พราหมณ์ สมณะ และ บรรพชิต แตกต่างกันอย่างไร

* เหตุที่พระศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสพระธรรมนี้ ก็เพราะมีพราหมณ์ท่านหนึ่งที่บวชในลัทธิภายนอกพระพุทธศาสนา แต่ก็อยากให้พระศาสดาเรียกตนว่าเป็นบรรพชิตบ้าง เหมือนกับที่ทรงเรียกพระสาวก เพราะคิดว่าตนก็เป็นบรรพชิตเหมือนกัน

* พระศาสดาตรัสว่า "เราหาเรียกว่า บรรพชิต ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ไม่, ส่วนบุคคลผู้ชื่อว่าเป็นบรรพชิต เพราะความที่มลทิน คือกิเลสทั้งหลายอันตนเว้นได้ขาด"

แล้วจึงทรงแสดงถึงความเป็น พราหมณ์ ความเป็น สมณะ และความเป็น บรรพชิต ที่แท้จริง เพราะได้อบรมเจริญปัญญาเข้าใจสภาพธรรมตามความเป็นจริง ดับกิเลสได้ตามลำดับ จนเป็นพระอรหันต์ในที่สุด

* บุคคลที่พระศาสดาตรัสเรียกว่า พราหมณ์ เพราะความเป็นผู้มีบาปอันลอยแล้ว คือสามารถขจัดกิเลสอกุศล (บาป) ออกจากจิตใจได้จนหมดสิ้น

* บุคคลที่พระศาสดาตรัสเรียกว่า สมณะ เพราะความประพฤติสงบซึ่งอกุศลธรรมทั้งหลาย คือสามารถดับกิเลสได้หมดสิ้น จึงมีจิตใจที่สงบจากกิเลสอกุศลอย่างแท้จริง

* ผู้ใดประพฤติขับไล่ คือขจัดมลทินมีราคะ เป็นต้น ของตนอยู่ พระศาสดาก็ตรัสเรียกว่า บรรพชิต เพราะการขับไล่นั้น ซึ่งหมายความว่า เป็นผู้ที่เจริญปัญญาและคุณความดีต่างๆ จนสามารถดับรากมูลของกิเลสอกุศลทั้งหลาย คือโลภะ โทสะ โมหะ ซึ่งเป็นมลทินที่สะสมเป็นพืชเชื้อในจิต ได้อย่างหมดสิ้น

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม