เมื่อเราโกรธ ควรละอย่างไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ท่าน อ.สุจินต์ พระธรรมทั้งหมดปริยัติรอบรู้ในคำที่ได้ฟัง พอได้ยินคำว่าความโกรธเป็นเราหรือเปล่า เริ่มต้นที่จะรู้จักว่าคำไหนเป็นคำของพระสัมมาสัมพุธเจ้า ถ้าไม่ใช่คำของพระองค์ก็ไปฆ่าความโกรธด้วยความเป็นตัวตน แต่ว่าจะเป็นไปได้ไหมที่จะมีใครฆ่าความโกรธได้ เพราะความโกรธเกิดแล้ว

ลืมไม่ได้เลยว่าพระธรรมลึกซึ้งเป็นคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพื่ออนุเคราะห์ให้ผู้ฟังมีความเห็นถูกเข้าใจถูกในสิ่งที่มีจริงๆ ซึ่งใช้คำว่าธรรมะ

เมื่อใช้คำว่าธรรมะคือสิ่งที่มีจริงแล้วจะเป็นอย่างที่เราเคยคิดมาก่อนว่าเป็นเรา เป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้ได้ไหม นี่คือการค้านกับพระธรรมที่พระองค์ทรงแสดง

แต่ละคำต้องพิจารณาว่าฆ่าความโกรธโดยไม่รู้จักความโกรธแล้วฆ่าอย่างไร จะเอาแต่ผลเพื่อความเป็นตัวเราจะได้ไม่ต้องโกรธ เจอใครก็ช่วยบอกหน่อยวิธีที่จะไม่โกรธจะทำอย่างไร จะคิดอย่างไร ล้วนแต่เป็นเราทั้งหมด แต่คำสอนของพระองค์ต้องตรงกันข้ามกับความคิดของคนอื่นทั้งหมดเพราะเขาไม่ใช่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

เราอาจจะพอใจเพียงแค่ได้ยินคำว่าให้ทำอย่างนั้นให้ทำอย่างนี้ มีตำรา มีนักจิตวิทยา มีนักปรัชญามากมายหลายท่านแต่เขาไม่ใช่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

การศึกษาพระสูตร พระวินัยพระอภิธรรม เพื่อมีความเห็นถูกเข้าใจถูกในสิ่งที่มีจริงที่กำลังปรากฏ ถ้าพ้นจากนี้ไปก็คือตัวตน ถ้าไม่เข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้ก็ต้องเป็นเรา แล้วสิ่งนั้นก็ยังไม่เกิดด้วยก็ไปทำให้เกิด ซึ่งก็ไม่ใช่การเข้าใจสิ่งที่เป็นคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ถ้าถามว่าจะฆ่าความโกรธได้อย่างไร ... ฆ่าไม่ได้เพราะไม่รู้ว่าเป็นธรรมะ ต้องเข้าใจธรรมะ ถ้าอ่านพระสูตรศึกษาพระสูตรไม่ดีก็พยายามไปฆ่าความโกรธโดยไม่เข้าใจว่าโกรธคืออะไร เป็นอะไร เป็นเราหรือเปล่า

คำถามของเทวดา "ฆ่าอะไรหนอจึงอยู่เป็นสุข" เหมือนทุกคนใช่ไหมอยากอยู่เป็นสุขเมื่อไม่โกรธ ถ้าโกรธเมื่อไหร่ก็ไม่สุข อยากอยู่เป็นสุขจะทำอย่างไร คำตอบของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าคือฆ่าความโกรธเสียได้จึงอยู่เป็นสุข ฟังอย่างนี้สำหรับคนที่พอจะเข้าใจได้ตั้งแต่แรกแล้วในที่สุดก็หยั่งลงไปสู่ความจริง เพราะความจริงที่ทุกคนสามารถเข้าใจได้คือไม่โกรธเมื่อไหร่ก็สบายใจเมื่อนั้น ... จริงไม่ใช่ไม่จริง แต่ต้องลึกลงไปกว่านั้น ต้องตั้งต้นด้วยการที่คนสามารถเข้าใจได้ว่าจริง

"ฆ่าอะไรหนอจึงไม่เศร้าโศก" โกรธบ้าง เศร้าโศกบ้าง ล้วนแต่เป็นทุกข์ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสตอบว่าฆ่าความโกรธเสียได้จึงไม่เศร้าโศก แค่คำนี้คำเดียว คำสอนของคนอื่นกับคำสอนของพระองค์ต่างกันไหม!!! ฆ่าความโกรธเสียได้ ประหารหรือดับหมดไม่เกิดเลยเป็นสุข แต่ถ้าคนทั่วๆ ไปก็ฆ่าความโกรธ ไม่โกรธเท่านั้น แล้วจะเอาอะไรไปฆ่า ... ดับไปแล้ว

โดยทั่วไปคนก็รู้ เวลาโกรธก็รู้ว่าความโกรธเกิดขึ้น แต่ไม่รู้ว่าความโกรธไม่ใช่เรา เป็นธรรมะ ไม่ว่าข้อความใดที่มีตั้งต้นจากข้อความที่ฟังดูเหมือนธรรมดา พอได้ฟังก็ดีใจพอใจว่าถ้าฆ่าความโกรธได้ก็ต้องเป็นสุข แต่ลึกลงไปกว่านั้นก็คือ ต้องรู้ว่าความโกรธคืออะไร แล้วจะฆ่าอย่างไร มิเช่นนั้นก็ไม่ใช่คำสอนของพระองค์

คำของพระองค์เริ่มต้นอย่างทั่วๆ ไปแล้วค่อยๆ รู้ว่าความโกรธคืออะไร แล้วจะฆ่าได้อย่างไร ไม่ใช่เพียงแต่บอกง่ายๆ ว่าฆ่าความโกรธได้จึงอยู่เป็นสุข ถ้าเพียงแค่นี้ไม่ใช่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าแน่นอน

ทรงแสดงพระธรรม ๔๕ พรรษาเพื่อให้รู้จักว่าความโกรธคืออะไร แล้วจะดับหมด ประหารไม่เกิดอีกเลยเป็นสมุทเฉทได้อย่างไร ความลึกของคำที่อ่านเผินๆ ก็คิดว่าธรรมดานี่คือคำของพระองค์ตรัสไว้ แต่ไม่พอเลยเพราะว่าไม่สามารถละ .. ประหารความโกรธได้เพียงแค่ได้ฟัง ผู้จะเข้าใจพระธรรมต้องเป็นผู้ฟังธรรมะเข้าใจตามลำดับขั้น

การอ่านพระไตรปิฏกหรือการฟังธรรมผิวเผินไม่ได้เลย ถ้ารู้ว่าความโกรธเป็นธรรมะ ใครจะไปทำอะไรความโกรธได้ เกิดตามเหตุปัจจัย ถ้าไม่มีปัจจัยที่จะให้เกิด .. เกิดไม่ได้ ไม่ว่าอะไรทั้งหมดไม่สามารถเกิดโดยไม่มีปัจจัย แต่เมื่อมีปัจจัยที่จะเกิดขึ้นเป็นอย่างไรต้องเป็นตามปัจจัย

ความโกรธมีจริง เป็นธรรมะ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ที่ยังยึดถือความโกรธว่าเป็นเราเพราะยังไม่รู้ความจริง ก็ไม่มีทางที่จะฆ่าความโกรธหรือดับความโกรธได้

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ปกติในชีวิตประจำวัน แต่ละบุคคล มีอกุศลมากด้วยกันทั้งนั้น ทั้งความติดข้องยินดีพอใจ ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ ไม่พอใจ เป็นต้น แต่ถ้าถึงกับที่จะต้องล่วงออกมาเป็นทุจริตกรรมประการต่างๆ ก่อให้เกิดความเดือดร้อนแก่ผู้อื่นนั้น ขณะนั้นแสดงให้เห็นถึงกำลังของกิเลสว่ามีมาก ผู้ที่มีปัญญาท่านจึงเห็นโทษแม้ในอกุศลเพียงเล็กน้อย

เป็นความจริงที่ว่า ความโกรธ เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นอนัตตา ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ตราบใดที่ยังไม่ได้รู้แจ้งอริยสัจจธรรมดับกิเลสถึงความเป็นพระอนาคามีบุคคล ความโกรธ ก็ยังมี เมื่อมีเหตุที่จะทำให้ความโกรธเกิดขึ้น ความโกรธก็เกิดขึ้นเป็นปกติธรรมดา ถ้าเป็นผู้ที่ได้ศึกษาพระธรรมฟังพระธรรม จนกระทั่งมีความเข้าใจสภาพธรรม ที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม มีความเข้าใจว่าเป็นธรรมจริงๆ แล้ว ความโกรธ ความขุ่นเคืองใจ ก็จะลดน้อยลง ทุกอย่างเป็นสภาพธรรมที่เกิดขึ้นและดับไปเท่านั้นจริงๆ จึงไม่ควรโกรธใครเลยทั้งสิ้น ไม่ควรเห็นว่าโกรธ เป็นเรื่องดี เพราะฉะนั้น จึงแสดงให้เห็นว่า การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมอบรมเจริญปัญญาในชีวิตประจำวัน เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลในชีวิตประจำวันอย่างแท้จริง ทำให้ทุกคนมีที่พึ่ง นั่นก็คือ ปัญญา (ความเข้าใจถูก) ของแต่ละบุคคล นั่นเอง ครับ

ขอเชิญศึกษาเพิ่มเติมได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ครับ

พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนให้โกรธ

ยังอยากจะโกรธเหมือนกับผู้กำลังโกรธอยู่หรือ

โกรธคนเลว เราก็เลวเหมือนกับเขา เสมอกันเลย

โกรธนิดเดียวก็จะแย่แล้ว

...ยินดีในความดีของทุกๆ ท่านครับ...

ขอบคุณครับ ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ