ถ้าไม่มีตัวเราเเล้วทำไมถึงมีกิเลส???
สภาพธรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นเป็นเพียงสภาพธรรมอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้น แต่ความเห็นผิดเข้าไปยึดว่าเป็นตัวเรา ความเห็นผิดเป็นอกุศลธรรม เกิดขึ้นเพราะมีปัจจัย กิเลสและอกุศลธรรมอื่น มีโลภะ โทสะ โมหะ เป็นต้น เกิดเพราะมีปัจจัย สรุปคือ เพราะมีปัจจัยจึงมีกิเลสเกิดขึ้น เมื่อดับปัจจัยของกิเลสกิเลสย่อมไม่เกิดขึ้น
ถ้าไม่มีตัวเราแล้วทำไมถึงมีกิเลส?
กิเลสนั่นแหละไม่ใช่ตัวเรา เพราะเป็นธัมมะ กิเลสเป็นสภาพธัมมะอย่างหนึ่ง เป็นเจตสิก เป็นสิ่งที่มีจริง ดังนั้นจึงไม่มีตัวเรา แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่มีตัวเราจะไม่มีอะไร แต่มีธรรม เป็นธรรมไม่ใช่เรา หรือของเราจึงเรียกว่า ไม่มีตัวเราครับ กิเลสก็เป็นธรรม ไม่ใช่เรา จิต ก็เป็นธรรม ไม่ใช่เรา เจตสิกก็เป็นธรรมไม่ใช่เรา รูปก็เป็นธรรมไม่ใช่เรา ถ้าเป็นเราก็สามารถบังคับบัญชาได้ ตามปรารถนา ไม่ให้มีกิเลส ไม่ให้โกรธ แต่เพราะกิเลสเป็นธรรมเป็นอนัตตา ไม่ใช่เรา จึงไม่เป็นไปตามอำนาจครับ
การประพฤติตัวดั่งโคเขาขาด ย่อมไม่มีพิษมีภัยกับใคร
ไม่มีตัวเรา แต่สภาพธรรมะมีจริงคือ จิต เป็นสภาพรู้ เจตสิกปรุงแต่งจิต เช่น มีเมตตา มีโทสะ รูป คือสภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรเลย ที่เรามีกิเลสก็เพราะอวิชชาความ
ไม่รู้ทำให้เรามีโลภะ โทสะ โมหะ ทำให้เราวนวียนอยู่ในวัฏฏะ เพราะฉะนั้น เราจึงต้องเจริญวิชชาคือ ปัญญาเพื่อละความไม่รู้เพื่อละกิเลสเป็นสมุจเฉทไม่เกิดอีกเลย