กุศลญาณสัมปยุต
กราบเรียนถามค่ะ
ตามที่เข้าใจคือ ญาณสัมปยุต ในพระพุทธศาสนา คือ รู้ลักษณะของนามรูป ไม่ใช่ตัวตน บังคับบัญชาไม่ได้ ถูกหรือเปล่าคะ และท่านขุตชุตลาถวายกำไลเพื่อรองบาตรแก่พระปัจเจกพุทธเจ้า เป็นกุศลญาณสัมปยุต หรือเปล่าคะ
ขอบพระคุณค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
มหากุศลญาณสัมปยุตต์ เป็นชื่อของจิตประเภทหนึ่งเมื่อเกิดขึ้นมีปัญญาเกิดร่วมด้วยคือเป็นจิตที่ดีงาม มีเจตสิกฝ่ายดีเกิดร่วมด้วยเป็นจำนวนมาก เช่น ศรัทธา สติ หิริโอตตัปปะ อโลภะ อโทสะ ปัญญา เป็นต้น
ซึ่งปัญญา เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นความเข้าใจถูกเห็นถูก ไม่ว่าจะเป็นในระดับใด ความเป็นจริงของปัญญา ก็จะไม่เปลี่ยน คือ เข้าใจถูกเห็นถูกตามความเป็นจริง ปัญญามีหลายระดับ ทั้งในความเข้าใจถูกเห็นถูกในเรื่องกรรมและผลของกรรม ปัญญาในขั้นของการฟัง ปัญญาที่เป็นไปกับการอบรมเจริญความสงบของจิต ปัญญาในขั้นสติปัฏฐานระลึกรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ปัญญาในระดับที่เป็นวิปัสสนาญาณขั้นต่างๆ ปัญญาในขั้นที่เป็นโลกุตตระ ที่เกิดร่วมกับมรรคจิตและผลจิต นี้ คือ ความเป็นจริงของปัญญา
ดังนั้น มหากุศลญาณสัมปยุตต์ จึงไม่ได้หมายเฉพาะ การรู้รูปนาม ที่เป็นปัญญาระดับวิปัสสนา แต่ มหากุศลญาณสัมปยุตต์ ยังหมายถึงปัญญาระดับต่างๆ ด้วย ไม่ว่าจะเชื่อกรรมและผลของกรรม ปัญญาขั้นสมถภาวนา เป็นต้น ก็ล้วนเป็นจิตที่เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
กุศลที่ประกอบด้วยปัญญา (หรือ กุศล ญาณสัมปยุตต์) มีคุณมาก เป็นกุศลธรรมที่ประกอบด้วยความเข้าใจถูก คือ ค่อยๆ เข้าใจสภาพธรรมและ มีการอบรมเจริญให้มากขึ้น จนเห็นโทษของอกุศลธรรมและ รู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง ที่กำลังปรากฏ ในขณะนี้
ปัญญา (ความเข้าใจถูก เห็นถูก) เป็นสังขารขันธ์ซึ่งปรุงแต่งจิต ให้มีการสะสมและเป็นไปในทิศทางที่ถูกต้องตรงตามพระธรรมคำสอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง บุคคลผู้จะที่เดินทางไกล เพื่อจะออกจากสังสารวัฏฏ์ ออกจากภพภูมิ ออกจากการเกิดดับในภพภูมิต่างๆ ออกจากทุกข์โดยประการทั้งปวง นั้น ก็ต้องมีการสะสมกุศลธรรมทั้งหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ การฟังพระธรรมศึกษาพระธรรมอบรมเจริญปัญญา ซึ่งจะเป็นปัจจัย เป็นเหตุที่สำคัญ เป็นเพื่อนสนิท เป็นมิตรที่คอยอุปถัมภ์ที่จะให้ผลข้างหน้า คือ สามารถทำให้เกิดในสุคติภูมิ แล้วยังสะสมเป็นปัจจัยให้มีการได้ฟังพระธรรมศึกษาพระธรรม ต่อไปอีก เพื่อที่จะได้อบรมเจริญกุศลธรรมจนกว่าจะถึงการดับกิเลสได้เป็นสมุจเฉท (ถอนขึ้นได้อย่างเด็ดขาดไม่เกิดอีกเลย) และออกจากสังสารวัฏฏ์ได้ในที่สุด
การเจริญกุศลของนางขุชชุตตรา ในครั้งอดีต ก็สะสมเป็นอุปนิสัยที่ดี เห็นประโยชน์ของคุณความดี จนในที่สุดก็ทำให้ท่านได้รู้แจ้งธรรมถึงความเป็นพระอริยบุคคล และเป็นอุบาสิกาผู้เลิศในด้านพหูสูต คือ สดับตรับฟังพระธรรม มาก ด้วย ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
