กลัวโรค กลัวทุกข์ ปัญญารู้ทุกข์ คลายกิเลส

ต้องทราบว่ากิเลสทำให้เป็นทุกข์ ทำให้หนัก ทำให้กังวล ห่วงใย แต่ถ้าเป็นปัญญา ความเห็นถูกจะตรงกันข้ามเลย เพราะเริ่มเข้าใจถูกว่าเมื่อมีกาย ต้องมีทุกข์เป็นของธรรมดา จะผิดธรรมดาไม่ได้ เพียงแต่ว่าทุกข์นั้นจะมากหรือจะน้อย จะเกิดขึ้นช้า ยังไม่เกิดขณะนี้ แต่ต่อไปก็เกิดได้ โดยที่ว่าไม่มีใครสามารถที่จะรู้ว่าทุกข์ระดับไหนจะเกิดเมื่อไหร่ ดังนั้นก็จะทำให้เราไม่คิดกังวลถึงสิ่งที่ยังไม่เกิดขึ้น และก็มีความมั่นคงว่าไม่ว่าอะไรจะเกิดแม้คิดก็ต้องตามการสะสม แต่ก่อนเราไม่เคยคิดอย่างนี้เลยว่าทุกอย่างเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย เป็นไปตามกรรม แต่เมื่อได้ฟังบ่อยๆ ก็มีการคิดเกิดขึ้นและไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นก็หวั่นไหวน้อยลง แต่ว่าตราบใดที่ยังไม่ใช่บุคคลที่ดับกิเลสก็มีปัจจัยที่กิเลสจะเกิด แต่ปัญญาก็สามารถที่จะมีปัจจัยเกิดเป็นกุศลในขณะนั้นด้วย ไม่ต้องกลัวชื่อโรค เป็นชื่อ แต่ลักษณะของการที่จะรู้อารมณ์มีเพียง ๖ ทาง ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ และทุกอย่างก็สั้นมาก

ถ้าเข้าใจอย่างนี้ก็จะแยกความทุกข์กายกับความทุกข์ใจได้ ว่าถ้าเรามีความมั่นคงว่าทุกอย่างแล้วแต่กรรมที่ได้ทำมาแล้ว ชื่อโรคอาจจะน่ากลัว แต่ขณะใดที่ไม่ปวดไม่เจ็บ ชื่ออะไรก็เหมือนกันหมด หกล้มไม่ได้เป็นมะเร็ง แต่ก็เจ็บ ทุกกายวิญญาณก็เป็นลักษณะอย่างนั้นแหละ