รูปวิภัตติ
มีคำถามสงสัยครับ จากพระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณีปกรณ์ รูปวิภัตติ เอกกนิเทศ
[๕๑๔] รูปทั้งหมด ไม่ใช่เหตุทั้งนั้น ไม่มีเหตุทั้งนั้น วิปปยุตจากเหตุทั้งนั้น เป็น ไปกับด้วยปัจจัยทั้งนั้น...
ไม่ใช่เหตุทั้งนั้น?
ไม่มีเหตุทั้งนั้น?
วิปปยุตจากเหตุทั้งนั้น?
เป็นไปกับด้วยปัจจัยทั้งนั้น?
ทั้ง 4 ประโยคนี้เลยครับ ว่าหมายความอย่างไรครับผม ในประโยคต่อๆ มาพอเข้าใจได้อยู่ว่า เป็นอารมณ์ของสังโยชน์ต่างๆ
จึงขอความอนุเคราะห์จากท่านผู้รู้ช่วยอธิบายเนื้อความนี้ด้วยครับ
ขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่น ก็ต้องเข้าใจก่อนว่า รูป หรือ รูปธรรม เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรทั้งสิ้น เป็นสภาพธรรมที่เกิดเพราะปัจจัย ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น
จากคำถาม ก็สามารถพิจารณาได้ดังนี้
รูป ไม่ใช่เหตุทั้งนั้น
[เหตุที่เป็นมูล มี ๖ ประการ ซึ่งเป็นนามธรรมทั้งหมด ได้แก่ โลภะ (ความติดข้อง) โทสะ (ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ) โมหะ (ความหลง ความไม่รู้) และ อโลภะ (ความไม่ติดข้อง) อโทสะ (ความไม่โกรธ) อโมหะ (ความไม่หลง คือ ปัญญา) ดังนั้น เมื่อเข้าใจแล้วว่า เหตุที่เป็นมูล มี ๖ ประการ ดังกล่าว ซึ่งเป็นเจตสิก ๖ ประเภท และ เป็นนามธรรม เพราะฉะนั้น รูป จะเป็นเหตุ ๖ ไม่ได้ จึงกล่าวได้ว่า รูป ทั้งหมด ไม่ใช่เหตุ ๖ ดังกล่าว]
รูป ไม่มีเหตุทั้งนั้น
[หมายความว่า รูป เมื่อเกิดขึ้น ก็เกิดขึ้นเฉพาะรูป ซึ่งเป็นกลุ่มของรูปแต่ละกลุ่ม โดยที่ไม่มีนามธรรมประเภทใดๆ เจือปนหรือเกิดร่วมด้วยได้เลย ดังนั้น รูป จึงไม่มีเหตุ ๖ ประการเกิดร่วมด้วยเลย จึงกล่าวได้ว่า รูป ทั้งหมด ไม่มีเหตุเกิดร่วมด้วย]
รูป วิปปยุตจากเหตุทั้งนั้น
[รูป ทั้งหมด ไม่มีการประกอบพร้อมกันหรือไม่มีการเข้ากันสนิทกับนามธรรมเลย เป็นวิปปยุตกัน คือ ไม่ประกอบพร้อมกันอย่างเด็ดขาด ดังนั้น รูป ทั้งหมด จึงไม่ประกอบพร้อมกันกับเหตุ ๖ ประการ ]
รูป เป็นไปกับด้วยปัจจัยทั้งนั้น
[เป็นความจริง ที่ว่า ธรรมทั้งหลายทั้งปวง ที่เกิดขึ้นเป็นไปนั้น ไม่ได้เกิดขึ้นเองลอยๆ โดยปราศจากปัจจัยคือสิ่งที่จะคอยอุปการะเกื้อหนุนให้เกิดขึ้น แต่เกิดขึ้นเพราะอาศัยปัจจัยทั้งนั้น แม้แต่รูปธรรม ก็เช่นเดียวกัน เมื่อเกิดขึ้นก็เกิดขึ้นเพราะมีที่ตั้งให้รูปนั้นๆ เกิดขึ้น และสิ่งนั้นก็เป็นปัจจัยให้เกิด ด้วย กล่าวคือ รูป เกิดเพราะกรรม บ้าง เกิดเพราะจิต บ้าง เกิดเพราะอุตุ บ้าง เกิดเพราะอาหาร บ้าง]
ประโยชน์ของการศึกษาพระธรรม ไม่ว่าจะศึกษาในเรื่องใดก็ตาม คือ อะไร? แม้แต่การจำแนกรูป (รูปวิภัตติ) โดยนัยประการต่างๆ ก็เพื่อความเข้าใจอย่างถูกต้องมั่นคงว่า ไม่มีเรา ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัวตน มีแต่ธรรม ที่เกิดขึ้นเป็นไป เท่านั้น ครับ
...อนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
กล่าวคือเหตุ ๖ ประการที่เป็นเหตุของนามธรรมนั่นเอง
อนุโมทนาครับ