สังขาร (ไตรลักษณ์) สังขารขันธ์ เวทนาขันธ์ วิญญาณขันธ์

เวทนาขันธ์ และสังขารขันธ์ เป็นเจตสิกปรมัตถ์ แต่ต่างชนิดกัน ทำหน้าที่ต่างกัน คือ เวทนาขันธ์ ทำหน้าที่รู้สึก แบ่งออกเป็น ๕ ประเภท คือ

ทุกขเวทนา เป็น ความรู้สึก ทุกข์ทางกาย

สุขเวทนา เป็น ความรู้สึก สุขทางกาย

โสมนัสเวทนา เป็นความรู้สึก สุขทางใจ

โทรมนัสเวทนา เป็นความรู้สึก ทูกข์ทางใจ

อุเบกขาเวทนา เป็นความไม่สุข ไม่ทุกข์

สังขารขันธ์ เป็นเจตสิก ๕๐ ประเภท เช่น สติ ปัญญา โลภะ โทสะ ฯลฯ

ส่วนวิญญาณขันธ์ คือ จิต มีหน้าที่ รู้แจ้งในอารมณ์ ที่จิตกำลังรู้

ซึ่งจิตแบ่งออกเป็น ๘๙ ประเภท หรือ ๑๒๑ ประเภทโดยพิศดาร

คำว่า สังขาร มีหลายความหมาย ในแต่ละแห่งมีความหมายต่างกัน เช่น สังขารที่มาในคำว่า สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง สังขารในที่นี้หมายถึง ธรรมะที่เกิดดับทั้งหมด ได้แก่ จิต เจตสิก รูป ซึ่งเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าสังขารธรรม สังขารที่มาในคำว่า สังขารขันธ์ หมายเอาเฉพาะเจตสิก ๕๐ ประเภทเท่านั้นสังขารที่มาในคำว่า อภิสังขาร หมายถึง เจตนาเจตสิกอย่างเดียวเท่านั้น

สังขาร หมายถึง จิต เจตสิก รูป ที่มีปัจจัยปรุงแต่งเกิดขึ้นแล้วดับไป เจตสิกทั้งหมดมี ๕๒ เว้นสัญญาขันธ์ เวทนาขันธ์ ที่เหลือ ๕๐ ดวงเป็นสังขารขันธ์ ที่เว้นสัญญาขันธ์ และเวทนาขันธ์ เพราะในวันหนึ่งๆ เราให้ความสำคัญกับสัญญาและเวทนามาก เช่น ได้รับประทานอาหารอร่อย สัญญาก็ทำหน้าที่จำ เวทนาก็อยากจะได้สัมผัสที่ดีๆ เป็นต้น จิตทั้งหมด เป็นวิญญาณขันธ์

อนุโมทนา

ยินดีในกุศลจิตค่ะ