ความหมายของธรรม,จิต,เจตสิก
จิต คือ สภาพรู้ เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ เจตสิก คือ สภาพธรรมที่เกิดกับจิต ดับพร้อมจิต รู้อารมณ์เดียวกับจิต อาศัยวัตถุเดียวกันเกิด
ธรรม หมายถึง สภาวะที่ทรงไว้ซึ่งลักษณะของตนๆ เป็นสภาพที่มีลักษณะเฉพาะแต่
ละอย่างๆ ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ ได้ ไม่ว่าใครจะรู้หรือ
ไม่รู้ก็ตาม ใครจจะเรียกสภาพธรรมนั้นด้วยคำใดภาษาใดหรือไม่เรียกสภาพธรรมนั้น
ด้วยคำใดๆ เลยก็ตาม สภาพธรรมนั้นก็เป็นสภาพที่ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงบังคับ
บัญชาได้ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป ตามเหตุปัจจัย ธรรมมี ๔ อย่าง คือ
จิต ๑เจตสิก ๑ รูป ๑ และนิพพาน ๑
ปรมัตถธรรม มี 4 คือ
จิตปรมัตถ์ มี 89 หรือ 121 ประเภท ,
เจตสิกปรมัตถ์ มี 52 ประเภท ,
รูปปรมัตถ์ มี 28 ประเภท
และ นิพพานปรมัตถ์
จากการอธิบายผมเข้าใจว่า "เจตสิก" คือ สิ่งที่จิตรู้ในสิ่งที่เกิดขึ้น สิ่งที่เกิดขึ้นในจิตนั้น คือ "เจตสิก" ใช่หรือไม่
เรียนถามคุณshumporn.t ...ถ้าผมจะพูดว่า....."มีสภาวธรรมเกิดขึ้นในจิต."...อย่าง
นี้ถือว่าผิดหรือไม่โดยความหมายผมต้องการจะสื่อว่า เรามีจิตน้อมในธรรมและธรรม
ปรากฎในจิต (คืออารมณ์ที่อ่อนโยนหรืออ่อนน้อมเกิดขึ้นในจิตนั่นเอง)
ขอขอบคุณในความกรุณา
และขอบคุณคุณ pornchai.s ความจริงจะขอให้อธิบายเพิ่มว่ามีอะไรในราย
ละเอียดบ้างก็เกรงใจขอคำแนะนำว่าจะไปดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้จากไหนครับ
ความอ่อนโยนอ่อนน้อมเป็นเจตสิกฝ่ายดีเกิดพร้อมกับจิต รู้อารมณ์เดียวกับจิต
โสภณเจตสิกมี 25 อัญญสมานาเจตสิกมี 13 อกุศลเจตสิกมี 14
ความขุ่นใจ ความริษยา เป็นอกุศลเจตสิกที่เกิดกับอกุศลจิต
จิตเป็นสภาพรู้ เจตสิกเป็นตัวปรุงแต่งให้จิตดีหรือไม่ดี เป็นต้น
เรียนสมาชิกคุณ praisin สภาวะ หมายถึง อาการหรือลักษณะของสภาพธรรมะ จิต
เป็นสภาวธรรม จิตเกิดขึ้นต้องมีสภาพธรรมอีกชนิดหนึ่งเกิดพร้อมกับจิต เรียกว่าเจตสิก เจตสิกเป็นนามธรรมเกิดพร้อมกับจิต ดับพร้อมกับจิต รู้อารมณ์เดียวกับจิตและอาศัยวัตถุเดียวกันเกิด จิตมี ๔ ชาติ คือ กุศล ๑ อกุศล ๑ กิริยา ๑ และ
วิบาก ๑ ขณะที่กุศลจิตเกิด เพราะจิตประกอบด้วยโสภณเจตสิก จึงเป็นกุศลจิต
เพราะความไม่รู้จึงยึดถือสภาพธรรมที่เกิดว่าเป็นเรา จริงๆ แล้วเป็นจิตและเจตสิกที่
เกิด จะเป็นจิตชนิดไหนที่เกิด ก็เรียกจิตนั้นตามความเป็นจริง คือ กุศลจิต ๑อกุศลจิต ๑ กิริยาจิต ๑ และวิบากจิต ๑
ขออนุโมทนาค่ะ รายละเอียดมีกล่าวไว้ใน หนังสือปรมัตถธรรมสังเขป ขอรับได้
จากมูลนิธิฯ