ผู้เป็นพระโสดาบันจะรู้ตัวเองหรือไม่ อย่างไร
เรียน ท่านวิทยากร
ผู้ที่เข้าถึงความเป็นพระโสดาบัน มีอาการหรือความรู้สึก หรือสิ่งบอกเหตุหรือไม่?
เนื่องจากในปัจจุบันมีผู้ที่คิดว่าตนเองสำเร็จเป็นพระอริยะบุคคลจำนวนมาก
ทั้งพระและฆราวาส
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ข้อความใน [เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ ๒๗๙ ทุติยสารีปุตตสูตร แสดงถึงธรรมที่นำไปสู่การรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ถึงความเป็นพระโสดาบัน ดังนี้ คือ สัปปุริสสังเสวะ การคบสัตบุรุษ ๑ สัทธรรมสวนะ ฟังคำสั่งสอนของท่าน ๑ โยนิโสมนสิการ กระทำไว้ในใจโดยอุบายที่ชอบ ๑ ธัมมานุธัมมปฏิปัตติ ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ๑
ปัญญาเป็นสภาพธรรมที่มีจริงที่ไม่ใช่เราแต่เป็นธรรม และเป็นสภาพธรรมที่เกิดแล้วย่อมรู้ตามความเป็นจริง ดังนั้น ปัญญาความรู้ ความเข้าใจถูกมีหลายระดับ แม้แต่ขั้นการฟัง ก็เริ่มจากที่ไม่เคยรู้เลยว่าธรรมคืออะไร ก็เริ่มฟังเข้าใจว่า ธรรม คือ สภาพธรรมที่ไม่ใช่เรา เห็นเป็นเห็น ได้ยินเป็นได้ยิน ไม่ใช่เรา เป็นแต่เพียงธรรม นี่คือปัญญาเริ่มรู้ เริ่มเข้าใจถูก เมื่อปัญญาเกิดแม้ขั้นการฟัง ก็ย่อมรู้จากสิ่งที่ไม่เคยรู้ และจนปัญญาที่สะสมจนมีกำลัง ที่รู้ความจริงในขณะนี้ ที่กำลังปรากฎเกิดขึ้นและดับไป ประจักษ์ควาจริง จนถึงการดับกิเลสได้ ถึงความเป็นพระอริยบุคคล บุคคลผู้ประเสริฐเพราะปัญญา ขณะนั้น ท่านก็มีความรู้ ประจักษ์พระนิพพานและดับกิเลสได้บางส่วน ท่านมีปัญญารู้ว่ากิเลสอะไรที่ท่านละได้แล้ว และ กิเลสอะไรที่ยังไม่ได้ละ และรู้ความจริงในสภาพธรรมขณะนี้ ที่กำลังปรากฎด้วยว่าไม่ใช่เรา ดังนั้น ผู้เป็นพระโสดาบัน ย่อมรู้ความจริงในขณะนี้ ว่าเป็นธรรมแทงตลอดจนดับกิเลสได้ ทั้งดับความสงสัย ความยึดถือว่าเป็นเรา และข้อประพฤติปฏิบัติที่ผิด โดยไม่ใช่แค่ขั้นคิดนึกเอา แต่ประจักษ์ธรรมขณะนี้ที่กำลังเกิดขึ้นและดับไปไม่ใช่เรา
พระโสดาบัน จึงไม่ใช่เรื่องของความรู้สึก แต่เป็นเรื่องของปัญญาที่รู้ความจริงจนดับกิเลสได้ และ ไม่ใช่ การกล่าวว่ารักษาศีล ๕ ครบ แต่ไม่รู้ความจริงขณะนี้ ก็ไม่ต้องกล่าวถึงความเป็นพระโสดาบัน แต่แม้ความเข้าใจถูกเบื้องต้นก็ไม่มี เพราะฉะนั้น ปัญญาเกิด ปัญญาย่อมรู้และรู้ถูกด้วยว่ารู้อะไร ตามที่กล่าวมาครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระโสดาบัน เป็นพระอริยบุคคลขั้นแรก ที่สามารถดับกิเลสได้ในระดับหนึ่ง ดับได้เป็นเพียงบางประเภท ยังไม่สามารถดับได้ทุกประการ เพราะผู้ที่จะดับกิเลสได้อย่างหมดสิ้น ไม่มีเหลือนั้น คือ พระอรหันต์ การเป็นพระอริยบุคคลทุกขั้น เป็นได้ด้วยปัญญาและต้องดำเนินตามหนทางที่เป็นไปเพื่อความบริสุทธิ์หมดจดแห่งสัตว์ทั้งหลาย คือ อริยมรรค มีองค์ ๘ ที่เริ่มด้วย ความเห็นที่ถูกต้อง ไม่ใช่ว่า มีคนบอกว่าคนนั้นคนนี้เป็นพระโสดาบัน ก็จะเป็นตามนั้น เพราะถ้าไม่มีปัญญา ไม่ดำเนินตามหนทางที่ถูกต้องแล้ว ไม่สามารถเป็นพระอริยบุคคลได้เลย และที่สำคัญ ถ้าเป็นพระอริยบุคคลจริงๆ ท่านจะปกปิดคุณความดีของตน และมีความปรารถนาดีที่จะให้บุคคลอื่นได้รู้ความจริงเหมือนอย่างที่ท่านได้รู้ เพราะได้อาศัยพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง
อีกประการหนึ่ง พระโสดาบัน ท่านย่อมรู้ว่าท่านเป็นพระอริยบุคคล เพราะเป็นเรื่องของปัญญา และเมื่อได้บรรลุแล้ว ก็มีปัญญาที่รู้ว่ากิเลสใดที่ท่านดับได้แล้ว กิเลสใดที่ยังเหลืออยู่ เป็นต้น จะไม่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริงเลยแม้แต่น้อย ครับ
...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...
