สงสัยเรื่องลำดับอริยสัจ 4 ครับ ทำไมทรงเอานิโรธขึ้นก่อนมรรค
คือ ในอริยสัจ 4 มี ทุกข์ สมุทัย นิโรธ แล้วตัวสุดท้ายคือ มรรค ซึ่งพระองค์ตรัสว่าเราได้ลำดับไว้ดีแล้ว แล้วเคยมีใครสงสัยไหมครับว่าทำไมเอา นิโรธ มาก่อน มรรค แสดงว่าถ้าจะเป็นผู้ตรงจริงๆ ตามการศึกษาพระสูตร ก็คือเหมือนกับว่าต้องเข้าถึงนิโรธก่อน แล้วหลังจากนั้นการเดินอริยมรรคมีองค์ 8 จึงตามมาภายหลังซึ่งเป็นไปเองโดยอัตโนมัติเมื่อมีนิโรธนิพพานรองรับเป็นพื้นฐานอยู่ก่อน คือ ไม่ทราบว่าตรงนี้จะเข้าใจถูกไหมครับ แล้วถ้ามรรคมาก่อน ทำไมในลำดับอริยสัจ 4 พระพุทธองค์ไม่ทรงเอา มรรค ขึ้นก่อน ขอความกรุณาท่านอาจารย์ช่วยอธิบายเพื่อประโยชน์ของผมและผู้ร่วมศึกษาธรรมทุกๆ ท่าน จะได้มีความเข้าใจที่มั่นคงยิ่งขึ้นในประเด็นนี้ครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
อริยสัจจ์ ๔ เป็นธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้และทรงแสดง อริยสัจจ์ ๔ เป็นธรรมที่มีจริงที่ทำให้ผู้รู้แจ้งถึงความเป็นพระอริยะ ห่างไกลจากข้าศึกคือกิเลสตามลำดับขั้น เป็นสัจจะของพระอริยเจ้าทั้งหลาย เป็นสัจจะ ที่พระอริยเจ้าทั้งหลายตรัสรู้แล้ว ว่าโดยประเภทแล้ว มี ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และ มรรค
ทุกข์ หมายถึงสภาพธรรมที่เกิดดับ เกิดแล้วย่อมดับไป เป็นไปกับด้วยสังสารวัฏฏ์ เป็นไปในฝ่ายเกิด ซึ่งก็คือ สภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏในขณะนี้ ไม่พ้นไปจากจิต เจตสิก และ รูปเลย ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง ไม่ได้เกิดขึ้นเอง แต่เกิดเพราะเหตุปัจจัย เมื่อเกิดแล้วก็ตั้งอยู่ไม่ได้ ต้องมีความดับไปเป็นธรรมดา
สมุทัย เป็นเหตุแห่งทุกข์ ที่มีสภาพธรรมที่เป็นทุกข์นี้ ก็เพราะตัณหา ตราบใดที่ยังมีตัณหา ก็ยังไม่พ้นจากทุกข์ในสังสารวัฏฏ์ มีการเกิดการตายอย่างไม่จบสิ้น จนกว่าจะถึงความเป็นพระอรหันต์ จึงจะสามารถดับตัณหาได้อย่างหมดสิ้น
นิโรธ เป็นความดับทุกข์ ดับกิเลส ได้แก่ พระนิพพาน ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่ไม่เกิดไม่ดับ ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งให้เกิด เป็นธรรมที่ตรงกันข้ามกับกิเลส ตรงกันข้ามกับสังสารวัฏฏ์อย่างสิ้นเชิง ผู้ที่จะประจักษ์แจ้งพระนิพพาน ต้องเป็นพระอริยบุคคลขั้นต่างๆ เท่านั้น
มรรค เป็นหนทางอันประเสริฐที่จะดำเนินไปถึงซึ่งความดับทุกข์ ได้แก่ อริยมรรคมีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิ ความเห็นถูกต้อง เป็นต้น อันเป็นทางอันประเสริฐที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และ พระอริยสงฆ์สาวก ดำเนินไปแล้ว
ทั้งหมดนั้น ล้วนเป็นสภาพธรรมที่มีจริง ทั้งหมด ที่ทำให้ผู้ที่รู้แจ้งถึงความเป็นพระอริยบุคคล พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดง ทั้งหมด เพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูก เพื่อละคลายกิเลสทุกๆ ประการ มีความเห็นผิด ความไม่รู้ เป็นต้น ความเข้าใจของผู้ที่ได้ฟัง ได้ศึกษา จะต้องเจริญขึ้นไปตามลำดับ ตามกำลังปัญญาของแต่ละบุคคล โดยไม่ขาดการฟังการศึกษา เห็นประโยชน์ในการรู้ความจริง ซึ่งก็คือ สภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏในขณะนี้
ส่วนลำดับแห่งการทรงแสดงอริยสัจจ์ ๔ ขอเชิญอ่านได้จากหัวข้อด้านล่างนี้ครับ
เหตุผลที่แสดงอริยสัจจ์ทั้ง ๔ เป็นลำดับ [วิสุทธิมรรค]
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
