รักษาจิตอย่างไร

* จิตเป็นสภาพรู้ที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้อารมณ์ (สิ่งที่จิตรู้) โดยเกิดร่วมกับเจตสิกต่างๆ ซึ่งเป็นสภาพรู้ที่เกิดประกอบกับจิต

* จิต เป็นสภาพธรรมที่ละเอียดอย่างยิ่ง (เป็นอภิธรรม) จึงยากที่จะเห็นได้ด้วยดี คือยากยิ่งที่จะรู้ตรงลักษณะของจิตตามความเป็นจริงด้วยปัญญา

* ผู้ที่ไม่ฟังพระธรรม (อันธพาลปุถุชนผู้ไม่ได้สดับ) ก็จะเป็นไปตามอำนาจของจิตที่เป็นอกุศลอย่างมากมาย และสามารถถึงความพินาศด้วยจิตที่เป็นอกุศลนั้น ดังนั้นคนพาล จึงไม่อาจรักษาจิตจากอกุศลได้เลย

ดังข้อความว่า "คนอันธพาล (ผู้มืดบอด) มีปัญญาทราม ชื่อว่า สามารถรักษาจิตของตนไว้ได้ ย่อมไม่มี"

* รักษาจิต คุ้มครอง ได้อย่างไร

- ปัญญาคือความเห็นถูกตามความเป็นจริงของสิ่งที่ปรากฏ เป็นเครื่องรักษาจิต คุ้มครองจิต จากอกุศล และนำสุขมาให้ ทั้งสุขในขณะที่จิตดีงามด้วยความเข้าใจถูก และสุขคือการประจักษ์แจ้งพระนิพพาน ดับกิเลส เป็นพระอริยบุคคลได้ตามความเป็นจริง

ดังข้อความว่า "ส่วนผู้มีปัญญา คือเป็นบัณฑิตเทียว ย่อมอาจรักษาจิตไว้ได้ เพราะเหตุนั้น แม้เธอจงคุ้มครองจิตไว้ให้ได้ เพราะว่า จิต ที่คุ้มครองไว้ได้ เป็นเหตุนำสุขมาให้ คือย่อมนำมาซึ่งสุขอันเกิดแต่มรรคผลและนิพพาน ดังนี้"

(คาถาธรรมบท จิตตวรรค เรื่องอุกกัณฐิตภิกษุ และแก้อรรถ)

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม