อินทรีย์ 5
กราบเรียนถามท่านอาจารย์ ค่ะ
เราจะพัฒนาอินทรีย์ 5 ได้อย่างไรคะ ถ้าบุคคลที่มีปัญญาทางโลกจะมีความสามารถพัฒนาอินทรีย์ 5 ได้ดีกว่าบุคคลผู้ไม่มีปัญญาทางโลก ใช่หรือเปล่าคะ เพราะที่ผ่านมาฟังธรรมที่ท่านอาจรย์บรรยายตลอดค่ะ แต่การระลึกรู้สภาวธรรมตามความเป็นจริง น้อยมากๆ อารมณ์เป็นกุศลจิตแทบหาไม่มีในแต่ละวัน มีแต่ความพอใจ ไม่พอใจ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
อินทรีย์ ๕ เป็นธรรมที่เป็นไปในฝักฝ่ายแห่งการตรัสรู้จึงเป็นธรรมที่เป็นไปกับการรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง เกิดขึ้นเป็นไปพร้อมกัน ได้แก่
สัทธินทรีย์ อินทรีย์ คือ ศรัทธา มีความเป็นใหญ่ ในสภาพธัมมะของตนคือน้อมใจเชื่อ
วิริยินทรีย์ อินทรีย์ คือ ความเพียร มีความเป็นใหญ่ในการประคองไว้
สตินทรีย์ อินทรีย์ คือ สติ มีความเป็นใหญ่ในการระลึก
สมาธินทรีย์ อินทรีย์ คือ สมาธิ มีความเป็นใหญ่ ในการไม่ฟุ้งซ่าน
ปัญญินทรีย์ อินทรีย์ คือ ปัญญา มีความเป็นใหญ่ในการเห็นตามความเป็นจริง
ซึ่งการจะเจริญอินทรีย์ อินทรีย์ 5 เจริญก็เป็นเรื่องยากและไกล แต่ต้องเริ่มจากความเข้าใจที่ถูกต้องในขั้นการฟังว่าธรรมคืออะไร และ ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา สะสมความเข้าใจขั้นการฟังไปทีละน้อย ปัญญาทำกิจหน้าที่ให้ธรรมที่เป็นฝ่ายดีเจริญขึ้น อินทรีย์ เกิดได้ เมื่อสติปัฏฐานเกิดระลึกรู้ความจริงของสภาพธรรมในขณะนี้ว่าเป็นธรรมไม่ใช่เรา จึงไม่ใช่ปัญญาเพียงเบื้องต้น ไม่ใช่ปัญญาเพียงขั้นคิด ไม่ใช่ปัญญาที่จะทำอย่างไรไม่ให้อกุศลเกิด แต่ เป็นปัญญาที่ระลึกลักษณะขณะที่สภาพใดเกิด ก็รู้ลักษณะของธรรมว่าไม่ใช่เรา เพราะฉะนั้นก็สะสมปัญญาขั้นการฟังต่อไป ตรงว่าความไม่รู้สะสมมามาก จะให้กิเลสเกิดน้อยเป็นไปไม่ได้เลย นอกจากค่อยๆ สะสมปัญญาต่อไป ทีละน้อยแต่ถูกทาง อันจะเป็นทางให้เกิดอินทรีย์ 5 และค่อยๆ ละกิเลสได้ ครับ ซึ่งเป็นธรรมทั้งหมด ไม่ใช่เรา ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหนตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระธรรม เป็นเรื่องที่ละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง ต้องค่อยๆ ฟัง ค่อยๆ ศึกษาสะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อย ธรรม คิดเองไม่ได้ ต้องอาศัยคำจริงแต่ละคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง แม้แต่ในเรื่องของอินทรีย์ ๕ เป็นธรรมที่เป็นฝักฝ่ายของการตรัสรู้ความเป็นจริง จะขาดความเข้าใจถูกเห็นถูกตั้งแต่ขั้นต้นไม่ได้
สำคัญที่มีศรัทธาเชื่อมั่นในพระปัญญาตรัสรู้ของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ทรงตรัสรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงแล้วทรงแสดงความจริงให้ผู้อื่นได้รู้ตาม ถ้าไม่มีการตรัสรู้และทรงแสดงพระธรรมของพระองค์แล้ว สัตว์โลกไม่มีทางที่จะเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏในขณะนี้ได้เลย ไม่สามารถที่จะทำลายความมืดคืออวิชชาที่สะสมมาอย่างเนิ่นนานในสังสารวัฏฏ์ได้เลย เพราะฉะนั้นแล้ว ศรัทธาที่มีในขณะที่กำลังฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง จากที่มีความเชื่อมั่นในพระปัญญาตรัสรู้ของพระองค์ จะเป็นไปเพื่อปัญญาเข้าใจสภาพธรรมตามความเป็นจริง เป็นไปเพื่อความระลึกรู้สภาพธรรมที่ำกำลังปรากฏ เป็นไปเพื่อความสมบูรณ์พร้อมแ่ห่งอินทรีย์ ๕ ที่สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ได้ในที่สุด ครับ.
...อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
