พระพรหมระงับโทสะได้หรือไม่ได้กันแน่?
อรรถกถา เอกกนิบาตชาดก อปัณณกวรรค
นิทานกถา ว่าด้วยทูเรนิทาน อวิทูเรนิทาน สันติเกนิทาน
อปัณณกชาดก ว่าด้วยการรู้ฐานะและมิใช่ฐานะ
"ท้าวมหาพรหมจับปลายเศวตฉัตรไปยังพรหมโลกทันที"
อรรถกถา ขุททกนิกาย พุทธวงศ์
๒๕. โคตมพุทธวงศ์
"ท้าวมหาพรหมวางเศวตฉัตรไว้ที่ปลายจักรวาลแล้วก็เสด็จไปพรหมโลก"
จากที่ศึกษาอ่านดู ... มันดูย้อนแย้ง
เพราะว่าผู้ที่มีอาการตกใจ มีความหวาดสะดุ้ง มีอาการเศร้าหมองขุ่นมัวขณะนั้นจิตย่อมเป็นโทสเจตสิกก็คือความรู้สึกที่ตกใจ หวาดกลัว หวาดสะดุ้ง ขนพองสยองเกล้า ซึ่งอาการเหล่านี้ย่อมเกิดขึ้นได้เฉพาะในกามภูมิเท่านั้น ผู้ที่ถึงความเป็นพรหมบุคคลแล้ว แม้ไม่ได้เข้าฌาน ก็เป็นผู้ไม่มีโทสะอยู่แล้วไม่ใช่หรอ? หรือว่าไม่มีโทสะเฉพาะตอนที่อยู่ในพรหมโลกเท่านั้นเพราะเป็นภพภูมิที่มีความสุขละเอียดประณีตยิ่ง โทสะจึงเกิดขึ้นไม่ได้? แต่พอพระพรหมเสด็จมามนุษยโลกและกางกั้นเศวตฉัตรให้พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งท้าววสวัตตีมารเทวราชยังให้เสียงทั้งจักรวาลกัมปนาทสะท้านดังสนั่นหวั่นไหว จึงเป็นเหตุให้ท้าวมหาพรหมแสดงอาการหวาดสะดุ้ง ตกใจกลัว เพราะพระพรหมอยู่ในโลกมนุษย์ ความกลัวจึงเกิดขึ้นแก่จิตได้ฉะนั้นหรือ?
ได้โปรดอธิบายให้กระจ่างแจ้งด้วยครับ
ขอบคุณครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ตราบใดที่เป็นปุถุชน กิเลสเต็ม ก็พร้อมจะเกิดกิเลสประการต่างๆ ได้ พรหมบุคคล คือ บุคคลที่ไปเกิดในพรหมโลกด้วยกำลังของฌานที่ระงับกิเลส แต่ไม่ได้ดับกิเลส เพราะฉะนั้นถ้ายังไม่รู้ความจริงรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ก็ยังมีกิเลสเต็ม เป็นปุถุชนอยู่ เป็นผู้หนาด้วยกิเลส ดังนั้น เมื่อมีเหตุปัจจัยของการเกิดกิเลส กิเลสย่อมเกิดขึ้น เช่น เหตุให้เกิดโทสะ คือ การเห็น ได้ยิน อารมณ์ที่ไม่ดี มี เห็นสีที่ไม่ดี ได้ยินเสียงที่ไม่ดี เป็นต้น ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดโทสะได้
บนพรหมโลก ย่อมไม่มีเหตุปัจจัยที่จะไม่ได้เห็นสิ่งที่ไม่ดี ไม่มีเหตุปัจจัยที่จะไม่ได้ยินเสียงที่ไม่ดี จึงไม่เป็นปัจจัยให้เกิดโทสะได้ และพรหมไม่ได้เกิดฌานตลอดเวลา ดังนั้น พรหมปุถุชน เมื่อมาภพภูมิอื่น ได้ยินเสียงที่ไม่ดี ได้เห็นสิ่งที่ไม่ดี อนุสัยกิเลสที่นอนเนื่อง มี ปฏิฆานุสัย คือ โทสะ ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดขึ้นได้เป็นธรรมดา มีความกลัว เป็นต้น นี่คือ ธรรมดาของปุถุชน เมื่อได้เหตุปัจจัยกิเลสก็เกิดขึ้น แสดงถึงความเป็นอนัตตา ไม่ใช่เรา ที่บังคับบัญบัญชาไม่ได้เลย ครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
โทสะ ไม่เกิดในพรหมโลก แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะไม่มีโทสะ เนื่องจากไม่มีเหตุปัจจัยที่จะทำให้โทสะเกิดขึ้น แต่เมื่อใดก็ตามที่ดับโทสะได้แล้วหมดสิ้น ถึงความเป็นพระอนาคามีบุคคล โทสะก็ย่อมจะไม่เกิดขึ้นอีกในสังสารวัฏฏ์
โทสะ เป็นสภาพธรรมที่มีจริง
โทสะ หรือความโกรธ เป็นสภาพธรรมที่มีจริง สามารถที่จะเกิดได้กับทุกบุคคล ตราบใดที่ยังไม่ได้ดับโทสะได้อย่างเด็ดขาด ถึงความเป็นพระอนาคามีบุคคล เมื่อได้เหตุได้ปัจจัย โทสะก็เกิดได้
โทสะ เป็นข้าศึกภายในที่ประทุษร้ายทันทีที่เกิดขึ้น ตลอดระยะเวลาอันยาวนานในสังสารวัฏฏ์นั้น
สำหรับบุคคลผู้มีปัญญา ท่านเห็นโทษของโทสะ ท่านเข้าใจว่า โทสะเป็นอกุศลธรรมที่พึงละ ไม่ควรพอใจ ไม่ควรยินดีที่จะโกรธต่อไป เพราะเหตุว่า ความโกรธแม้เพียงเล็กๆ น้อยๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เมื่อสะสมมากขึ้น ก็อาจจะถึงขั้นผูกโกรธ พยาบาท เกลียดชัง แค้นเคือง ที่จะเป็นเหตุให้เกิดการประทุษร้าย เบียดเบียนผู้อื่นทั้งทางกาย หรือ ทางวาจาในภายหน้า ได้ ซึ่งไม่เป็นผลดีทั้งแก่ตนและผู้อื่นเลย
ดังนั้น ธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เป็นเครื่องเตือนที่ดี แม้อกุศล พระองค์ก็ทรงแสดงเพื่อให้เห็นอกุศล ตามความเป็นจริง พร้อมทั้งทรงแสดงโทษไว้ด้วย เตือนให้ไม่หลงผิดไปในทางที่ไม่ดี แต่ให้ตั้งมั่นอยู่ในกุศลธรรมทั้งหลาย ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
อาจารย์ของพระโพธิสัตว์ไม่ได้บรรลุธรรม ไปเกิดในพรหมโลกด้วยอำนาจของฌานยังต้องวนเวียนไปในสังสารวัฏฏ์ ค่ะ
การได้ศึกษาพระธรรม เพื่อเข้าใจความจริงของสภาพธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เป็นวิชาที่มีคุณค่าที่สุด ที่ควรสะสมในแต่ละชาติที่ได้เกิดเป็นมนุษย์ แม้เกิดเป็นพรหม ด้วยความสงบของฌาณที่มีกำลัง ก็ยังมีกิเลส เพราะยังมีความไม่รู้ คืออวิชชา ปัญญาที่เข้าใจความจริง จึงละความไม่รู้ เริ่มต้นด้วยการฟังความจริงคือหนทางเริ่มต้นของปัญญา
กราบอนุโมทนาขอบพระคุณมากค่ะ