มานะ คืออะไร

* มานะ คืออกุศลเจตสิกที่เป็นความสำคัญตน ถือตน ในฐานะต่างๆ ซึ่งอาจแสดงออกมาเป็นความหัวดื้อ ความแข่งดี ความลบหลู่ เป็นต้น (แต่คนไทยส่วนใหญ่ที่ไม่เข้าใจพระพุทธศาสนา ก็จะเข้าใจคำว่า มานะ ผิด เพราะจะคิดว่าคือความขยันหมั่นเพียร)

* มานะ เป็นอกุศลธรรมที่ทำให้เกิดโทษภัย คือเมื่อมีใจกระด้างด้วยความสำคัญตน ก็จะกระทำสิ่งที่เป็นโทษต่างๆ เช่น มีการลบหลู่คุณของบุคคลผู้มีคุณอันประเสริฐ คือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพระอริยสาวก ซึ่งเป็นโทษอย่างยิ่ง

* มานะ เป็นกิเลสที่สะสมเป็นพืชเชื้อสืบต่อในจิต ซึ่งเมื่อมีเหตุปัจจัย ก็ทำให้เกิดความสำคัญตนขึ้น และมีการกระทำที่เป็นโทษได้

* แม้ว่าจะมีการสะสมมานะมามาก แต่ถ้ามีการสะสมปัญญามาด้วย ก็มีโอกาสที่จะได้รับประโยชน์จากพระธรรมที่ได้ฟัง และเจริญปัญญาละคลายมานะและกิเลสทั้งหลายต่อไปได้ เช่น พราหมณ์ท่านนี้ (มานัตถัทธพราหมณ์) ที่แต่ก่อนมีมานะมาก ถึงขั้นไม่ไหว้มารดา บิดา ครูอาจารย์ ซึ่งได้มาเข้าเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธด้วยความสำคัญตน แต่เมื่อได้ฟังพระธรรมคำเตือนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่ทรงแสดงว่าการมีมานะนั้นไม่ดีเลย และควรจะได้รับประโยชน์จากการมาเข้าเฝ้าพระองค์ ท่านก็เกิดศรัทธาอย่างยิ่งในพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และน้อมรับพระธรรมที่ได้ฟังต่อไป

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม