แบบอย่างการศึกษาพระธรรม

มีความสนใจในเรื่องของพระธรรมบ้างตอนเป็นเด็ก แต่ก็ไม่ได้คิดว่า ตัวเองจะมาศึกษาพระธรรม แล้วก็ตลอดชีวิตนี้ก็ไม่เคยทอดทิ้งการศึกษา แล้วการที่จะช่วยให้ผู้อื่นได้มีความรู้ ความเข้าใจ ตามเท่าที่ได้ศึกษาแล้ว ก็เป็นเรื่องของการที่ได้ทำ โดยก็ไม่รู้ว่าตัวเองจะเป็นบุคคลที่ทำอย่างนี้เพราะฉะนั้นเราจะไม่รู้เลยว่า วันนี้เราเป็นอย่างนี้ วันหน้าเราจะเป็นอย่างไร นี่แสดงให้เห็นความเป็นอนัตตาจริงๆ

แต่ละคนจะเริ่มสนใจพระธรรมเมื่อไร ก็แล้วแต่แต่ละบุคคล แต่ว่าเวลาที่ดิฉันเริ่มเรียนศึกษาพระอภิธรรม หรือว่าอภิธัมมัตถสังคหะก่อน แต่ส่วนเรื่องของพระวินัย พระสูตร ก็รู้บ้างพอสมควร แต่ไม่ใช่เป็นการศึกษาอย่างจริงจัง แต่ที่เริ่มศึกษาจริงจัง คือ เริ่มจากพระอภิธรรม ทำให้เข้าใจความหมาย ทำให้เข้าใจว่า พระธรรมที่ทรงตรัสรู้คืออะไร เพราะว่าถ้าเราเพียงอ่านพระสูตร เข้าใจผิดได้ เพราะเราไม่รู้ว่าเป็นธรรมที่ไม่ใช่เรา เวลาที่อ่านพระสูตรก็เหมือนกับว่า ทรงแสดงให้เราทำอย่างนั้นเราทำอย่างนี้ เช่น ละชั่ว ทำความดี ชำระจิตให้บริสุทธิ์ เราก็คิดว่าเป็นเราที่ทำ ละชั่วก็เป็นเรา ทำความดีก็เป็นเรา และชำระจิตให้บริสุทธิ์ ตอนนั้นก็ถ้ายังไม่เรียนก็จะไม่รู้เลยว่า หนทางที่จะชำระจิตให้บริสุทธิ์คืออย่างไร เพราะเราเพียงรู้จักเล็กๆ น้อยๆ เช่น ชั่ว ดี ก็เพราะจะทราบว่า ละชั่วคือละอะไร กาย วาจาที่ไม่ดี ทำความดีก็พอจะรู้ว่าขั้นทาน ขั้นศีล

ขั้นทาน ขั้นศีล ก็เป็นที่เข้าใจกันอยู่เกือบจะเป็นอุปนิสัยของชาวพุทธ ไม่ว่าจะเป็นชาวไทย หรือว่าชาวต่างประเทศที่นับถือพุทธศาสนา ก็มีหลักของศาสนาทำให้เราประพฤติปฏิบัติในทางทานและศีล แต่เหนือสิ่งอื่นใด ถ้าเราไม่มีการศึกษาพระอภิธรรม เราจะไม่รู้จักพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเลย เราจะเห็นแต่พระพุทธรูปแล้วเราก็กราบไหว้สรรเสริญบูชา แต่ว่าบูชาในอะไร ถ้าเราไม่ศึกษาพระธรรม เราจะเห็นพระปัญญาคุณได้ไหมคะ ไม่รู้เลยว่า ทรงตรัสรู้อะไร จะเห็นในพระบริสุทธิคุณว่าก่อนที่จะได้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญพระบารมียิ่งกว่าที่จะเป็นเพียงพระปัจเจกพระพุทธเจ้าซึ่งสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรม แต่ว่าไม่ทรงถึงพร้อมด้วยทศพลญาณ หรือพระญาณอื่นๆ ที่จะทรงแสดงธรรมที่ได้ตรัสรู้โดยละเอียด โดยนัยประการทั้งปวง เพื่ออนุเคราะห์ให้ผู้ที่ได้ศึกษามีความเข้าใจถูกต้องเพิ่มขึ้นๆ