สมถภาวนาคืออย่างไร

* สมถะ คือ ความสงบของจิตจากอกุศล

* ภาวนา คือการอบรมกุศลที่ประกอบด้วยปัญญาให้เพิ่มขึ้น มี 2 ประการ คือ

- สมถภาวนา คือการอบรมความสงบของจิต ซึ่งต้องเป็นกุศลที่ประกอบด้วยปัญญา ที่รู้ความต่างกันของกุศลกับอกุศล และอบรมกุศลให้เพิ่มขึ้นๆ โดยมีอารมณ์ที่เหมาะควร แก่การตั้งมั่นของกุศล จนเป็นกุศลที่แนบแน่น

- วิปัสสนาภาวนา คือการอบรมเจริญปัญญาพร้อมด้วยองค์ของหนทางที่เป็นไปในการรู้สถาพธรรมที่ปรากฏตามความเป็นจริง ว่าไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน

* การทำสมาธิ โดยไม่มีความเข้าใจความต่างกันของกุศลกับอกุศล ก็ต้องเป็นอกุศลสมาธิ ซึ่งไม่เป็นทั้งสมถภาวนา หรือวิปัสสนาภาวนาเลย แต่เป็นมิจฉาสมาธิ ซึ่งเป็นไปด้วยความไม่รู้ ความเห็นผิด และความติดข้อง

* ดังนั้น ทั้งสมถภาวนาและวิปัสสนาภาวนา ต้องเป็นการอบรมเจริญกุศลที่ประกอบด้วยปัญญา แต่เป็นปัญญาที่ต่างกัน คือสมถภาวนา รู้ความต่างกันของกุศลกับอกุศล จึงเจริญกุศลให้แนบแน่น เป็นฌานขั้นต่างๆ ซึ่งสามารถข่มกิเลสไม่ให้เกิดขึ้นได้เฉพาะในช่วงที่เป็นฌานจิตเกิดขึ้น แต่สมถภาวนาไม่สามารถเข้าใจในความเป็นธรรมที่เป็นอนัตตาอย่างวิปัสสนา ซึ่งเป็นไปเพื่อรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ดับพืชเขื้อกิเลสได้ตามความเป็นจริง

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม