเอียดลึกซึ้งมาก
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
แล้วแต่การสะสมและอัธยาศัย ต้องไม่ลืมว่า การจะดับกิเลส ต้องเริ่มจาก ปริยัติ ปฎิบัติ ปฏิเวธ แต่ต้องเข้าใจว่าปริยัติ ไม่ใช่เป็นการจำท่องตัวหนังสือเยอะๆ แต่เป็นการศึกษาแม้ เรื่องปัจจัยและอภิธรรม เพื่อเข้าใจว่าเป็นธรรม ไม่ใช่เราอันเป็นไปเพื่อการเกื้อกูลในการปฏิบัติครับ แต่ต้องไม่ลืมว่า ขาดการศึกษาไม่ได้เลย
หน้าที่หรือกิจที่ถูกต้องของภิกษุและภิกษุณีในธรรมวินัยนี้
เชิญคลิกอ่าน...
ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
