จัณฑสูตร...พระสูตรสนทนาออนไลน์ วันเสาร์ที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๖๓

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส

พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ
สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ

•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••

พระสูตรที่จะนำมาสนทนาออนไลน์

วันเสาร์ที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๖๓

คือ

จัณฑสูตร

...จาก...

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๒ หน้าที่ ๑๗๗

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค เล่ม ๔ ภาค ๒
หน้าที่ ๑๗๗

จัณฑสูตร

ว่าด้วยคนดุและคนสงบเสงี่ยม

[๕๘๖] ครั้งนั้นแล นายจัณฑคามณี เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอ เป็นเหตุ เป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในโลกนี้ ถึงความนับว่า เป็นคนดุ เป็นคนดุ ก็อะไรหนอ เป็นเหตุเป็นปัจจัยทำให้บุคคลบางคนในโลกนี้ ถึงความนับว่า เป็นคนสงบเสงี่ยม เป็นคนสงบเสงี่ยม

พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า ดูกร นายคามณี คนบางคนในโลกนี้ ยังละราคะไม่ได้ เพราะเป็นผู้ยังละราคะไม่ได้ คนอื่นจึงยั่วให้โกรธ คนที่ยังละราคะไม่ได้ เมื่อถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ย่อมแสดงความโกรธให้ปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่าเป็นคนดุ คนบางคนในโลกนี้ ยังละโทสะไม่ได้ เพราะเป็นผู้ยังละโทสะไม่ได้ คนอื่นจึงยั่วให้โกรธ คนที่ยังละโทสะไม่ได้ เมื่อถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ย่อมแสดงความโกรธให้ปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่าเป็นคนดุ คนบางคนในโลกนี้ ยังละโมหะไม่ได้ เพราะเป็นผู้ยังละโมหะไม่ได้ คนอื่นจึงยั่วให้โกรธ คนที่ยังละโมหะไม่ได้ ถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ย่อมแสดงความโกรธให้ปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่าเป็น คนดุ ดูกร นายคามณี นี้เป็นเหตุ เป็นปัจจัยทำให้คนบางคนในโลกนี้ ถึงความนับว่า เป็นคนดุ เป็นคนดุ ดังนี้

[๕๘๗] ดูกร นายคามณี อนึ่ง คนบางคนในโลกนี้ ละราคะได้แล้ว เพราะเป็นผู้ละราคะได้ คนอื่นยั่ว ก็ไม่โกรธ คนที่ละราคะได้แล้ว ถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ก็ไม่แสดงความโกรธให้ปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่า เป็นคนสงบเสงี่ยม คนบางคนในโลกนี้ละโทสะได้แล้ว เพราะเป็นผู้ละโทสะ ได้ คนอื่นยั่วก็ไม่โกรธ คนที่ละโทสะได้แล้ว ถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ก็ไม่แสดงความโกรธ ให้ปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่า เป็นคนสงบเสงี่ยม คนบางคนในโลกนี้ ละโมหะได้แล้ว เพราะเป็นผู้ละโมหะได้ คนอื่นยั่วไม่ได้คนที่ละโมหะได้แล้วถูกคนอื่นยั่วให้โกรธ ก็ไม่แสดงความโกรธปรากฏ ผู้นั้น จึงนับได้ว่า เป็นคนสงบเสงี่ยม ดูกร นายคามณี นี้เป็นเหตุ เป็นปัจจัยทำให้คนบางคนในโลกนี้ ถึงความนับว่า เป็นคนสงบเสงี่ยม สงบเสงี่ยม ดังนี้

[๕๘๘] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว นายจัณฑคามณี ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระธรรมเทศนาของพระองค์ แจ่มแจ้งยิ่งนัก พระธรรมเทศนาของพระองค์แจ่มแจ้งยิ่งนัก พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประกาศธรรมโดยอเนกปริยาย เปรียบเหมือนหงายของที่คว่ำ เปิดของที่ปิด บอกหนทางให้แก่คนหลงทาง หรือ ตามประทีปในที่มืด ด้วยหวังว่า คนมีจักษุจักเห็นรูป ฉะนั้น ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์นี้ ขอถึงพระผู้มีพระภาคเจ้า กับทั้งพระธรรมและพระภิกษุสงฆ์ ว่า เป็นสรณะ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้า โปรดทรงจำข้าพระองค์ว่าเป็นอุบาสก ผู้ถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะจนตลอดชีวิต ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป

จบ จัณฑสูตรที่ ๑



อรรถกถาจัณฑสูตรที่ ๑

คามณิสังยุตจัณฑสูตรที่ ๑

พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้

บทว่า จณฺโฑ คามณี ความว่า นายบ้านคนหนึ่ง ที่พระธรรมสังคาหกเถระ เรียกชื่อว่า จัณฑะ ด้วยบทว่า ปาตุกโรติ ท่านแสดงว่า เขาทะเลาะ ก็ทะเลาะตอบ เขาด่าก็ด่าตอบ เขาประหารก็ประหารตอบ ชื่อว่า ทำให้ปรากฏ. ด้วยบทว่า น ปาตุกโรติ ท่านแสดงว่า แม้ถูกด่าก็ไม่ทำตัวเป็นข้าศึกอะไรๆ

จบ อรรถกถาจัณฑสูตรที่ ๑