[คำที่ ๖๕] สวนานุตฺตริย
ภาษาบาลี ๑ คำ คติธรรมประจำสัปดาห์ “สวนานุตฺตริย”
คำว่า สวนานุตฺตริย เป็นคำภาษาบาลี มาจากคำ ๒ คำ คือ สวน (ฟัง) กับคำว่า อนุตฺตริย (ประเสริฐ,ยอดเยี่ยม) รวมกันเป็น สวนานุตฺตริย (อ่านว่า สะ - วะ - นา - นุด - ตะ - ริ- ยะ) แปลว่า การฟังที่ยอดเยี่ยม หรือการฟังที่ประเสริฐ ซึ่งได้แก่ การฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง หรือสาวกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแสดง ดังข้อความจากพระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต อนุตตริยสูตร ว่า
“ผู้ใดมีศรัทธาตั้งมั่น มีความรักตั้งมั่น มีศรัทธาไม่หวั่นไหว มีความเลื่อมใสยิ่ง ย่อมไปฟังธรรมของพระตถาคตหรือสาวกของพระตถาคต การฟังนี้ยอดเยี่ยมกว่าการฟังทั้งหลาย ย่อมเป็นไปเพื่อความบริสุทธิ์แห่งสัตว์ทั้งหลาย เพื่อก้าวล่วงความโศกและความร่ำไร เพื่อความดับสูญแห่งทุกข์และโทมนัส เพื่อบรรลุญายธรรม (อริยมรรค) เพื่อทำให้แจ้งซึ่งนิพพาน ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ข้อที่บุคคลผู้มีศรัทธาตั้งมั่น มีความรักตั้งมั่น มีศรัทธาไม่หวั่นไหว มีความเลื่อมใสยิ่ง ไปเพื่อฟังธรรมของพระตถาคต หรือสาวกของพระตถาคตนี้ เราเรียกว่า สวนานุตตริยะ(การฟังที่ยอดเยี่ยม)”
สวนานุตตริยะ หมายถึง การฟังที่ยอดเยี่ยม หรือการฟังที่ประเสริฐ, การฟังที่ยอดเยี่ยมนั้น คือ การฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง การฟังพระธรรม เป็นการฟังสิ่งที่ประเสริฐที่สุดในชีวิต ซึ่งก็คือ เป็นการฟังเรื่องของสภาพธรรมที่ปรากฏ แล้วพิจารณาจนเข้าใจ มิฉะนั้นแล้ว ถ้าฟังเสียงอย่างอื่นที่ไม่ใช่เสียงของพระธรรม โสต-วิญญาณ (จิตได้ยิน) ที่ได้ยินเสียง ก็จะนำมาซึ่งโลภะ ความติดข้องยินดี พอใจ และโทสะ ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ ความไม่พอใจ อยู่เสมอ กล่าวคือ ถ้าเป็นเสียงที่ดีก็พอใจ ถ้าเป็นเสียงสรรเสริญยกย่องชมเชย ก็ฟูขึ้นด้วยความพอใจ แต่ถ้าเป็นเสียงติเตียน ก็จมลงด้วยความโทมนัสขัดเคืองไม่พอใจ ซึ่งก็เป็นสภาพธรรมที่มีจริงในชีวิตประจำวัน
การฟังพระธรรม เป็นกุศล เป็นความดี เป็นการฟังเรื่องสัจจธรรมที่มีจริง เป็นจริงในชีวิตประจำวัน ทำให้เราเข้าใจสภาพธรรมที่เคยยึดถือว่าเป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคล ว่าแท้ที่จริงก็เป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่างๆ เท่านั้นจริงๆ ทำให้เข้าใจโลกและเข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างตามความเป็นจริงยิ่งขึ้น
ปัญญาที่เกิดจากการฟังพระธรรม เป็นไปเพื่อการขัดเกลากิเลสและดับกิเลสได้ในที่สุด แต่ละบุคคลมีกิเลสมากเหลือเกิน การที่กิเลสจะค่อยๆ หมดไปได้ คลายไปได้ ก็ด้วยความเห็นที่ถูกต้องจากการฟังพระธรรม แล้วก็เป็นความเข้าใจของตนเองด้วย ที่จะทำให้มีศรัทธาเพิ่มขึ้น ฟังมากขึ้น แล้วก็สามารถที่จะน้อมประพฤติปฏิบัติตามได้ เมื่อมีการฟังพระธรรมและมีความเข้าใจที่เพิ่มขึ้นไปตามลำดับ กุศลธรรมประการอื่นๆ ก็จะเจริญขึ้นตามระดับขั้นของปัญญาด้วย เพราะเหตุว่า เมื่อปัญญาเจริญขึ้น การคิด การกระทำ และคำพูด ก็จะเป็นไปในทางที่ดีขึ้น เพราะมีพระธรรมเป็นเครื่องฝึกที่ดี สูงสุดคือเมื่อปัญญาคมกล้าขึ้น ก็สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ถึงความเป็นพระอริยบุคคลขั้นต่างๆ ปราศจากกิเลสซึ่งเป็นเครื่องเศร้าหมองของจิต ตามลำดับมรรค
เพราะฉะนั้น จึงแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการฟังพระธรรม ว่าเป็นการศึกษาให้เข้าใจสภาพธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เพื่อให้รู้จักตัวเองทุกขณะตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นประโยชน์กับทุกคน โดยไม่จำกัดเพศ ไม่จำกัดวัย ขณะที่ฟังพระธรรม ขณะนั้นเป็นกุศล เป็นความดี โดยที่ไม่ต้องไปขวนขวายหาวัตถุมาให้ทานเลย ก็เป็นกุศลแล้วในขณะที่ฟังพระธรรม ซึ่งก็หมายรวมถึงการอ่าน การพิจารณาไตร่ตรอง การสนทนา การสอบถามจากกัลยาณมิตรผู้ที่มีปัญญาด้วย ทั้งหมดทั้งปวงนั้น เป็นไปเพื่อความเจริญขึ้นของปัญญาทั้งสิ้น แต่จะเจริญขึ้นมากน้อยแค่ไหนนั้น ย่อมขึ้นอยู่ที่การสะสมมาของแต่ละบุคคลอย่างแท้จริง.
อ่านคำอื่นๆ คลิกที่นี่ ... บาลี ๑ คำ
